تحلیل و بررسی ماهیت و کارکرد رُصافه ها در شهرسازی اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شناخت ماهیت شهر اسلامی، عناصر و اجزاء تشکیل دهنده آن نیازمند مطالعه و کاوش عمیق تر مفاهیم و اصطلاحاتی است که در منابع و متون تاریخی و جغرافیایی بکار برده شده است. مطالعه سیرتحولات شهرسازی در جهان اسلام نشان از شکل گیری انواع شهرها در سرزمینهای اسلامی است. یک گونه از شهرهای جهان اسلام، رُصافه ها بودند که بیشتر در قرون نخست اسلامی در مجاورت شهرهای بزرگ احداث شدند. با وجود این، سیر تاریخ پیدایش و تحول رصافه ها، ماهیت، کارکرد و نحوه استفاده آنها چندان روشن نیست. نوشتار حاضر درصدد روشن ساختن ماهیت دقیق رصافه ها و چگونگی کارکرد و کاربرد آنها در شهرسازی جهان اسلام می باشد. بر این اساس به نظر می رسد، رصافه ها گونه ای از شهرهای اسلامی با خاستگاه باستانی(پیشینی) و دارای مولفه ها و عناصر اسلامی بوده و عمدتاً کارکردهایی امنیتی، نظامی و تفریحی داشتند. این پژوهش با مطالعه منابع و متون جغرافیایی و تاریخی، بررسی آراء و نظریه های مهم در شهرسازی جهان اسلام و با روش توصیفی- تحلیلی به تبیین ماهیت و کارکردهای گوناگون رصافه ها در جهان اسلام خواهد پرداخت.Analysis and review of the Quiddity and function of Rusāfas in Islamic urbanity
cognition the quiddity of the Islamic city, its constituent elements and components requires a deeper study and exploration of concepts and terms used in historical and geographical sources and texts. Studying the evolution of urbanity in the Islamic world shows the formation of various types of cities in Islamic lands. One of the cities of the Islamic world are Rusāfas, which was mostly built near large cities in the first centuries of Islam. However, the history of the origins and evolution of Rusāfa and their use and how they are used is not well known. The present article tries to clarify the exact nature of Rusāfas and how they work and are used in the urbanity of the Islamic world. Based on this, it seems that Rusāfas are a type of Islamic cities with ancient (prime) origin and Islamic components and elements, and they mainly had security, military and entertainment functions. By studying geographical and historical sources and texts, examining important opinions and theories in the urban planning of the Islamic world, and using a descriptive-analytical method, this research will explain the nature and various functions of Rusāfas in the Islamic world.