رویکردی نو در تبیین انتزاع مفاهیم فلسفی؛ از منظر حکمت صدرایی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نحوه انتزاع مفاهیم یکی از مسائل مهم معرفت شناسی است. در بین فیلسوفان مسلمان، علامه طباطبائی اولین متفکر مسلمانی است که این مسئله را به صورت مستقلی بررسی کرده است. شاگردان ایشان - از جمله مصباح یزدی - نیز آراء مختلفی در این زمینه مطرح کرده اند. از نظر علامه مفاهیم فلسفی مابازاء عینی ندارند و بایستی برای منشأ انتزاع آن ها تبیین متفاوتی (نسبت به منشأ انتزاع مفاهیم ماهوی) یافت. وی در کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم» بر این اعتقاد است که «حکم» منشأ انتزاع این مفاهیم است. مصباح یزدی نیز به پیروی از استاد خویش به دنبال راهی برای تبیین منشأ انتزاع این مفاهیم است، چرا که این مفاهیم را فاقد مابازاء عینی می داند. از نظر وی علم حضوری به حالت های نفسانی، به ضمیمه کندوکاوهای ذهنی، منشأ انتزاع این مفاهیم است. در مقاله پیش رو، نشان دادیم که این راهکارها خالی از اشکال نیست. همچنین با بررسی دو مورد از مفاهیم فلسفی (مفهوم علم و معلول) نشان دادیم که این مفاهیم همچون مفاهیم ماهوی «مابازاء عینی» دارند و مستقیماً از علم حضوری به دست می آیند.A New Approach for the Abstraction of Philosophical Concepts; from the Perspective of Transcendent Philosophy of Mollasadrs
How to abstract concepts is one of the important issues of epistemology. Among the Muslim philosophers, Allameh Tabataba'i is the first Muslim thinker who has examined this issue independently. Her students - including Misbah Yazdi - have also raised different opinions in this field. According to Allameh, philosophical concepts do not have an objective reference, and a different explanation should be found for the origin of their abstraction (compared to the origin of the abstraction of essential concepts). In his book "Principles of Philosophy and Method of Realism", he believes that "judgment" is the origin of the abstraction of these concepts. Misbah Yazdi, following his teacher, is looking for a way to explain the origin of the abstraction of these concepts, because he considers these concepts to have no objective reference. According to him, the Consciousness of inner states, in addition to mental explorations, is the source of the abstraction of these concepts. In the following article, I have shown that these solutions are not without problems. Also, by examining two philosophical concepts (the concept of Consciousness and effect), I showed that these two concepts have "objective reference" like the substantive concepts and are directly obtained from the immediate knowledge.
تبلیغات
