دراسه مکونات ووظائف لغه العیون غیر اللفظیه فی خطب نهج البلاغه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یعتبر التواصل غیر اللفظی أو لغه الجسد من أهم قنوات المراسله فی حیاه الإنسان وهی من المصادر الأولى لتصورات الناس لبعضهم البعض، ویتم تبادل نسبه کبیره من مفاهیم الاتصال فی التفاعلات الفردیه والعامه من خلال الوقفات والنظرات والإیماءات وتعبیرات الوجه وما إلى ذلک. من بین العناصر المختلفه للغه الجسد، یعتبر سلوک العین أکثر عناصر الاتصال تعبیراً فی الاتصال غیر اللفظی وله وضوح خاص مقارنه بالأعضاء الآخری. ومن النصوص التی تستحق الدراسه بلغه الجسد غیر اللفظیه، خطب نهج البلاغه. قد استفاد الإمام علی(ع) من التواصل غیر اللفظی فی کثیر من خطبه. ومن العلاقات غیر اللفظیه التی یتم التعبیر عنها على نطاق واسع فی خطب نهج البلاغه، هی العلاقات غیر اللفظیه للعیون. تحاول هذه المقاله تحلیل خطب نهج البلاغه من منظور وظائف الاتصال غیر اللفظی بالمنهج الوصفی-التحلیلی ومن منظور الدراسات البینیه. تظهر نتائج البحث أن أهم أنواع وظائف العین فی خطب نهج البلاغه تشمل: غض البصر وشخوص البصر(التحدیق) والنظره الخفیه والنظره الخائنه والنظره السعیده والنظره الحسیره والنظره الدامعه والنظره الخاشعه والنظره الخائفه والنظره الرامزه والنظره الغاضبه والنظره القلقه. الرساله الرئیسیه التی یمکن تلقیها من انعکاس الوظائف غیر اللفظیه للعیون فی خطب نهج البلاغه تتعلق بالمفاهیم العاطفیه والمشاعر الداخلیه، بما فی ذلک البکاء، والخوف، والذعر، والإحراج، والعار، والتواضع، والفرح والغضب والعار وهناک الکثیر من هذه الرسائل.بررسی مولفه ها و کارکردهای زبان غیرکلامی چشم در خطبه های نهج البلاغه
ارتباط غیر کلامی یا زبان بدن یکی از کانال های مهم پیام رسانی زندگی بشر به شمار می آید و جزو اولین منبع برداشت های افراد از یکدیگر است، چه بسا درصد زیادی از قضاوت های افراد نسبت به همدیگر بر اساس حالت های چهره، حرکت ها، ژست ها، ظاهر فیزیکی و ... صورت می گیرد. از میان عناصر مختلف زبان بدن، رفتار چشمی گویاترین عنصر ارتباطی در ارتباط غیرکلامی است و نسبت به سایر اعضا از صراحت ویژه ای برخوردار است. از جمله متونی که شایستگی بررسی زبان غیرکلامی بدن را دارد خطبه های نهج البلاغه است، حضرت علی(ع) در بسیاری از خطبه ها از ارتباط غیرکلامی به خوبی بهره برده است. یکی از روابط غیرکلامی که به صورت گسترده در خطبه های نهج البلاغه نمود یافته، ارتباط های برون زبانی چشم است، مقاله حاضر سعی دارد تا با روش توصیفی تحلیلی و با نگاهی بین رشته ای، خطبه های نهج البلاغه را از منظر کارکردهای ارتباط غیرکلامی چشم بررسی کند. نتایج پژوهش نشان می دهد مهمترین انواع کارکرد چشم در خطبه های نهج البلاغه شامل: چشم پوشی، نگاه خیره، نگاه زیر چشمی، نگاه منافقانه و خیانتکارانه، نگاه مسرورانه، نگاه متعجبانه، نگاه اشک آلود، نگاه رمز آلود، نگاه خشمگینانه و نگاه نگران می شود و پیام عمده ای که از بازتاب کنش های برون زبانی چشم در خطبه های نهج البلاغه می توان دریافت کرد، مربوط به مفاهیم عاطفی، هیجانی و احساسات درونی شامل گریه، ترس، وحشت، خجالت و شرم حیا، شادی، خشم و بسیاری دیگر از این پیام ها است.
تبلیغات
