بازشناسی شیوه های ساخت و تزیین صندوق چوبی الغ بیگ در موزه توپکاپی سرای (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مطالعه قالی معاصر ایرانی، با شناخت مؤلفه های زیبایی شناختی تصویری انواع طرح ها در مناطق مختلف میسر است. طرح گلستانی یکی از انواع طرح های قالی معاصر تبریز بوده که براساس رویکرد زیبایی شناختی سنتی و معاصر با زبان تصویری (نگاره های تصویری) در ساختار چند متنی تحول یافته است. به نحوی که در این طرح، نگاره های تصویری به شیواترین بیان در کثرت متون تجسم یافته اند. مسئله اصلی این پژوهش، نمود تصویری نگاره های طبیعت گرا در تحول طرح گلستانی قالی معاصر تبریز است. بنابراین هدف از این پژوهش، شناخت و تحلیل مؤلفه های تصویری طرح گلستانی جهت شناخت بیش تر قالی معاصر تبریز است. سوال اساسی این پژوهش عبارت است از: مؤلفه های اصلی نگاره های تصویری به عنوان ویژگی تصویری طرح گلستانی تبریز کدامند؟ این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی با رویکرد زیبایی شناختی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و بررسی اسناد تصویری، به مطالعه و تحلیل نگاره های تصویری طرح گلستانی قالی معاصر تبریز پرداخته است. در این راستا جامعه آماری مورد مطالعه قالی های طرح گلستانی معاصر (سده اخیر تبریز) بوده که از آن میان، 9 نمونه از قالی های گلستانی انتخاب شده اند. گردآوری داده های تصویری با مراجعه به وب سایت موزه ها، مطالعه تصاویر پایان نامه ها و کتب مرجع و با استفاده از تصویر برداری از قالی ها انجام یافته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تحول در طرح گلستانی براساس رویکرد زیبایی شناختی سنتی و معاصر شکل گرفته است. در این راستا مؤلفه های سنتی چون ساختار هندسه متن برمبنای هندسه ایرانی- اسلامی و به صورت چندمتنی و کثرت متون مشهود بوده و مؤلفه های معاصر براساس تصویرگرایی نزدیک به طبیعت در نگاره های تصویری نمایان است. کثرت کاربرد نگاره های تصویری در طرح گلستانی معاصر تبریز بنابر ساختار زیبایی شناختی این طرح براساس کثرت متون و مؤلفه های تصویری دوره معاصر (مانند الهام از طبیعت به صورت تصویری واقع گرا از آن) نمود یافته است. دو مؤلفه تصویری طرح گلستانی در کثرت قاب بندی فضای چندمتنی با نمود نگاره های طبیعت گرای تصویری و استفاده گسترده از نگاره های تصویری بوده که از واقع گرایی بیش تری برخوردار می باشند.Recognizing Methods of Making and Decorating the Wooden Chest of Ulugh Beg in Topkapi Sarai Museum
Ulugh Beg, The son of Shahrukh and the grandson of Amirtimur, is one of the prominent figures in history. He ruled for 40 years across the Transoxiana. During his rule, he promised to develop the arts of painting, calligraphy, wood decorations, metalwork, pottery, and so on. The wooden works of Gorkani period proved that it had a different style from that of Ilkhani. However, from the beginning of the Gorkani period, some similarities with the Ilkhani period were detected. Among the best wooden examples, left from Gorkani era, one can mention the Ulugh Beg wooden chest. This chest includes various motifs including geometric patterns, slimes, rotating khatais used in all parts of the chest. These beautiful motifs were decorated with techniques such as jovak, small inlay, and zamudgari. This article has tried to adopt a detailed look at decorations and implementation techniques deployed on this fund through the perspective of structuralism. The question raised in this research is about the kinds of motifs and techniques used in creating the composition of this beautiful work, according to its type of use? The purpose of this article is to review and introduce the techniques and motifs on the Ulugh Beg wooden box and its relevance. The method of the current research is descriptive-analytical, and its data were collected through library study. The results indicated that the wooden chest of Ulugh Beg was used to store ornaments and, for this reason, delicate and winding motifs were used in its decoration, all of which were displayed in fine and deep inlays. In other words, 70% of decorations on this box is inlay work. Regarding the size of the box, Jovak technique has also been deployed skillfully in diversity of patterns, which have mainly been applied to the opening edge of the box and in its corners. This technique has beautifully been executed in two colors, black and white. The types of carving used for this wooden chest are very similar to the works belonging to the Timurid era, but there are significant differences in details and elegance of the works. Also, gold has been used to adorn this chest.
تبلیغات
