چکیده

مقاله حاضر به بررسی جایگاه ساز موسیقار (پان فلوت) در پهنه فرهنگی ایران می پردازد و سعی در بررسی برآمدگاه، سازوکار و حیات این ساز با استفاده از شواهد باستان شناختی و منابع نوشتاری دارد. شواهد باستان شناختی موجود نشان می دهند که این ساز حداقل از دوره سلوکی-اشکانی در پهنه فرهنگی ایران حضور داشته و در دوره های بعدی به ویژه دوران اسلامی در کنار سایر سازهای ایرانی نقش بارزی ایفا کرده است. یکی از قدیم ترین شواهد موجود از این ساز در ایران مربوط به پیکرک یک نوازنده از مجموعه یافته های باستان شناختی محوطه باستانی شوش است که در حال حاضر در مخزن موزه ملی ایران نگهداری می شود و پژوهش حاضر به منظور معرفی آن شکل گرفته است. هدف از این مقاله، معرفی این پیکرک فراموش شده و سپس ارائه سرگذشتی از ورود و حضور ساز پان فلوت به پهنه فرهنگی ایران است. با توجه به شواهد ارائه شده در این مقاله می توان دریافت که این ساز از دیرباز در حوزه وسیعی از جهان، از یونان باستان و اروپا گرفته تا خاورمیانه و حتی شرق دور محبوبیت داشته و در جشن ها و آیین های مختلف مورداستفاده قرار می گرفته است. شواهد باستان شناسی فراوانی نیز بر این گفته مهر تأیید می نهند. پرسش اصلی در این پژوهش متوجه منشاء ورود این ساز به پهنه فرهنگی ایران است و با توجه به مدارک اشاره شده در مقاله، فرضیه نگارندگان بر این است که این ساز به احتمال در دوره هلنی به ایران آورده شده است. بااین حال با توجه به محدود بودن مدارک باستان شناختی هنوز هم نمی توان با قطعیت گفت که منشأ ورود این ساز به ایران از کدام منطقه بوده است.

Exploring the Historical Background of the Mustak/Musiqar (Pan Flute) in Iran by Analyzing Archaeological Findings and Written Documents

Following the human voice, musical instruments hold significant importance in conveying emotions. These instruments are categorized based on their design and operation, resulting in a variety of sounds. A subset of these musical instruments comprises aerophones. This article aims to delve into the historical narrative of a specific aerophone that boasts a longstanding presence and significance in Iran. The musical instrument which is the focus of this study is Mustak/ Musiqar (Pan Flute). We aim to investigate the history, mechanism, and life of Musiqar through the analysis of archaeological findings and historical documents. Findings indicate the enduring presence of this instrument within the cultural milieu of Iran, notably during the Seleucid-Parthian era. Its significance persisted through subsequent periods, notably during the Islamic era, where it held a prominent position among other Iranian musical instruments. Among the earliest known artifacts depicting this instrument in Iran is a figurine discovered at the archaeological site of Susa, now being preserved in the National Museum of Iran. According to archaeological evidence and historical texts, this instrument has been disseminated across different regions through political and cultural interactions. This research indicates that the instrument has diverse origins in both Europe and the Far East. Iranian scholars have extensively documented the Pan Flute and its mechanisms in various texts, which will be further explored in the subsequent discussion. Archaeological evidence pertaining to this musical instrument includes Seleucid-Parthian figurines and a Sasanian period vase. The instrument’s presence appears to have endured upon its introduction to Iran, as supported by references in written records and archaeological remnants.

تبلیغات