سخنان امام هفتم(ع) در زندان

تعدادى از کتابهاى حدیث‏به اسم «مسند» شناخته مى‏شود، معمولا مسند به کتابى‏گفته مى‏شود که احادیث آن با سند پیوسته به رسول خدا(ص) برسد.
بنابراین وقتى گفته مى‏شود «مسند امام موسى بن جعفر علیه‏السلام‏» مقصود کتابى‏است که احادیث آن را امام هفتم علیه‏السلام با سند و به توسط آباء و اجداد خوداز رسول خدا(علیهم‏السلام) نقل کرده باشد.
مسند امام موسى بن جعفر علیه‏السلام مجموعه‏59 حدیث است که در سالهاى 180 تا182 که امام در زندان سندى بن شاهک محبوس بودند، ابوعمران موسى بن ابراهیم‏مروزى به دیدار امام رفته و امام این احادیث را براى او بیان کرده است.
این احادیث از جهات گوناگون داراى اهمیت فراوان است. زیرا اولا در زندان بیان‏شده‏اند، ثانیا تمام احادیث آن مستند به پیامبر اکرم(ص) است مگر این دوازده‏حدیث‏16 ، 21 ، 22 ،23 ،29 ، 32 ،37 ، 38 ،39 ، 42 ،43 ،57 و ثالثامحتوى و مضمون بلند آنها مخصوصا در موضوعات اخلاقى سبب شده است که براى عموم‏مفید باشد. گرچه در کتابهاى رجالى از مذهب راوى این احادیث‏بحثى نشده است ولى‏از خود این احادیث و با توجه به مسند بودن آنها مى‏توان مذهب راوى را کشف نمودو بخواست‏خداوند در شرح این احادیث از آن بحث‏خواهم نمود.
سند کتاب
این کتاب را شیخ ابوالمکارم مبارک بن محمد بن معمر بادرایى ازابوبکر احمد بن على بن حسن طرثیثى از ابوعبدالله حسین بن شجاع صوفى موصلى ازابوبکر محمد بن عبدالله بن ابراهیم شافعى از ابوعبدالله محمد بن خلف بن‏ابراهیم بن عبدالسلام مروزى و او از ابوعمران موسى بن ابراهیم مروزى و او ازامام هفتم(ع) نقل کرده است. این کتاب با کوشش آقاى محمد حسین حسینى جلالى مکررادر ایران و بیروت چاپ شده است.
احادیث
موسى بن ابراهیم مروزى گوید:
موسى بن جعفر(ع) به من خبر داد، از پدرش جعفر بن محمد، از پدرش محمد بن على،از پدرش على بن الحسین، از پدرش حسین بن على، از پدرش على بن‏ابیطالب(علیهم‏السلام) که فرمود:
رسول خدا(ص) حدیث گفت مرا: «کسى به سن بلوغ نرسید مگر آنکه مرتکب خطایى شده‏است مگر عیسى بن مریم و مادرش مریم، و یحیى فرزند زکریا درود خدا بر آنان‏».
رسول خدا صلى‏الله علیه و آله فرمود: «کسى که صبح کند و چیزى غیر ازخداوند بزرگترین همت او باشد از خدا نباشد».
رسول خدا(ص) فرمود: «کسى که حدیثى را از من نقل کند در حالیکه مى‏داند آن‏دروغ است او یکى از دروغگویان است‏».
متاسفانه حدیث چهارم از اصل کتاب ساقط شده است.
رسول خدا(ص) نهى کرد از آنکه مردى بین پدرى و فرزندش بنشیند.
رسول خدا(ص) فرمود: «بر هر مسلمانى روز جمعه سه چیز لازم است:
غسل، مسواک، بوى خوش‏».
رسول خدا(ص) از صداى آرام انسان خوشش مى‏آمد، و از کسى که فریاد بلند داردبدش مى‏آمد.
رسول خدا(ص) از فحش دادن به روزها و ساعتها و باد و خورشید و ماه وستارگان نهى نمود.
رسول خدا(ص) فرمود: «عجب عمل هفتاد سال را از بین مى‏برد».
رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس به رزق اندک از خدا راضى باشد خداوند به عمل‏اندک از او راضى باشد».
رسول خدا(ص) فرمود: «اگر دوست دارید نمازتان افزون گردد خوبانتان را مقدم‏بدارید».
رسول خدا(ص) فرمود: «قاضى عادل نخستین کسى است که به بهشت فرا خوانده‏مى‏شود».
آمدن رسول خدا با بوى خوش شناخته مى‏شد.
رسول خدا(ص) فرمود: «اطاعت کسى در نافرمانى خداى عزوجل جایز نیست‏».
رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس خود را فرزند غیر پدرش بداند روز قیامت‏بامشرکان محشور مى‏گردد.»
على(ع) فرمود: «توانگرى یاور خوبى بر اطاعت‏خدااست‏».
رسول خدا(ص) فرمود: «هر گاه خدا بنده‏اى را دوست‏بدارد گرفتارش مى‏کند تاتضرع او را بشنود».
رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس ایمان به خدا و روز آخر دارد ...»، متاسفانه‏بقیه این حدیث از بین رفته است.
رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس بر سر راه مسلمانان آنان را اذیت کند لعنت‏ملائکه بر او واجب است‏».
رسول خدا(ص) فرمود: «هر گاه یکى از شما برادرش را دوست مى‏دارد نام و کنیه‏و لقب و نام قبیله او را سؤال کند».
على(ع) فرمود: «اشاره هنگام هلال ناپسند است‏».
على(ع) فرمود: «کسى که بر نمازهاى پنجگانه به جماعت محافظت کند جزء غافلان‏نوشته نشود».
على(ع) فرمود: «کسى که نزد مردم توریه مى‏کند به چیزى که خداوند خلاف آن رامى‏داند خدا نزد مردم خوارش خواهد کرد».
رسول خدا(ص) فرمود:
«شیطان هر گونه تلاشى را علیه انسان انجام مى‏دهد و وقتى بر او غلبه کرد درمال او عمل مى‏کند و هرگز نمى‏گذارد چیزى را در اطاعت‏خدا انفاق کند».
رسول خدا(ص) فرمود: «کسى به شیطان نزدیک نشد مگر آنکه از خدا دور گردید.»
رسول خدا(ص) فرمود: «با زنان مشورت کنید و آنان را مخالفت کنید که درمخالفت آنان برکت است، و براى خنثى عقل نیست و براى متکبر درشت‏خو عقل نیست‏». (1)
رسول خدا(ص) فرمود: «خداى رحمت کند کسى که سخنى مى‏گوید تا بهره‏اى از آن‏ببرد یا سکوت مى‏کند تا سالم بماند».
رسول خدا(ص) فرمود: «خوبى کن به کسى که اهل آن است و کسى که اهل آن نیست،چون اگر او اهل نیکى نیست تو اهل آن مى‏باشى‏».
على(ع) فرمود: «مصافحه دوستى را نگه مى‏دارد».
رسول خدا(ص) فرمود: «هر که بگوید: لا اله الا الله احدا صمدا لم یلد و لم‏یولد و لم یکن له کفوا احد، خدا چهل هزار هزار حسنه براى او مى‏نویسد».
رسول خدا(ص) فرمود: «هر گاه عرب عمامه خود را بیندازد عزت خود را انداخته‏است‏».
على(ع) فرمود: «مردمى بیایند که به وسیله قرآن با شما مجادله کنند پس‏آنان را به سنت‏بگیرید، زیرا اصحاب سنت‏به کتاب خدا آشناترند».
رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس به دین دوست‏خود است، پس هر کدام شما ببیند باچه کسى دوست مى‏شود».
حسن و حسین(علیهماالسلام) جایزه‏هاى معاویه بن ابى سفیان را نمى‏پذیرفتند.
رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس از شما مى‏خواهد حجامت کند روز شنبه حجامت‏کند».
رسول خدا(ص) فرمود: «به هر کس اذن براى دعا داده شود درهاى رحمت‏به رویش‏گشوده شود».
على(ع) فرمود: «فال بد به کسى که توکل بر خدا کند آسیب نمى‏رساند».
مردى را نزد على آوردند که به خداوند توهین کرده بود، على علیه‏السلام فرمود:
«او را بکشید، و هر کس پیامبران خدا را ناسزا گوید نیز او را بکشید».
على(ع) فرمود: «پیامبرى از پیامبران که به او عزیر گفته مى‏شد گفت:
پروردگارا، منزهى، شان تو چه بزرگ و چه شگفت است! ابتداى تو از چه بوده است؟سپس (به عنوان پشیمانى از سؤال خود) عزیر مقدارى خاک برداشته بر دهان خودریخت. خداوند عزوجل به او وحى نمود: اى عزیر، دخالت در کار من نمودى، به عزت وجلال خود سوگند که نام تو را از دیوان انبیاء محو مى‏کنم، پس تو همراه آنان ذکرنمى‏شوى‏». (2)
رسول خدا(ص) فرمود:
«نپرداختن دستمزد کارگر از گناهان کبیره است‏».
رسول خدا(ص) فرمود: «هرگاه خداوند براى کسى خیر بخواهد او را در دین فقیه، و بیناى به عیوب خویش‏مى‏گرداند، و زاهد در دنیایش قرار مى‏دهد».
على(ع) فرمود: «از نشانه‏هاى نزدیکى قیامت جذام و شیوع بواسیر و مرگ‏ناگهانى است‏».
از امیرالمؤمنین(ع) حکم مردن موش در چاه سؤال شد، فرمود: «چهل دلو از آن‏کشیده مى‏شود.»
رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس درباره قدر صحبت کند روز قیامت‏آن را از او سؤال مى‏کنند، و هر که صحبت نکند روز قیامت از او سؤال نشود».
رسول خدا(ص) فرمود: «هیچ پدرى فرزندش را به بهتر از ادب نیک تعلیم نداده‏است‏».
رسول خدا(ص) فرمود: «گروهى روز قیامت دوست دارند که از ثریا سقوط مى‏کردنداما امیر بر چیزى نمى‏شدند».
رسول خدا(ص) فرمود: «دعاى سه گروه رد نمى‏شود: پیشواى عادل، روزه‏دار تاآنکه افطار کند، دعاى مظلوم‏».
رسول خدا(ص) فرمود: «هر که بگوید من عالم هستم او جاهل است‏».
رسول خدا(ص) فرمود: «هر که بگوید من در جهنمم پس او در جهنم است‏».
رسول خدا(ص) فرمود:
«بهترین اخلاق مومنان عفو است‏».
رسول خدا(ص) فرمود: «امام به هر کس حد بزند همان حد کفاره گناه اوست‏».
رسول خدا(ص) فرمود: «هر که برادر مسلمانش را عفو کند خدا او را عفو کند».
رسول خدا(ص) فرمود: «خداى متعال گوید: بهشت‏بر کسى که چشمانش را بگیرم‏واجب است‏».
رسول خدا(ص) فرمود:
«بهترین زنان کسى است که هر گاه چیزى به او داده شود شکر کند و هر گاه منع‏شود صبر کند».
رسول خدا(ص) محلل و کسى که براى او محلل انجام شود را لعنت کرده است.
رسول خدا(ص) فرمود: «هر گاه کسى از شما در حال نماز باشد و زنى او رابخواند پس باید او را اجابت کند».
على(ع) فرمود: «روز جمعه یک دینار صدقه بده، رسول خدا(ص) این را پیش ازجمعه از ما مى‏خواست‏».
رسول خدا(ص) فرمود: «ایمان شناخت‏به قلب و اقرار به زبان و عمل به اندام‏است‏».
رسول خدا(ص) فرمود: «ایمان ندارد مگر آنکه ایمان به چهار چیز داشته باشد:شهادت دهد که خدایى غیر از الله نیست، او تنهاست و شریکى ندارد، و من رسول خداهستم که مرا به حق مبعوث کرده، و ایمان به قدر داشته باشد چه خیر یا شر آن. وایمان به مبعوث شدن پس از مرگ داشته باشد». (3)
پى‏نوشت‏ها:
1-البته منظور این نیست که اگر خانم‏ها نظرخوب و درستى دادند مخالفت کنید.
بلکه به دلیل علاقه به همسر از وظایف الهى کوتاهى نکنید و قدرت نه گفتن‏به زن و همسر را داشته باشید.
2- از این حدیث استفاده مى‏شود که تفکر در ذات خدا جایز نیست و تنها باید دراوصاف و افعال خدا بحث نمود .
3- همه احادیث این کتاب مثل سند اول از امام کاظم(ع) تا رسول خدا یاامیرالمؤمنین (علیهما السلام) سند متصل دارند، و این سند طلایى (سلسله الذهب) درهمه آنها تکرار شده است، و ما فقط به ترجمه متن احادیث اکتفا کردیم.