در محضر قرآن کریم / امیدوار کننده ترین آیه

حضرت علی(ع) روزی خطاب به اصحاب خود فرمودند: کدام یک از آیات قرآن، در نزد شما امیدوار کننده­ترین آیات می­باشد؟.
بعضی گفتند: آیه­ی کریمه: إنّ الله لایغفرُ أن یُشرِکَ به ویغفرُ مادُون ذلِکَ لِمَن یَشآءُ وَمَن یُشرِک بِالله.....([1])؛ مسلّماً خدا، این را که به او شرک ورزیده شود نمی­بخشاید و غیر از آن را برای هرکه بخواهد می­بخشاید، و هر کس به خدا شرک ورزد، به یقین گناهی بزرگ بربافته است. حضرت فرمودند: نیکو آیه­ای است؛ اما امیدوار کننده­ترین آیات برای غفران و آمرزش­ معاصی نمی­باشد. عده­ای دیگر گفتند: آیه­ی: وَ مَن یَعمل سُوءًا أویظلم نفسه، ثمّ یستغفر الله یجد الله غفوراً رّحیم([2]) و هر کس کار بدی کند، یا بر خویشتن ستم ورزد؛ سپس از خدا آمرزش بخواهد، خدا را آمرزنده­ی مهربان خواهد یافت.
حضرت فرمودند: نیکو آیه­ای است؛ ولیکن این آیه منظور نمی­باشد.
عده­ای دیگر گفتند: آیه­ی کریمه: قل یا عبادیَ الّذینَ أسرفُوا عَلی أنفُسهم لاتقنَطوا مِن رّحمَة اللهِ إنّ اللهَ یغفرالذّنوُب جمیعاً إنّهُ هُو الْغفورُ الرّحیم([3])؛ بگو: ای بندگان من ـ که بر خویشتن زیاده روی روا داشته­اید ـ از رحمت خدا نومید مشوید. در حقیقت، خدا همه­ی گناهان را می­آمرزد، که او خود آمرزنده­ی مهربان است.
باز حضرت فرمودند: نیکو آیه­ای است؛ ولیکن این آیه هم مورد نظر نیست.
بعضی دیگر گفتند: یا امیرالمؤمنین، این آیه­ی کریمه: والّذین إذا فَعَلوا فاحِشةً أو ظَلَموا أنفُسَهُم ذَکَروا اللهَ فاستَغفَروا لِذنُوبِهم وَمَن یَغفِرالذّنوبَ إلاّ الله ولَم یُصرُّوا عَلیٰ مَا فَعَلُوا وَهُم یَعلَمون([4])؛ و آنان که چون کار زشتی کنند، یا بر خود ستم روا دارند، خدا را به یاد می­آورند و برای گناهانشان آمرزش می­خواهند و چه کسی جز خدا گناهان را می­آمرزد؟ و بر آن­چه مرتکب شده­اند، با آن­که می­دانند [که گناه است]، پافشاری نمی­کنند.
حضرت علی(ع) فرمودند: نیکو آیه­ای است؛ اما این آیه هم مورد نظر نیست. سپس پرسیدند: آیا آیه­ی دیگری را به خاطر نمی­آورد که به نظر شما امیدوار کننده­ترین آیات قرآن باشد؟.
اصحاب عرض کردند: یا امیرالمؤمنین! به خدا سوگند، چیزی در نظر ما نیست.
حضرت علی(ع) فرمودند: از حبیبم رسول خدا(ص) شنیدم که فرمودند: امیدوارکننده­ترین آیه در قرآن کریم، این آیه­ی شریفه است: وَأقِم الصَلاةَ طَرفِی النّهارِ و زُلفاً مِّن الّیلِ إنَّ الحَسَناتِ یُذهِبنَ السّیِّئاتِ ذلک ذِکریٰ للذّاکِرینَ([5]) و در دو طرف روز [= اوّل و آخر آن] و نخستین ساعات شب نماز را برپا دار، زیرا خوبی­ها، بدی­ها را از میان می­برد. این برای پندگیرندگان، پندی است. سپس پیامبر(ص) فرمودند: یا علی! به خدایی که مرا بشیر و نذیر قرار داد و مبعوث به رسالت گردانید، اگر یکی از شما به وضو قیام نماید، گناهان و معاصی او از اعضای او فرو می­ریزد و تا وقتی که با صورت و قلب خود متوجّه قبله گردد، از قبله و نمازش برنگردد، مگر این­که جمیع گناهانش بریزد و هیچ گناهی بر صحیفه­ی عمل او باقی نماند، مانند روزی که متولد شده باشد. و هرگاه ما بین دو نماز از او گناهی سرزده باشد، با خواندن نماز، آمرزیده شود و از گناه پاک گردد و آن­گاه پیامبر(ص) نمازهای پنج­گانه که موجب آمرزش هستند را شماره نمودند. سپس پیامبر(ص) فرمودند: یا علی! بدان که منزلت نمازهای پنج­گانه برای امّت من مانند نهری است که بر دَرِ خانه­ی یکی از شما باشد؛ اگر شخص در بدنش چرک باشد و هر روز پنج بار در آن نهر شست و شو کند، آیا هیچ از آن چرک در بدن او باقی خواهد ماند؟! سوگند به خدا، نمازهای پنج­گانه برای امّت من چنین است که تمام گناهان او را پاک می­کند و تیرگی قلبش را می­برد.([6])
پی­نوشت:
[1]. النساء 4 : 48.
[2]. النساء 4 : 110.
[3]. الزّمر 39 : 53.
[4]. آل عمران 3 : 135.
[5] . هود 11 : 114.
[6] . علامه مجلسی1، بحارالانوار، ج 82 ، ص 220.