راهبردها و راهکارهای رسول خدا(ص) در مواجهه با مخالفان از منظر مجمع البیان
آرشیو
چکیده
چگونگی تعامل و تقابل پیامبر(ص) با مخالفان خویش همواره یکی از مسائل بحث برانگیز در تاریخ اسلام بوده است. در دوره معاصر برخی از پژوهشگران به ویژه برخی از شرق شناسان، برخورد های قهرآمیز پیامبر(ص) با بعضی از مخالفانش را برجسته کرده و پیامبر(ص) را به خشونت گرایی متهم کرده اند. افزون بر منابع تاریخی، مهمترین و موثق ترین منبع برای بازشناسی رفتار پیامبر(ص) در ارتباط با مخالفان، آیات قرآن و تفاسیر و روایات مرتبط با آن آیات است. در این میان مجمع البیان فی تفسیر القرآن (تألیف 536) از مهمترین و جامع ترین تفاسیر است. این تفسیر به جامعیت و انصاف در بررسی آرا مختلف مشهور است. از این رو مقاله حاضر با تکیه بر تفسیر مجمع البیان به تحلیل و بررسی دقیق سیره پیامبر اسلام6 در مواجهه با مخالفان (مشرکان، اهل کتاب و منافقان و مانند اینها) پرداخته است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤال اساسی است که شیوه مواجهه رسول خدا با مخالفین مبتنی بر چه اصولی بوده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که رفتار پیامبر6 در مواجهه با مخالفان بر اساس دو راهبرد اصلی تعامل با مخالفان و تقابل با معاندان (دشمنان) استوار بوده و آن حضرت در راستای این دو راهبرد اصلی از راهکارهای مختلفی نیز در برخورد با مخالفین و معاندین اسلام بهره برده است. این راهکارها با توجه به ماهیت متفاوت اقدامات مخالفان و معاندان اسلام متفاوت بوده است.The Prophet's strategies and solutions in facing the opponents from the perspective of the Majma‘ al-Bayan
always been one of the controversial issues in the history of Islam. In the contemporary period, some researchers, especially some orientalists, highlighted the violent encounters of the Prophet (PBUH) with some of his opponents and accused the Prophet (PBUH) of violence. In addition to historical sources, the most important and reliable source for recognizing the behavior of the Prophet (PBUH) in relation to the opponents are the verses of the Qur'an and the interpretations and traditions related to those verses. In the meantime, Majma‘ al-Bayan fi-Tafsir al-Qur'an (compiled in 536) is one of the most important and comprehensive commentaries. This commentary is known for its comprehensiveness and fairness in examining different opinions. Therefore, the present article, relying on the interpretation of Majma‘ al-Bayan , analyzes and examines the life of the Prophet of Islam (PBUH) in the face of opponents (Pagans, people of the book (Ahl al-kitāb), hypocrites (Munāfiq) and the like). The current research seeks to answer the basic question that the method of confronting the Prophet (PBUH) with the opponents was based on what principles? The findings of the research show that the behavior of the Prophet (PBUH) in dealing with opponents was based on two main strategies of interaction with opponents and confrontation with opponents (enemies) and in line with these two main strategies, the Holy Prophet also used different strategies in dealing with opponents and adversarys of Islam. These solutions have been different according to the different nature of the actions of the opponents and adversarys of Islam.
تبلیغات
