جایگاه عقل در استنباط احکام فقهی
آرشیو
چکیده
در اسلام، کمتر موردی مثل عقل مورد ستایش و مدح قرار گرفته است. این ستایش و تمجید ناظر به کارایى عقل و تأثیر آن در شناخت واقعیت هاى عالم هستى و تمییز درستى از نادرستى و نیز استنباط احکام فقهى است. اما آنچه محل بحث است، میزان توانایی عقل در عرصه استنباط احکام فقهی است. نوشتار حاضر به صورت توصیفی-تحلیلی در صدد پاسخ به این پرسش است که آیا عقل می تواند منبع مستقلی برای کشف و استنباط احکام فقهی باشد؟ و اگر می تواند منبع باشد، قلمرو و محدوده کاربرد آن تا کجا است؟ ماحصل نوشتار پیش رو آن است که ملاکات احکام تعبدی محض، برای عقل قابل کشف قطعی نیست، ولی مصالح و ملاکات بعضی دیگر از احکام مخصوصا احکام اجتماعی و جزائی اسلام برای عقل، قابل کشف و دسترسی می باشند. این باور که در عبادیات، عقل راه ندارد و آن ها را نمی فهمد، همیشگی نیست و ممکن است با عنایت به پیشرفت علم و تکنولوژی، عقل، درآینده به ملاکات عبادیات نیز دسترسی پیدا کند و بتواند آن ها را نیز کشف کند.Place of Reason in Deriving Jurisprudence
In Islam, few things are praised as much as intellect. This praise refers to the efficiency of reason and its effect in knowing the realities of the world of existence distinguishing right from wrong and deriving jurisprudence rulings. But what is the subject of discussion is the ability of the intellect in the field of inferring jurisprudence. The present article, in a descriptive-analytical way, aims to answer this question: can reason be an independent source for discovering and deriving jurisprudence? And if it can be a source, how far is the territory and scope of its application? The result of the following article is that the criteria of pure devotional rules are not definite to the intellect, but the materials and criteria of some other rules, especially the social and penal rules of Islam, are discoverable and accessible for the intellect. The belief that reason has no way of worship and does not understand them is not permanent and it is possible that due to the progress of science and technology, that reason may gain access to the criteria of worship in the future and be able to discover them as well.
تبلیغات
