التحليل البنيوي والمعنوي لاسم التفضيل في ترجمة عشرة الحِکَم من نهج البلاغة (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یعد اسم التفضیل من أهم عناصر النحو والبلاغه فی الأدب العربی، وقد کثر استخدامه فی النصوص الدینیه. یستخدم هذا الاسم فی حالات کثیره فی حِکَمِ نهج البلاغه فی معناه الأصلی، أی المفاضله والتفوق بین الشیئین أو أکثر، ولکن هناک حالات أخرى تستخدم فی غیر معناه. ولتحلیل وظیفته، بالإضافه إلى اعتبار أن اسم التفضیل یتکوّن من الفعل الذی فیه معنی المفاضله ویأتی على وزن "أفعل" أو بإستخدم کلمات مثل «أشد- أکثر – أقل، وما إلى ذلک»، أو مع مصدر الفعل فی هیئه التمییز؛ ینبغی للمرء أن ینتبه إلى البنیه النحویه المختلفه لکل تطبیق. إن الکلام الذی استخدم فیه اسم التفضیل بصوره نکره؛ مع «مِن التفضیلیه»؛ إما أن یضاف إلى اسم نکره أو معرفه، أو أنّ اسم التفضیل یستخدم مع "ال"، وفی هذه الحاله غالباً ما یستخدم کصفه للاسم الذی قبله، والظاهر أنه لیس له معنی المفاضله فی هذه الحاله. إن النظره البنیویه إلى استخدام اسم التفضیل فی کل جانب من الجوانب السابقه هی من أهم الطرق لاکتشاف المعنى المقصود فی خطاب الإمام علی فی نهج البلاغه. اعتمد هذا البحث على المنهج الوصفی التحلیلی مستعیناً بالقواعد النحویه والبلاغیه، لبیان القواعد المتعلقه باسم التفضیل وحالاته المختلفه، ویتطرق إلی بعض حِکَم نهج البلاغه على ضوء التحلیل البنیوی والمعنوى لاسم التفضیل، وأثره فی ترجمه هذه الحِکَم، کما یقوم بمراجعه الترجمات ونقدها أیضا. والنتیجه: أنه فی کثیر من الأحیان یفقد هذا الاسم معناه الخاص بسبب بنیته، فیستخدم فی معنى آخر غیر معناه الأصلی، مما یتطلب تطبیق القواعد والنقاط المتعلقه به للوصول إلى المعنى الجدید.تحلیل ساختاری ومعنایی اسم تفضیل درحکمتهای نهج البلاغه ونمود آن درترجمه(مطالعه موردی 10 حکمت)
اسم تفضیل برای بیان اشتراک دوچیز دریک صفت همراه با زیادی این صفت دریکی ازاین دو می باشد. این اسم در حکمتهای نهج البلاغه در موارد زیادی در اصل و باب خودش یعنی برتری بین دوچیز یا بیشتر به کاررفته است اما موارد دیگری نیز وجود دارد که درغیر معنای خودش به کاررفته و برای تحلیل کارکرد آن، علاوه بر مدّ نظر قرار دادن این نکته که اسم تفضیل مورد بحث از اسم تفضیل هایی است که خود ازفعل مورد مفاضله بر وزن «أفعل» ساخته شده و یا اسلوب تفضیلی ترکیبی است که با به کارگیری یکی از الفاظ اشد، أکثر، أقل و..... به همراه مصدر فعل مورد نظر در قالب تمییز آورده شده؛ باید به ساختار نحوی متفاوت هر کاربرد توجّه داشت؛ اینکه کلامی که در آن اسم تفضیل نکره و همراه با «مِن» تفضیلیه به کار گرفته شده باشد؛ یا به اسمی نکره یا معرفه اضافه شده و یا اسم تفضیل با« ال» آورده شود که دراین صورت اغلب به عنوان صفت برای اسم قبل ازخودآورده می شود و به نظر می رسد معنای تفضیلی خودرا نداشته باشد که نگاه ساختارگرایانه به کاربرد اسم تفضیل در هریک از وجوه فوق، یکی از مهمترین راه ها برای کشف معنای مورد نظر صاحب سخن است. این پژوهش برآنست ضمن بیان قواعد مربوط به اسم تفضیل وحالات مختلف آن به بررسی موردی برخی حکمتها پرداخته وباتوجه به تحلیل ساختاری ومعنایی اسم تفضیل ، نمود آن درترجمه این حکتها رابیان کند وبه نقد وبررسی ترجمه ها نیز بپردازد.