تحليل مفاهيمي للاستعارات الأنطولوجية لـ "الرحمة" في نهج البلاغة، بناءً على فرضيات أولاف جيکيل في اللغويات المعرفية (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
قدمت اللسانیات المعرفیه طرقًا جیده لفحص النصوص وفهمها بشکل أفضل. إن مفهوم الرحمه الإلهیه، کأحد المفاهیم المجرده فی کتاب نهج البلاغه، قد استُخدم فی أشکال استعاریه مختلفه یکشف فحصها اللغوی عن جمالها الأدبی الخاص وآراء الإمام علی (ع). تناولت هذه المقاله الاستعاره المفاهیمیه للرحمه الإلهیه فی نهج البلاغه، مستخدمه المنهج الوصفی التحلیلی علی ضوء نظریه أولاف جیکیل المعرفیه. ومن أهم النتائج البحث هو أنّ الإمام (ع) جعل مفاهیمه المنشوده مفهومه فی إطار المحسوسات مستخدمًا مجالات مختلفه من الاستعارات الظاهراتیه، والظرفیه، والتشخیصیه؛ حیث تُصوَّر الرحمه فی نهج البلاغه، على أنها ممتلکات ثمینه مخزنه فی الکنوز التی یفتحها الله لفائده العباد، أو البرکات الروحیه مثل إرسال الرسل ووحی القرآن على شکل مطر یسقط على العباد، وبطریقه أخرى فإن رحمه الله مثل وعاء ضخم أو مساحه یمکن للعبد أن یدخلها أو یخرج منها. هذا، وبناءً على مبادئ جیکیل المعرفیه، فإن تحلیل الأدله التی تم فحصها فی نهج البلاغه یتوافق مع المبادئ الاستعاریه لجیکیل التسعه، مثل مبدأ الاستعاره الشامله، ومبدأ المجال، ومبدأ النموذج، ومبدأ الوحده، ومبدأ الضروره، ومبدأ الإبداع، ومبدأ الترکیز ویؤیدها.تحلیل مفهومی استعاره های وجودی «رحمت» در نهج البلاغه بر اساس فرضیه اولاف جکیل در زبان شناسی شناختی
زبان شناسی شناختی که در دو قرن گذشته ظهور کرده است، راه های خوبی برای بررسی و درک بهتر متون ارائه کرده است. مفهوم رحمت الهی به عنوان یکی از مفاهیم انتزاعی موجود در کتاب نهج البلاغه در اشکال مختلف استعاری به کار رفته است، به طوری که بررسی زبانی آن زیبایی ادبی خاص آن را برای مخاطبان و دیدگاه های امام علی (علیه السلام) را آشکار می سازد. در همین زمینه، این مقاله با رویکردی توصیفی- تحلیلی در چارچوب استعاره هستی شناختی و در پرتو نظریه معرفت شناختی اولاف جاکل به استعاره مفهومی رحمت الهی در کتاب نهج البلاغه می پردازد. یکی از مهم ترین نتایج تحقیق این است که امام (علیه السلام) با استفاده از حوزه های مختلف استعاره های پدیداری یا مادی، استعاره های ظرفی و تشخیصی، مفاهیم مورد نظر خود را در چارچوب محسوسات برای مخاطب قابل فهم و ملموس ساخته است. جایی که رحمت به شواهدی از کتاب نهج البلاغه به عنوان اموال گرانبهایی که در گنجینه هایی که خداوند در مواقع ضروری و سزاوار به نفع بندگان می گشاید و یا برکات معنوی مانند فرستادن رسول و وحی به تصویر کشیده شده است. قرآن به صورت بارانی است که بر بندگان می بارد و از جهت دیگر رحمت خداوند مانند ظرفی پهن یا بزرگ یا فضایی است که بنده می تواند در آن وارد شود یا از آن خارج شود. بر اساس مبانی معرفتی جاکل، شواهد به کار رفته در نهج البلاغه با اصول نه گانه جاکل موافق و تأیید می شوند.