برآورد ظرفیت خمس در رفع فقر در ایران طی سال های 89-80 (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در تحقیق حاضر با در نظرگرفتن خمس به عنوان یکی از منابع تأمین بودجه دولت اسلامی، در صدد اثبات این ادعا برآمدیم که پرداخت خمس از طرف مردم و مصرف بهینه آن به وسیله مسئولان در اقتصاد ایران گامی مهم در جهت ریشه کن کردن مسأله فقر در جامعه خواهد بود. در ابتدا فلسفه وضع خمس (کاهش فقر) را از منظر آیات و روایات مورد بررسی قرار داده و دیدگاه فقهای شیعه و سنی را درباره موارد تعلق خمس مورد بحث قرار دادیم و نظریه امام خمینی (ره) مبنی بر حق الاماره بودن خمس – حاکم اسلامی در هر زمان حق جمع آوری خمس را دارد- را پیش فرض تحقیق قرار دادیم. سپس به محاسبه خمس بالقوه پرداختیم.به دلیل وجود برخی محدودیت ها در استفاده از مهم ترین روش های تخمین خمس(مدل های کلان اقتصادی، سری زمانی، شبیه سازی خرد)، به محاسبه حجم خمس بالقوه با روش تحلیل آماری، با استفاده از آمار سال های 1380 تا 1389 پرداختیم. یافته های پژوهش نشان می دهد که خمس توانایی رفع بخش عمده ای از فقر در ایران را دارد. با در نظر گرفتن دهک پنجم درآمدی به عنوان متوسط جامعه، منابع لازم و درصد کفایت درآمد خمس از این منابع را برای رساندن خانوارهای زیر متوسط جامعه به سطح دهک پنجم، برآورد کرده و به این نتیجه رسیدیم که درآمد خمس سالهای 87-85 تمامی منابع لازم را پوشش داده و در مابقی سال ها بیش از 70 درصد منابع لازم را پوشش داده است و این موضوع کفایت قابل توجه خمس برای رفع فقر را نشان می دهد.The Khums theory in Islamic economics and its role in poverty reduction in Iran years 80-89
In the present study Khoms was regarded as a source of the government revenue for alleviating poverty. We attempted to prove that paying Khoms by people and applying by the authorities in Iran is an important step towards eradicating poverty in the society. First of all the philosophy of Khoms ( poverty alleviation) is investigated in terms of Quran verses and narratives , we discussed the Shia and Sunni scholars#8217; point of view about Khoms and its conditional usage , consequently we assumed Imam Khomeini#8217;s theory that considered Khoms as Amarah right - Islamic governor has the right to collect Khoms whenever he wants-as the hypothesis in this research. In the next step we proceeded to calculate the potential Khoms. Some limitations in utilizing the popular methods of estimating Khoms( macroeconomic models, time series, and micro simulations), affected our calculation so that we could calculate the Potential Khoms earnings using the statistical analysis for the period 1380 to 1389. Research findings clarifies that Khoms can alleviate bulk of poverty in Iran. Considering the fifth income decile as an index for the average class of the society, we evaluated the necessary and sufficient sources of revenue to get the poor households to the fifth decile. Finally the researcher concluded that the potential revenue of Khoms in the period 1385-1387 could successfully provide the required sources for alleviating poverty and in period 87-89, could provide more than 70% of the required revenue.
تبلیغات
