آموزش فنون قرائت وتجوید قرآن کریم

مد:
(مد) از لحاظ لغوی به معنای(زیادت - افزونی) و از نظر علم تجوید به معنای(امتداد صوت در حرف مد بیش از میزان طبیعی است). (قصر به معنای کوتاهی و ضد مد است).
حروف مدی:
حروف مدی عبارتند از:(ا- و- ی)در حالی که صدای کشیده باشند مانند:
جَآءَ- سُوءُ- سِیءَ
حروف مد(ا- و- ی) وقتی دارای مد می باشند که بعد از آنها سبب مد قرار گرفته باشد.
سبب مد:
ء (همزه): سآءَ
ْ (سکون) یا ّ(تشدید): الْآن- ضآلّینَ
انواع مد:
با توجه به سبب مد، مد دارای انواعی می باشد.
سبب مد: همزه(ء)
مد متصل مانند سآء
هر گاه در یک کلمه حرف مد و بعد از آن همزه(سبب مد) قرار گرفته باشد، مد بوجود آمده از نوع مد متصل است.
شآءَ سیءَ
اَنْبیآءُ هَنِیآ مَرِیآً
سُوءُ تَبُوءَ
مقدار مد متصل 4یا 5 حرکت می باشد یعنی در زمانی که 4یا 5 انگشت به کف دست خم می شود صدای حرف مدی کشیده و امتداد می یابد.
مد منفصل:
مانند: اِنَا أَنْزَلْنَاهُ
هر گاه حرف مد در آخر کلمه باشد و همزه در ابتدای کلمه بعدی باشد، مد بوجود آمده از نوع مد منفصل است.
اِنَّا اَعْطَیْنکَ
قَالُوا اِنّا
رَبّیِ أَعْلَمُ
بنا به قول مشهور:
مقدار مد منفصل برابر با مد متصل می باشد.(1)
نکته: منفصل را می توان بدون مد نیز خواند.(2)
سبب های مد:( ْ)سکون یا ( ّ)تشدید
مد لازم: اگر در یک کلمه بعد از حرف مدی سکون(ْ) یا تشدید(ّ) قرار گیرد مد بوجود آمده، از نوع لازم است مانند:
آلْانَ- ضآلّین- دآبَّه- صآخَّه
مقدار مد لازم 6 حرکت می باشد.
در حروف مقطعه قرآن نیز مد لازم وجود دارد.
اَلّمَ ــــــــــــــــــــــــــــــ الف لام میم
(لام و میم دارای مد لازم هستند)
مد عارض: مدی است که فقط در حالت وقف بوجود می آید.
به این مثال توجه کنید:
نُورٌـــــــــــــــــــــــــ نُور
در حالت وقف حرف(رٌ) ساکن می شود. ملاحظه می کنید که واو، حرف مدی و سکون هم سبب مد است. بنابر این می توانیم صدای واو را با مد بخوانیم. نُورْ
این مد چون فقط در حالت وقف بوجود می آید به آن مد عارض می گویند.
مثال: کِتابٌ؛ رَسُولٍ؛ مُؤْمِنین؛ یُؤْمنُون، مُسْلِماتٍ؛
مقدار مد عارض: آوردن مد عارض اختیاری است و قاری می تواند 2 ندا از 2 تا6 حرکت امتداد دهد.
و السلام
پی نوشت ها:
1- از طریق شاطبیه و تیسیر
2- از طریق عراقیین وللنشر