آیا قرآن مهجور است؟
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
1.شکوه رسول اکرم
رسول گرامی اسلام از این که امتش قرآن را از صحنه زندگی فردی و اجتماعی خویش خارج میکنند، به دنیاگرایی میپردازند و حداکثر، بر محوریت فرهنگ بشر، دستورالعملهای مربوط به راه و روش زیستن خویش را رقم میزنند، به خداوند سبحان چنین شکوه میآورد:
«...یا ربّ انّ قومی اتّخذوا هذا القران مهجور(فرقان، 22).
رسول اکرم به محضر پروردگارش چنین شکوه میدارد که:امت من این قرآن انسانساز و حیات آفرین را به تعطیلی کشانده و از زندگی فردی و اجتماعی خویش جدا کردهاند.در واقع، قرآن از جامعه فاصله گرفته و متروک شده است.
2.مفهوم مهجور بودن قرآن
همین است که امت اسلامی با همه علاقهای که به قرآن و ارادتی که به پیامبر گرامی خویش دارند، از قرآن به همان قرائت و تجدید و احیانا حفظ جزء و کل آن بسنده میکنند و فضای اجتماعی خویش را از انواع مسابقات پر هزینه و تشریفاتی پر میکنند، ولی برای فهم عمیق فرهنگ انسانساز و معارف حیاتبخش آن، چارهای نمیاندیشند و در برابر دعوت الهی و رهبر خویش که فریاد میزنند:
«یا أیّها الّذین امنوا استجیبوا للّه و للرسول اذا دعاکم لما یحییکم»:
ای کسانی که ایمان آوردهاید، اجابت کنید خدا و رسول را، آن گاه که شما را بر آن میخوانند، که شمارا از مرگ علمی، اعتقادی، اخلاقی و رفتاری نجات بخشند و حیات معنوی و انسانی تقدیمتان دارند.
هیچ عکس العمل مطلوب و جدی نشان نمیدهند و عملا بدان لبیک نمیگویند.
3.قرآن، تنها دوای شفابخش
به این چند آیه، به عنوان مشت نمونه خروار در شناخت قرآن توجه کنید:
الف)الم-ذلک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین(بقره، 12)؛
ب)هذا بصائر للناس و هدی و رحمة لقوم یوقنون(جاثیه، 20)؛
پ)قد جاءکم من الله نور و کتاب مبین، یهدی الله من اتبع رضوان الله سبل السلام و یخرجهم من الظلمات الی النور باذنه و یهدیهم الی صراط مستقیم(مائده، 15 و 16)؛
ت)هذا بیان للناس و هدی و موعظة للمتقین(آل عمران، 138)؛
ث)یا ایها الناس قد جاءکم برهان من ربکم و انزلنا الیکم نورا مبین (نساء، 174)؛
ج)و ننزّل من القران ما هو شفاء و رحمة للمؤمنین(اسراء، 82)؛
چ)و نزّلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیء و هدی و رحمة و بشری للمسلمین(نحل، 89)؛
ح)کتاب انزلناه مبارک لیدّبروا ایاته(ص، 29)؛
خ)انّ هذا القران یهدی للّتی هی اقوم و یبشر المؤمنین(اسراء، 9)؛
د)و انزل معهم الکتاب بالحق لیحکم بین الناس فیما اختلفوا فیه (توبه، 214).
آری قرآنی که رحمت، نور، بیانگر همه چیز، روشنگر راه هدایت، پند دهنده، شفابخش همه دردها، هدایتگر استوارترین راههای انسانی و داوری برای همه اختلافات بشری و...بود، برای تدبّر و فهم و عمل به این امت عرضه شد، ولی امت اسلامی از قبول هدایت مستقیم قرآن سرپیچی کردند و راه ناسپاسی و کفران پیش گرفتند:
«و لقد صرّفنا للناس فی هذا القران من کل مثل فابی اکثر الناس الاّ کفورا»(اسراء، 89).
4.دیدگاه حکیمانه مقام رهبری
مقام معظم رهبری تنها راه نجات قرآن از مهجوریت را این چنین میفرمایند:
«کشور به حمدالله، امروز متکی به معارف قرآن است.آن روزی که این معارف در سطح همه مردم رواج پیدا کند و مستقیم از خود قرآن، آن را بگیرند، روزی است که این ملت و این کشور، برای همیشه شکست ناپذیر خواهد شد.»
یعنی مادامی که بهرهمندی امت اسلامی از قرآن، تنها قرائت و تجوید و حفظ و احیانا مراجعه به ترجمه و تفسیر دیگران باشد، به یقین در مقابل تهاجم فرهنگی و فرهنگ بنیان کن کفر جهانی و استکبار بینالمللی، مصونیت ندارد و ابزار دست بازیگران سیاسی فرهنگی خواهد بود.تنها راه نجات از این خودباختگی و بیهویتی، راهیابی مستقیم به سوی فهم آیات هدایتگر قرآن و گرفتن معارف انسانساز آن به طور مستقیم از خود قرآن است.
5.پنج گام مفید و مؤثر
به منظور دستیابی مستقیم به معارف قرآن گامهای زیر پیشنهاد میشوند:
الف)آشنایی با فهم اولیه آیات ساده و محکمات که حاوی هدایت فطری قرآن است؛
ب)تدبر در آیات قرآن کریم؛
پ)تحقیق موضوعی، فرازها و سورههای قرآنی؛
ت)دستیابی به جامعیت و اعجاز قرآن کریم، در قالب انس با قرآن؛
ث)بهرهگیری و آشنایی با مکتب اهلبیت، به عنوان ترجمان قرآن.
رسول گرامی اسلام از این که امتش قرآن را از صحنه زندگی فردی و اجتماعی خویش خارج میکنند، به دنیاگرایی میپردازند و حداکثر، بر محوریت فرهنگ بشر، دستورالعملهای مربوط به راه و روش زیستن خویش را رقم میزنند، به خداوند سبحان چنین شکوه میآورد:
«...یا ربّ انّ قومی اتّخذوا هذا القران مهجور(فرقان، 22).
رسول اکرم به محضر پروردگارش چنین شکوه میدارد که:امت من این قرآن انسانساز و حیات آفرین را به تعطیلی کشانده و از زندگی فردی و اجتماعی خویش جدا کردهاند.در واقع، قرآن از جامعه فاصله گرفته و متروک شده است.
2.مفهوم مهجور بودن قرآن
همین است که امت اسلامی با همه علاقهای که به قرآن و ارادتی که به پیامبر گرامی خویش دارند، از قرآن به همان قرائت و تجدید و احیانا حفظ جزء و کل آن بسنده میکنند و فضای اجتماعی خویش را از انواع مسابقات پر هزینه و تشریفاتی پر میکنند، ولی برای فهم عمیق فرهنگ انسانساز و معارف حیاتبخش آن، چارهای نمیاندیشند و در برابر دعوت الهی و رهبر خویش که فریاد میزنند:
«یا أیّها الّذین امنوا استجیبوا للّه و للرسول اذا دعاکم لما یحییکم»:
ای کسانی که ایمان آوردهاید، اجابت کنید خدا و رسول را، آن گاه که شما را بر آن میخوانند، که شمارا از مرگ علمی، اعتقادی، اخلاقی و رفتاری نجات بخشند و حیات معنوی و انسانی تقدیمتان دارند.
هیچ عکس العمل مطلوب و جدی نشان نمیدهند و عملا بدان لبیک نمیگویند.
3.قرآن، تنها دوای شفابخش
به این چند آیه، به عنوان مشت نمونه خروار در شناخت قرآن توجه کنید:
الف)الم-ذلک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین(بقره، 12)؛
ب)هذا بصائر للناس و هدی و رحمة لقوم یوقنون(جاثیه، 20)؛
پ)قد جاءکم من الله نور و کتاب مبین، یهدی الله من اتبع رضوان الله سبل السلام و یخرجهم من الظلمات الی النور باذنه و یهدیهم الی صراط مستقیم(مائده، 15 و 16)؛
ت)هذا بیان للناس و هدی و موعظة للمتقین(آل عمران، 138)؛
ث)یا ایها الناس قد جاءکم برهان من ربکم و انزلنا الیکم نورا مبین (نساء، 174)؛
ج)و ننزّل من القران ما هو شفاء و رحمة للمؤمنین(اسراء، 82)؛
چ)و نزّلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیء و هدی و رحمة و بشری للمسلمین(نحل، 89)؛
ح)کتاب انزلناه مبارک لیدّبروا ایاته(ص، 29)؛
خ)انّ هذا القران یهدی للّتی هی اقوم و یبشر المؤمنین(اسراء، 9)؛
د)و انزل معهم الکتاب بالحق لیحکم بین الناس فیما اختلفوا فیه (توبه، 214).
آری قرآنی که رحمت، نور، بیانگر همه چیز، روشنگر راه هدایت، پند دهنده، شفابخش همه دردها، هدایتگر استوارترین راههای انسانی و داوری برای همه اختلافات بشری و...بود، برای تدبّر و فهم و عمل به این امت عرضه شد، ولی امت اسلامی از قبول هدایت مستقیم قرآن سرپیچی کردند و راه ناسپاسی و کفران پیش گرفتند:
«و لقد صرّفنا للناس فی هذا القران من کل مثل فابی اکثر الناس الاّ کفورا»(اسراء، 89).
4.دیدگاه حکیمانه مقام رهبری
مقام معظم رهبری تنها راه نجات قرآن از مهجوریت را این چنین میفرمایند:
«کشور به حمدالله، امروز متکی به معارف قرآن است.آن روزی که این معارف در سطح همه مردم رواج پیدا کند و مستقیم از خود قرآن، آن را بگیرند، روزی است که این ملت و این کشور، برای همیشه شکست ناپذیر خواهد شد.»
یعنی مادامی که بهرهمندی امت اسلامی از قرآن، تنها قرائت و تجوید و حفظ و احیانا مراجعه به ترجمه و تفسیر دیگران باشد، به یقین در مقابل تهاجم فرهنگی و فرهنگ بنیان کن کفر جهانی و استکبار بینالمللی، مصونیت ندارد و ابزار دست بازیگران سیاسی فرهنگی خواهد بود.تنها راه نجات از این خودباختگی و بیهویتی، راهیابی مستقیم به سوی فهم آیات هدایتگر قرآن و گرفتن معارف انسانساز آن به طور مستقیم از خود قرآن است.
5.پنج گام مفید و مؤثر
به منظور دستیابی مستقیم به معارف قرآن گامهای زیر پیشنهاد میشوند:
الف)آشنایی با فهم اولیه آیات ساده و محکمات که حاوی هدایت فطری قرآن است؛
ب)تدبر در آیات قرآن کریم؛
پ)تحقیق موضوعی، فرازها و سورههای قرآنی؛
ت)دستیابی به جامعیت و اعجاز قرآن کریم، در قالب انس با قرآن؛
ث)بهرهگیری و آشنایی با مکتب اهلبیت، به عنوان ترجمان قرآن.