جایگاه نظامیان

وَ لِکُلٍّ دَرَجاتٌ مِمّا عَمِلُو(احقاف: 19)

قدربینى و بر صدر نشینى رابطه نزدیکى با نقش انسان ها در جامعه دارد. نتیجه طبیعى عمل صالح بر بنیاد ایمان آگاهانه، همانا احساس مثبت فرد و خشنودى او است. خود کارایى یعنى باور و انتظار شخص در مورد توانایى هاى خود در اجراى موفق کارها، محصولى از عملکرد او را به جامعه عرضه مى کند که ارج و منزلت او را آشکار مى سازد. سخن مذکور البته همه حقیقت نیست، زیرا جایگاه دو منشأ دارد: 1. اسنادى 2. اکتسابى.

اولى درجه و رتبه اى است که از اراده فرد نشأت نمى گیرد، موقعیتى است که به طور طبیعى براى انسان به ارث مى رسد، تولد و رشد فرد در شرایط خاص جغرافیایى، نژادى، دینى و ملیت خاص جایگاهى را براى او مشخص مى کند.

اما دومى در اراده سر چشمه دارد، پستى و بلندى این جایگاه نیز به قدر عزم فرد است. بلند همتى شأنى والا به دنبال مى آورد و سستى و دون همتى، جایگاهى ادنى. دنیاطلبى، ثروت اندوزى، خود پرستى، جاه طلبى و تجارت با علم، همانا اسفل گرایى است، ثُمَّ رَدَدناهُ اَسفَلَ سافلینَ (التین: 5) و صاحبان آن هر چند در چشم برخى بزرگ نمایند، به حقیقت کوچک اند؛ صعود آنان بر نردبان ما و منى است و بى خرد آن کس که بالاتر نشست، استخوانش خردتر خواهد شکست.

اما در جبهه مقابل، مؤمنان وارسته، عالمان شایسته و مجاهدان به خدا پیوسته مقامى رفیع و بس عظیم دارند که خداوند روزیشان کرده است، وَ رَفَعناهُ مَکاناً عَلِیّاً (مریم: 57).

در بین این گروه، یعنى اعلى گرایان، جایگاه نظامیان مجاهد بسیار برجسته است. آفریدگارى که معیار برترى را نه در ثروت و مقام دنیوى بلکه در تقوا، ایمان، علم و جهاد قرار داده است، جایگاه نظامیان را بس عظیم مى شمرد:

فَضَّلَ اللّه ُ اَلُمجاهِدینَ باَموالِهِمْ وَ اَنفُسِهِم عَلى اَلقاعدینَ دَرَجةً.(نساء: 95)

رسول خدا نیز در وصف جایگاه والاى نظامیان مى فرماید:

حَرْسُ لَیلَةٍ فى سَبیلِ اللّه ِ عَزَّوجلَّ اَفَضَلُ مِنْ اَلف لَیلَةٍ یُقامُ لَیلها وَ یُصامُ نَهارُها.

پاسدارى یک شب در راه خداوند عزوجل، از عبادت هزار شب و روزه هزار روز برتر است.

نگاهى اجمالى به منابع اسلامى، مهر فروزان جهاد را در افق دید ما پدیدار مى سازد. امیر نظامیان، على بن ابى طالب (ع) آن را مایه عزت اسلام و مسلمانان، عامل ذلت دشمنان و درى از درهاى بهشت معرفى مى کند آنجا که فرمود:

جهاد درى از درهاى بهشت است که خداوند آن را به روى خواص دوستان خود گشوده، لباس تقوى، زره محکم حق تعالى و سپر قوى اوست. پس هر کس آن را ترک کند خداوند جامه ذلت و رداى بلا به او مى پوشاند.

بیش از سیصد آیه و نزدیک به هزار روایت از جهاد در راه خدا سخن گفته اند. آرمان و رسالت جهاد، ارزش و منزلت آن، جایگاه بلند مجاهدان و مقام عنداللهى شهیدان و پیامدهاى ترک مبارزه در راه خدا، از جمله این موضوعات است.

این همه، مکانت بلندِ جهاد را در بارگاه حق تعالى نشان مى دهد و شأن ویژه نظامیان مسلمان را در پیشگاه خداى بزرگ بیان مى کند. بنابراین باید ببینیم از چه جایگاه معنوى نزد خدا برخورداریم. تنها منزلت مادى یعنى ثروت، مقام و دانش دنیوى نباید معیار قرار گیرد تا هر که ثروتش افزون شد یا بر صدر نشست و در زمره دانشمندان مادى درآمد و در مردم چشم بزرگ جلوه کرد، بالاترین منزلت را براى او قائل شویم. بنگریم در منزل جانان چه مقامى گزیده ایم. در والایى شأن مؤمنان مجاهد همین بس که:

خدا خریدار جانها و مالهاى آنان است، کسانى که در راه خدا دشمنان را به قتل مى رسانند و یا خود به شهادت مى رسند، این وعده قطعى خداوند در سه کتاب آسمانى اش تورات، انجیل و قرآن است و باوفاتر از خدا به عهد کیست؟ پس مؤمنان مجاهد از این معامله به خود مژده دهند، و ذلکَ هُوَ الفُوزُ العَظیمُ.

نظامى مسلمان بى قرار مژده وصل است، دانه وجودش با بهره مندى از باران هدایت الهى از خاک سر مى کشد و درخت استوارش با قوت و استحکام خود دشمنان را به خشم مى آورد. بر کافران شدید و بر مؤمنان شفیق است،آنان را بنگرى که در رکوع و سجودند، فضل و خشنودى خدا را طالبند و بر اثر سجده هاى بندگى، سیرتشان در صورت نورانى آنان هویداست.

علو جایگاه نظامى مسلمان و منزلت والاى معنوى او که عمدتاً اکتسابى است تا انتسابى، جامعه و حکومت را بر آن مى دارد تا کرامت زندگى مادى او را نیز حفظ کنند و جایگاهش را در نظام سیاسى، مردم، سازمان نظامى و اجتماع رفیع گردانند و این میسر نمى شود جز با شناخت عوامل موثر بر این شأن و عمل به آن.

بر این اساس رویکرد این شماره از فصلنامه حصون را به منزلت نظامیان اختصاص داده ایم، تا چه قبول افتد و چه در نظر آید. با ارسال مقالات و نظرات گرانقدرتان فصلنامه خود را یارى کنید.سردبیر