عدالت اجتماعی به مثابه پیشران علمی در عهد رضوی
آرشیو
چکیده
علم هم چون پدیده ای اجتماعی، متأثر از محیط است و در خلوت، به دستور و فرمان یا به توصیه و تشویق، بالندگی، شکوفایی و گسترش پیدا نمی کند؛ هر چند رکود و انحطاط آن، به طور جدی با عوامل پیش گفته پیوند وثیق دارد. علم در جهان اسلام نیز از این قاعده بیرون نبوده است. پژوهشگران این حوزه، دوران خلافت مأمون عباسی را که پاره ای از آن با حضور و نقش علمی امام رضا(ع) همزمان است، دوره اوج گیری و نضج تمدن اسلامی و در رأس آن بسط و توسعه علوم دانسته اند. اینکه چه علل و عواملی در این فرایند نقش داشته، پرسشی محوری است که پژوهشیان، پاسخ های گوناگونی به آن داده اند. بر پایه نوشتار حاضر، بیش از همه، وجود بستر و فضای اجتماعی متناسب با علم ورزی یا گسترش نسبی عدالت اجتماعی، این دوره را از دیگر دوره ها متمایز و مبدأ تحولاتی بنیادین ساخته است. مقاله با این فرضیه که رشد علم و توسعه، محصول هم اندیشی، مناظره، پرسش و پاسخ و وجود فضای تعاملی آزاد برای اندیشمندان است، به این نتیجه دست یافته که دوره امام رضا(ع) و در بازه ای گسترده تر، زمان مأمون چنین بستری فراهم شده بود. در آن دوره از یک سو افراد از هر مسلک و مذهبی می توانستند وارد گفتگوی علمی و فرهنگی شده، و از سوی دیگر به نقد یافته ها و داشته های مسلمانان بپردازند و از آن مهم تر، آثار و نوشته های بیگانگان را که در ذهنیت مسلمانان اولیه ارزشِ اعتنا نداشت، به زبان اسلامی برگردانده (نهضت ترجمه) و در نشست های علمی و مناظره های جدی، با امکان برابرکه حتماً نسبتی با فضای جامعه داشت، مورد نقد، نقض و چالش قرار دهند.Social justice as a scientific driver in Razavi's era
Science, as a social phenomenon, is affected by the environment and does not grow, flourish and expand in solitude, by command or by advice and encouragement; Although its stagnation and decline are closely related to the aforementioned factors. Science in the Islamic world has not been out of this rule either. The researchers of this field have considered the period of Ma'mun Abbasi's caliphate, which partly coincides with the presence and scientific role of Imam Reza (As), as the pinnacle and perfection period of Islamic civilization, and at the top of it is the expansion and development of sciences. What causes and factors played a role in this process is a central question that researchers have given various answers to. Based on the present article, most of all, the existence of a platform and social Space suitable for science or the relative expansion of social justice has made this era distinct from other eras and the origin of fundamental changes. the article with the hypothesis that the growth of science and development is a product of mutual thinking, debate, question and answer, and the existence of a free interactive space for thinkers, was reached the conclusion that the period of Imam Reza (As) and in wider period, the time of Ma'mun provided such a platform. In that period, on the one hand, people from all sect and religions could have entered into scientific and cultural dialogue, on the other hand, criticize the findings and achievements of Muslims, and More importantly, the works and writings of foreigners, which were not worth paying attention to in the minds of early Muslims, were translated into Islamic language (the translation movement) and criticized and violated in scientific meetings and serious debates and challenge, with the equal possibility that it must have been related to the atmosphere of the society.
تبلیغات
