دیالکتیک سنّت و مدرنیته در ادبیات سیاسی ایران؛ بررسی تطبیقی دو داستان «فارسی شکر است» و «رجل سیاسی» (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (دانشگاه آزاد)
آرشیو
چکیده
یکی از مفاهیم مهم ادبیات سیاسی ایران جدال و دیالکتیک سنّت و مدرنیته است. درواقع می توان اذعان داشت دو عامل اصلی استبداد و عقب ماندگی جامعه سیاسی حاصل جدال سنّت و مدرنیته بوده است. در این رابطه، بسیاری از نویسندگان ادبیات فارسی، به ویژه از عصر مشروطه به بعد، در آثار نظم و نثر خود با بهره گیری از شیوه هایی همچون طنز، اوضاع سیاسی اسفناک ایران را ترسیم کرده اند. یکی از نویسندگان مشهوری که در آثار خود همواره با بیانی مبتنی بر طنز، اوضاع سیاسی ایران را به نقد کشیده است، محمّدعلی جمالزاده اصفهانی بوده است. وی در آثار ادبی خود، بارها آشفتگی سیاسی- فرهنگی جامعه ایران اعمّ از حاکمین و طبقات مختلف مردم را ترسیم کرده است. در این مقاله، نویسندگان در تلاشند تا با استفاده از روش تطبیقی دو اثر جمالزاده با عناوین «رجل سیاسی» و «فارسی شکر است» را با بهره گیری از طنز سیاسی بررسی نمایند و به این سوال اصلی پاسخ دهند: «جمالزاده جدال سنّت و مدرنیته را در دو داستان رجل سیاسی و فارسی شکر است چگونه و در قالب چه مفاهیمی دسته بندی نموده است؟» فرضیه مقاله تأکیدی است بر این موضوع که این دو اثر جمالزاده عمدتاً با محوریت طنز و گفتمان انتقادی و با هدف اصلاح اوضاع آشفته سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جامعه خود صورت پذیرفته است. یافته های مقاله نشان داد جمالزاده در داستان «فارسی شکر است» چهار مفهوم کلان نهادینگی استبداد و فساد؛ سیاست زدگی جامعه ایران، شکاف عمیق طبقاتی و دیالکتیک فرهنگ وارداتی و هویت سنّتی را نشان می دهد. اما در داستان رجل سیاسی، جمالزاده به بررسی جامعه ایران در زمان و شرایط خاصی می پردازد و به افتادن سرنوشت مردم به دست کسانی اشاره دارد که اصلاً تخصصی ندارند. در این راستا، سیاست به مثابه ثروت و رفاه، فقدان مریتوکراسی، لمپنیسم سیاسی، عدم فهم مسائل سیاسی و فقدان تخصص، ناپایداری توده ها در قالب «جو زدگی سیاسی، تشجییع سیاسی و قهرمان سازی نادرست و لابی گری سیاسی مهم ترین مواردی است که جمالزاده بدان اشاره نموده است.Dialectics of Tradition and Modernity in Iranian Political Literature; A Comparative Study of Two Stories "Farsi Shekar ast" and "Rajole Siasi"
Mohammad Ali Jamalzadeh Esfahani is one of the famous writers who has always criticized Iran's political situation in his works with humor. In this article, the authors try to use the comparative method of Jamalzadeh's two works with the titles "Farsi Shekar ast" and "Rajale Siasi" by using political satire and answer this main question: "How and in what concepts have categorized the conflict between tradition and modernity by Jamalzadeh in the two stories of the Farsi Shekar ast and Rajole Siasi?" The hypothesis of the article emphasizes that these two works of Jamalzadeh are mainly based on humor and critical discourse, with the aim of correcting the chaotic political, social, and cultural situation of his society. The findings showed that Jamalzadeh's story "Farsi Shekar ast" has four macro institutional concepts of tyranny and corruption; the politicization of Iranian society shows the deep class divide and the dialectic of imported culture and traditional identity. But in the story of "Rajole Siasi", Jamalzadeh examines the society of Iran in certain times and conditions and refers to the fate of the people falling into the hands of those who have no expertise at all. In this regard, politics as wealth and prosperity, lack of meritocracy, political vulgarization, lack of understanding of political issues and lack of expertise, instability of the masses in the form of "political atmosphere, political encouragement and false heroization and political lobbying are the most important things that Jamalzadeh mentioned.
تبلیغات
