عصر امام خمینی، قدس سره

و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم الائم و نجعلهم الوارثین. (1)
رهبر معظم انقلاب اندک زمانی بعد از رحلت و عروج روح ملکوتی حضرت امام، قدس سره، با اشاره به این مطلب مهم و اساسی که «امام کبیر ما عصر جدیدی را آغاز کردند»،تاکید فرمودند:
بزرگترین وظیفه ما این است که مشخصات عصری را که امام،رضوان الله تعالی علیه، آغاز کردند وملت را در فضای آن قرار دادند و به جهان اعلام فرمودند بدانیم و این مشخصه ها را حفظ کنیم... (2)
آنچه بوضوح مشهود است وبیقین محسوس، این است که با وقوع انقلاب اسلامی در ایران و استمرارآن، جهان در حال انتقال به عصری جدید و دوره ای نو است. دوره ای که ویژگیهای خاص و منحصر به فردش آن را از دگر ادوار مختلف و پرتلاطم حیات بشری جدا می سازد. مقام معظم رهبری، حضرت آی الله خامنه ای در تعریف و توصیف این واقعیت می فرمایند:
امروز یک عصر و یک دوران جدیدبه وجود آمده است، دوران جدید راباید دوران امام خمینی نامید: با آغازدوران جدید نه تنها در ایران یاکشورهای اسلامی مردم به باورهای الهی بازگشته اند بلکه در سطح جهان،عقیده ای مذهبی و گرایشی معنوی درمیان جوامعی که دهها سال تحت سلطه حکومتهای ضد مذهب زندگی کرده بودند رشد نموده است. (3)
ایشان در جای دیگر، در این باره می فرمایند:
امروز در دنیا گرایش به دین شروع شده است. (4)
و تاکید می فرمایند:
قرن حاضر قرن گرایش عمومی بشریت، به معنویت و دین است. (5)
خلف صالح خمینی، قدس سره،دگر بار تاکید می نمایند که:
ما امروز نشانه های رشد معنویت و افول مادیت را در دنیا می بینیم. (6)
در این عصر که مقام معظم رهبری بحق آن را عصر امام خمینی،قدس سره، نامیدند امواج گسترده توجه به ارزشهای معنوی و رویکردوسیع بشر جهت بازیابی هویت دینی و پشت پا زدن به باورهای خداستیزانه در میان همه ملل و فرق دنیای امروز، خصوصا کانون فعلی ترویج الحاد و دین ستیزی یعنی جهان غرب، چشمان جهانیان رامتحیرانه به خود خیره نموده است.
به تعبیر سید شهیدان اهل قلم:
اکنون بار دیگر انسان از زمین وقفس خودش روی گردانده است و به عالم معنی و آسمان توجه یافته...
انسان یک بار دیگر تولد یافته و عصردیگری آغاز شده است. (7)
وی با نگاهی بصیرانه وضعیت جهان معاصر را اینچنین تشریح می کند:
جهان امروز در دوران انتقال از یک عصر به عصری دیگر قرار دارد. و تااین انتقال به انجام رسد دیگر روی ثبات را به خود نخواهد دید.
شهید آوینی با اشاره به مبدا این تحول عظیم می نویسد:
این دوران با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران آغاز شده است و به این لحاظ دهه شصت را باید اولین دهه از این تجدید عهد محسوب داشت. (8)
یکی دیگر از اندیشمندان معاصرنیز در این رابطه چنین اظهار می دارد:
اگر بنا باشد تاریخی را برای احیای هویت دینی (در جهان معاصر)در نظر بگیریم آن تاریخ 1977 میلادی یعنی مقارن با پیروزی انقلاب اسلامی ایران که خیزش عظیمی را برای تفکرات دینی در تمام ادیان به وجودآورد، می باشد.
وی در ادامه می افزاید:
آخرین آمارها در مورد احیای تفکردینی که در سال 1990 صورت پذیرفته نشان می دهد که تقریبا 70%مردم اروپا احساس دینداری می کنند.
در تمام ادیان از هندوئیسم گرفته تابودیسم و... و انواع فرقه های مسیحیت همه از یک نوع بازگشت به تفکر دینی خبر می دهند.
وی تاکید می کند:
انقلاب اسلامی موجب احیای تفکردینی در جهان گشت. (9)
یکی از محققان در تبیین مبدانهضت جهانی دینگرایی در عصرجدید می گوید:
اسلام دینی جهانی است و انقلاب اسلامی امروز سراسر عالم را تکان داده است وقتی به دنیا نگاه می کنیم می بینیم تمام جهان اسلام به حرکت درآمده است و همه جا صحبت ازتجدید حیات اسلام و لزوم هدایت ورهبری اسلامی است.
ایشان می افزاید:
در کشورهای دیگر جهان، احترام به اسلام و کوشش برای شناخت آن وبه دنبال این شناخت اعتقاد به اسلام روز به روز رشد یافته و حتی ادیان دیگر هم کم کم معانی تازه گرفته اند وسیری نو را آغاز کرده اند. (10)
به هر جهت، توجه و رویکرد بشرکنونی به حوزه معارف دینی، مذهبی جهت بازخوانی عوامل اساسی ومفاهیم کاربردی شکل دهنده حیات معنوی و مادی، واقعیتی غیر قابل انکار بوده که مورد اعتراف بسیاری از افراد مطلع و محقق و صاحب نظرقرار گرفته است.
و در حقیقت:
بشر کنونی همه امیدش به دین ومعنویت است. بشر سرش به دیوارخورده، باز گشته، تا خود را بیابد،غرب هم همه امیدش الان به دین است.
پوپر و امثال او یعنی پوزیتیویستهاکه پشت به دین کرده اند پنبه غفلت درگوششان است. به وضع معاصر غرب نظری بیندازید! در تفکر غالب متفکران معاصر چه اهل دین و چه غیراهل دین توضیحاتی راجع به دین ومعنویت دارند. (11)
امام خمینی و احیای فکر دینی
«آرتگا گاست » متفکر اسپانیایی با اشاره به تحولات عمده ای - که ساختار زندگی انسان کنونی بویژه انسان غربی را در معرض خطرات عمده ای قرار داده است - می نویسد:
گفته اند و شاید هم نه بی دلیل که همه اصول نوآورانه عصر جدیداکنون خود در وضعیتی بحرانی قرارگرفته اند. در تایید این نظر دلایلی چندوجود دارد که نشان می دهد انسان اروپایی (غربی) مشغول جمع کردن خیمه و خرگاه خویش از سرزمین نوینی است که طی سیصد سال گذشته در آن رحل اقامت افکنده بود،این انسان آهنگ عزیمت به قلمروتاریخی و شیوه زیستی دیگری دارد. (12)
در نگاه بسیاری از اندیشمندان واقع نگر و تحلیلگران منصف تحولات بین المللی، ملی و تاریخی و... مورداشاره نگارنده سطور فوق، چیزی نیست، مگر حیات طیبه ای که بابهره گیری از ابعاد مثبت تمدن بشری در چارچوب ارزشهای معنوی واخلاقی و باورهای دینی و الهی معنی یافته و تشخص پیدا می کند، باورهای دینی و مفاهیم مذهبی که دین مبین اسلام مصداق متعالی آن و تنهانسخه شفابخش دردهای دیرین بشراست.
و آنچه در این مقال بر آن اصرارورزیده و پای می فشاریم این مهم است که تقدیر الهی و محاسبات غیبی بار مسؤولیت تاریخی زمینه سازی حیات مجدد معنوی بشریت را برعهده یگانه دوران حضرت امام خمینی، قدس سره، نهاد و ایشان بودکه طرحی نو درانداخته و رجعت دوباره ساکنان سیاره زمین را به خداجویی و دین باوری رهبری نمودو آن را تعالی بخشید.
حضرت امام، قدس سره، صفحه جدیدی از حیات پر فراز و نشیب انسانی را رقم زده و عصر جدیدی راآغاز نمودند که مقام معظم رهبری بحق آن را عصر امام خمینی،قدس سره، نامیدند، عصری که درنگاه صاحبنظران صاحب بصر،سرآغاز حکومت جهانی اسلام به رهبری حضرت ولی عصرحج بن الحسن العسکری،علیه السلام، است.
فصل الخطاب در این زمینه کلام نورانی حضرت امام، قدس سره،می باشد، آنجا که فرمودند:
انقلاب مردم ایران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچمداری حضرت حجت، ارواحنافداه، است. (13)
بسیاری از صاحب نظران معاصر با تایید نظریه شروع دوره انتقالی بشر معاصر و رویکرد او به قلمرو تاریخی دیگر و شیوه زیستی جدید در تشریح ماهیت و بررسی ویژگیهای منحصر به فرد این دوره صراحت بیشتری را در کلام خوداستخدام نموده اند.
پروفسور «یاوس اوسوس » تازه مسلمان آلمانی و قائم مقام دانشکده فنی دانشگاه برمن آلمان و از رهبران برجسته مسلمانان آلمانی زبان دراروپا در این ارتباط چنین اظهارمی دارد:
بیدارگر]قدس سره[امام خمینی همه موحدان در عصر ماست، احیای دین و معنویت در روزگاری که سیطره مادیت و ابزار مادی واندیشه های ضد معنوی جامعه بشری را در چنبره خود گرفته بود مدیون و یاران]قدس سره[امام خمینی انقلاب اسلامی است. من کلام امام و جانشین برحق ]قدس سره[خمینی ایشان - امام خامنه ای، روحی فداه، رابه نفخه صور برای «زنده دلان خاموش » روی زمین تعبیر می کنم.
وی با اشاره به اینکه هر کس درضمیر آگاه خود صدای اسرافیلی امام خمینی را نشنید یقینا در خواب غفلت مانده است، اضافه می کند:
من با توجه به حقایق آشکاری که در متن واقعی جوامع و حکومتهای غربی می بینم و با توجه به الهاماتی که از اشارات و رهنمودهای پیامبرگونه امام خامنه ای می گیرم یقین دارم که قرن چهاردهم هجری قرن امام خمینی و امام خامنه ای است و این بزرگواران حکومت بر روی زمین را به دست صاحب الزمان، علیه السلام،مژده می دهند تا بعد از این، همه اعصار و قرون به نام اهل بیت پیامبر،صلی الله علیه وآله، باشد.
احمد هوبی، اندیشمند وروزنامه نگار تازه مسلمان سوئیسی،نیز در تشریح تاثیرات عظیم انقلاب اسلامی در جمع کارشناسان سازمان پژوهشی و برنامه ریزی آموزشی در تهران گفت:
امروز در اروپا احساس می شودسقوط دیوار برلین با انقلاب و قیامی که شما آغاز کردید مرتبط است. و این قیام اساسی امروز در اروپا محسوس است. در اروپا، حدود 12 تا 15 میلیون مسلمان زندگی می کنند که 100 هزارنفر آنها در سوئیس هستند.
وی در ادامه افزود:
نه تنها]قدس سره[امام خمینی مسلمانان را بیدار کردند بلکه بر جهان غیر اسلام نیز از خود تاثیر بر جای نهادند.
ایشان اضافه کردند:
بدانید آن مرد سالخورده که رهبرشما بود هرگز نمرده است بلکه همواره زنده است و فعال، چرا که همه این تحولات به دست ایشان ایجاد شده است. (14)
حمد لنسل، رئیس مرکز فرهنگی تجدید حیات اسلام در اتریش، طی مقاله ای تحت عنوان تاثیر نهضت امام خمینی بر اروپا می نویسد:
بی تردید انقلاب اسلامی امام خمینی نه تنها تصویر تازه ای ازاسلام در اروپا ارایه کرد بلکه حتی زندگی مذهبی غیر مسلمانان را هم دگرگون ساخت به عبارت دیگر امروزحتی در اروپا نیز مذهبی بودن ارزش و معنی تازه ای یافته است. این عبارت را رئیس جمهور سابق اطریش در یک سخنرانی بیان کرد که انقلاب اسلامی به تمامی افراد مذهبی اعتبار و اتکای به نفس تازه ای ارزانی داشت. (15)
طلال عتریسی، استاد دانشگاه لبنان هم با تاکید بر پیوند اساسی تحولات جاری در زمینه رویکردمعنوی بشر با خصیت حضرت امام تصریح می نماید:
رهبری امام خمینی و پیروزی انقلاب اسلامی اساس حرکت و تحول جهان کنونی می باشد. (16)
چنانکه یکی دیگر از اندیشمندان مسلمان در این زمنیه می گوید:
امام خمینی آغازگر عصر تازه ای در تاریخ اسلام و زندگی مسلمانان است، از ویژگیهای این عصر هم می توان غور و تعمق مسلمانان نسبت به اسلام را برشمرد و هم جهانی شدن حیات سیاسی اسلام را. (17)
مدیر مرکز پژوهشی اسلامی درفرانسه با اشاره به عظمت روحی وفکری حضرت امام و ویژگیهای منحصر به فرد ایشان می گوید:
امام خمینی 14 قرن را در اعمالش خلاصه کرد... ما خیلی خوشبخت هستیم که در این عصر (امام خمینی)زندگی می کنیم،
گویی در عصر پیامبر اکرم زندگی می کنیم.]صلی الله علیه وآله[وی تصریح می کند:
مردم جهان همه مشتاقند از تعالیم امام خمینی پیروی کنند; در اکثرکشورها جنبشی آغاز شده، حتی درجوامع غربی ما می بینیم که مسایل تحت بازنگری قرار گرفته است...
اکنون خیلی ها می دانند که اسلام پاسخگوی مشکلات بشری است.
ایشان اضافه می نماید:
جهان در حال تحول است وارزشهای جهانی در حال تغییر، غرب دچار فروپاشی تدریجی شده است واسلام جلوه خود را در سراسر جهان نشان داده است.
دکتر عادل عبدالمهدی با بیان این نکته بسیار مهم که «میلیونها نفر درغرب در انتظار نجات بخش و مسیح هستند» می گوید:
اگر اسلام بدرستی معرفی شودمی تواند برای آنها نجات بخش باشدتعالیم اسلام راهی برای رهایی ازسرنوشت محتوم تمدن غرب یعنی نابودی است. (28)
پرفسور اسماعیل کیلبس،فیلسوف برجسته فرهنگ اسپانیولی زبانها، هم با اشاره به حیات مجدددین در صحنه زندگی بشر در وصف این واقعیت عظیم چنین می گوید:
دین زنده شده است، کلیساها جان تازه گرفته اند، توجه به مذهب واندیشه های مذهبی در دانشگاههادیگر زشت و کم بها تلقی نمی شود.
زیباییهای معنوی در زندگی روزمره مورد بازیابی قرار گرفته است. جهان برای نجات و زیبا کردن روابط اجتماعی اش به قدرت دینی وجاذبه های معنوی گرایش شدید پیداکرده است.
وی تاکید می کند:
و این همه ناشی از دعوت نوینی با]قدس سره[بود که امام خمینی انقلاب دینی اش در عرصه افکار وذهنیت جامعه جهانی آغاز کرد. (19)
دین گرایی در عصر جدید
ویژگیهای نهضت گسترده دین گرایی انسان عصر جدید را اززبان نگاه برخی از شخصیتها ومطبوعات جهان غرب مورد بررسی مضاعف قرار می دهیم:
فورید کالمر، جامعه شناس وسردبیر روزنامه ایتالیایی «آل استمپا» و استاد دانشکده مسایل بین المللی دانشگاه کلمبیا با اشاره به رویکرد و رجعت دوباره بشر به پیامهای معنوی و الهی می نویسد:
به سبب خداجویی در میان مردم آمریکا بر میزان توجه آنان به مسایل مذهبی چه به صورت فردی و چه ازلحاظ اجتماعی افزوده شده است. این امر بدون شک مهمترین ومنحصرترین رویداد دهه هفتاد وهشتاد در آمریکاست و اگر بگوییم این جریان همه جامعه آمریکا و رفتارمردم و فرهنگ کشور را در سالهای آینده این قرن تحت تاثیر قرار خواهدداد حرف باطلی نگفته ایم. (20)
بیل سایرز، روزنامه نگار و محقق آمریکایی طی ده برنامه متوالی که ازشبکه تلویزیونی عمومی (بدون آگهی)(ثآت) پخش شد گفت:
مردم در سراسر جهان ازمادی گرایی و ماتریالیسم خسته شده اند و بسرعت به سوی معنویت باز می گردند، این بازگشت چندی است که آغاز شده است.
وی افزود:
دین و پیروی محض از اصول آن بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است. (21)
جورج ویگل، متفکر غربی می گوید:
غیر مادی - مذهبی شدن جهان یکی از واقعیتهای برجسته در زندگی اواخر قرن بیستم است. (22)
و همچنین جرج متالینوس، استادعلوم سیاسی کلیسا و دانشکده الهیات آتن تصریح می کند که:
در این عصر مذهب و بازگشت به دیانت رونق گرفته است. (23)
پروفسور جان کین دانشمندانگلیسی در مصاحبه ای مطبوعاتی می گوید:
این روزها در آمریکا و انگلیس،فرانسه، اسپانیا بازگشت دینی آنقدرقوی است که همه چیز را تحت الشعاع قرار داده است. (24)
و پروفسور خوزه ماریا، رئیس دانشکده تاریخ باستان دانشگاه مادرید اظهار می دارد که:
الان در غرب کلیساها پرجمعیت تراز سابق اند. الان در دنیا رویکرد به مذهب چشمگیر است. (25)
در اینجا به نقل این چند اظهار نظراز باب مشت نمونه خروار است بسنده می کنیم و پدیده مهم رویکرددینی و مذهبی و معنوی بشر معاصرغرب و رویکرد دوباره به دین را ازطریق منابع موثق در میان اخبار واطلاعات و گزارشهای متعدد وگوناگون جستجو و بررسی می نماییم.ادامه دارد
پی نوشتها:
1. سوره قصص (28)، آیه 5.
2. از سخنرانی ایشان در تاریخ 28/3/1368.
3. اولین سالگرد ارتحال امام، قدس سره،مرقد امام، 16/3/69.
4. در جمع تشکلهای اسلامی دانشگاههاسراسر کشور، 18/10/74.
5. در دیدار با اعضای ستاد پیگیری قطعنامه 598، روزنامه ابرار 1/10/70.
6. روزنامه اخبار، 26/5/76.
7. مجله سوره، دوره دوم، ش 10.
8. مجله دانشجو، ویژه نامه شهید آوینی،ص 66، تابستان 77.
9. پروفسور محمدحسین هدی، اندیشمندمسلمان مقیم اطریش، در مصاحبه باروزنامه کیهان، 25 و 29/11/76.
10. شمس الدین رحمانی، ماهنامه نیستان،ش 13، مهر 75، ص 9.
11. دکتر رضا داودی، کیهان، 20/5/69.
12. انسان و بحران، ترجمه احمد تدین، علمی فرهنگی، 1376، ص 3.
13. صحیفه نور، ج 21، ص 108، 2/1/68.
14. ماهنامه امامت، شماره تیر و مرداد 78.
15. روزنامه کیهان، 28/7/69.
16. این مقاله برای کنفرانس اندیشه اسلامی در تهران ارسال شده بود.، کیهان،21/11/69.
17. کتاب امام خمینی در جهان معاصر، چاپ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، ص 79.
18. فصلنامه حضرو، ش 12، تابستان 74سید صدرالدین اندیشمند لبنانی.
19. در مصاحبه با فصلنامه حضور، ش 27،بهار 78 دکتر عادل عبدالمهدی.
20.روزنامه کیهان،ستون فرهنگ واندیشه،23/5/75.
21. کتاب خدا در آمریکا، ص 242.
22. روزنامه همشهری، 29/7/75.
23. برخورد تمدنها هانتینگتون و منتقدانش،دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، ص 51.
24. کیهان فرهنگی، بهمن 71.
25.نشریه ینه یوژیل،چاپ ترکیه،18می 1997.