چکیده

در پاسخ به توسعه سریع هوش مصنوعی، نظام های حقوقی گوناگون مداخلات نظارتی و تنظیمی مختلفی را برای این فناوری ایجاد کرده اند. درحالی که برخی کشورها حمایت از مصرف کننده را از طریق وضع مقررات سخت گیرانه در اولویت قرار می دهند، برخی دیگر با اتخاذ رویکردی سهل گیرانه تر، نوآوری را ترویج می کنند. بااین حال، مقایسه الگوهای مختلف تنظیم گری هوش مصنوعی می تواند به یافتن تعادل مناسب میان نوآوری و حمایت از مصرف کننده در برابر مخاطرات هوش مصنوعی کمک کند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و مطالعه تطبیقی در پی پاسخ به این پرسش است که سیاست تنظیمی ایران در زمینه هوش مصنوعی چیست؟ بررسی الگوهای تنظیم گری هوش مصنوعی در اتحادیه اروپا، ایالات متحده و چین نشان می دهد که هر نظام حقوقی برای یافتن الگو باید متناسب با اهداف، سیاست ها، اقتضائات و ویژگی های نظام حقوقی و فناوری خود این موضوع را سامان دهد. نظام حقوقی ایران در پاسخ به این فناوری و عموم فناوری های نوظهور مانند هوش مصنوعی، از خلأهای جدی ساختاری و هنجاری رنج می برد. مقام معظم رهبری در سال 1400، توسعه فناوری هوش مصنوعی و سامانه های مبتنی بر آن را به عنوان یکی از سیاست های کلان کشور اعلام فرمود. سیاست توسعه هوش مصنوعی بدون توجه به این خلأهای ساختاری و هنجاری، افزون بر در معرض خطر قرار دادن حقوق شهروندان به صورت بالقوه، توسعه کسب وکارهای حوزه هوش مصنوعی را نیز با چالش جدی مواجه می کند.

Control or Innovation; Legal Requirements of Regulatory Policies in Artificial Intelligence

In response to the rapid development of artificial intelligence (AI), various legal systems have created different regulatory and supervisory interventions for this technology. While some countries prioritize consumer protection by imposing stringent regulations, others adopt a more permissive approach to promote innovation. However, comparing different models of AI regulation can help find the right balance between innovation and protecting consumers against the risks of AI. This paper, using a descriptive-analytical method and a comparative study, seeks to answer the question of what Iran's regulatory policy on artificial intelligence is. An examination of AI regulatory models in the European Union, the United States, and China indicates that each legal system must organize this matter according to its own objectives, policies, requirements, and characteristics of the legal system and technology. Iran's legal system suffers from serious structural and normative gaps in responding to this technology and other emerging technologies like AI. In 2021, the Supreme Leader of Iran declared the development of AI technology and its related systems as one of the country's macro-policies. However, the policy of developing artificial intelligence without addressing these structural and normative gaps not only potentially endangers the rights of citizens but also seriously challenges the development of AI-based businesses.

تبلیغات