شخصیت حدیثی رجالی سکونی در منابع فریقین با تأکید بر میراث حدیثی او
آرشیو
چکیده
اسماعیل بن ابی زیاد سکونی، از اصحاب امام صادق است که تعداد فراوان روایات او، سبب شده شناخت شخصیتش برای فقیهان شیعه بسیار مهم تلقی شود؛ اما کمبود اطلاعات از او، وضعیت را دشوار کرده است. تعیین عناوین سکونی در منابع شیعه و عامه و بررسی مشایخ، روایان و روایات مشترک، روشن کرد که سکونی در موصل عهده دار منصب قضاوت بوده است. از نظر وثاقت، روایات سکونی بدون اشکال، قابل اعتماد است و متقدمان شیعه در این زمینه اختلافی ندارند؛ اگرچه بین عامه اتفاق وجود دارد که سکونی ضعیف است. اما در مورد مذهب او بین رجالیان شیعه اختلاف بیشتری دیده می شود. این اختلاف در تعیین باور متقدمان، به ویژه شیخ طوسی نیز پیش آمده است؛ بررسی ها نشان داد شرایط سیاسی دوره سکونی و اختلاف او با هارون الرشید، سبب مخفی ماندن گزارش های تاریخی در مورد او شده است؛ بنابراین بهترین راه برای آگاهی از شخصیت رجالی-حدیثی او بازخوانی میراث حدیثی اش شناخته شد. تفسیری که به او منتسب است و روایات وی در منابع شیعی، مهم ترین آثار او محسوب می شوند؛ بررسی این دو اثر و سایر شواهد، نشان داد با توجه به مسئله تقیه، قرائن شیعه بودن او قوی تر از قرائن عامی بودنش است.إسماعیل بن أبی زیاد، السّکونی، قاضی الموصل، وثاقه السّکونی، مذهب السّکونی، تراث السّکونی، تفسیر السّکونی.
إسماعیل بن أبی زیاد السّکونی هو أحد أصحاب الإمام الصّادق الّذی جَعلت کثرهُ روایاته معرفهَ شخصیته أمراً بالغ الأهمّیّه لدى الفقهاء الإمامیّه. لکن نقص المعلومات عنه جعل الأمر صعباً. إنّ تحدید ألقاب السّکونی فی مصادر الفریقین وفحص المشایخ والرّواه والرّوایات، المشترکه أوضح أنّ السّکونی کان علی منصب القاضی فی الموصل. من وجهه نظر الوثاقه، فإنّ روایات السّکونی معتمَد علیها بلاإشکال، وقدماء الشّیعه لم یختلفوا فی هذا الصّدد، رغم اتّفاق العامّه على ضعف السّکونی. لکن فیما یتعلَّق بمذهبه هناک خلاف أکبر بین الرّجالیّین الشّیعه. وحدث هذا الخلاف أیضاً فی تحدید مذهب السّلف، خاصّه الشّیخ الطّوسی. وأظهرت التّحقیقات أن الظّروف السیاسیّه لعصر السّکونی، وخلافَه مع هارون الرّشید، تسبّبت فی اختفاء التّقاریر التّاریخیّه عنه؛ لذلک، فإنّ أفضل طریقه لمعرفهِ طابَعه الرّجالیّ الرّوائی هی قراءه تراثه الرّوائی. یعتبر التّفسیر المنسوب إلیه وکذلک روایاته فی المصادر الشّیعیّه من أهمّ تراثه؛ وبفحص هذین وغیرهما من القرائن تبیّن أنّه بالنّظر إلی موضوع التّقیّه، فإنّ القرائن على کونه شیعیّاً أقوى منها على کونه من العامّه.
تبلیغات
