معرفی کتیبه نویافته یونانی از همدان: سندی بر پرستش خدای ساراپیس در هگمتانه
آرشیو
چکیده
با وجود گذشت یک قرن کاوش های باستان شناسی در همدان، یافته های دوره سلوکی در این شهر بسیار ناچیز است این در حالی است که بر اساس منابع تاریخی، هگمتانه یکی از مهم ترین ساتراپی های یونانی نشین غرب ایران در دوران سلوکیان بوده است. در پاییز سال 1396 در مرکز این شهر، قطعه سنگ تراش خورده و ناقصی کشف گردید. این قطعه سنگ به نظر می رسد مربوط به سر ستون شیوه دوریک یک ستون نذری است که بعدها از میانه شکسته و یا بریده شده است. این یافته در اصل شامل یک بخش مکعب شکل و یک شالی مدور بوده که بر روی یکی از اضلاع بخش مکعب شکل، کتیبه یونانی در سه سطر با سه واژه حک شده است. در سطر اول به نام خدای مصری ساراپیس(Sarapis) و در سطر دوم نام دیودوروس(Diodoros) اشاره شده است و در سطر سوم که تنها دو حرف از آن باقی است می توان واژه εὐχήν که در کتیبه های یونانی به عنوان واژه ای برای شکرگزاری در تحقق نذر آورده می شود را شناسایی نمود. بر اساس شکل ظاهری، به نظر می رسد این قطعه سنگ بخشی از یک سر ستون نذری، به سبک دوریک بوده که شخصی بنام دیودوروس کتیبه ای بر روی آن، در وقف خدای سراپیس نگاشته و آن را در معبد اهدا کرده است.A Newly Found Greek Inscription from Hamedan; Evidence of the Worship of Serapis in Ecbatana
After more than a century of archeological excavations in Hamedan, the findings of Hellenic culture in this city are very low. But according to historical sources, Ecbatana was one of the most important Greek satrapies in western Iran during the Seleucid period. In the fall of 2017, as a result of digging in Jarrahan alley at Babataher street near the city center, a little Doric Capital was accidentally discovered. On one of the sides of the Abacus of this Capital, a Greek inscription is engraved. This inscription has three lines and three words can be identified on it. In the first line, we can have identified the name of Serapis/Sarapis, although his name may have been associated with the name of Isis. In the second line, the name Diodoros is mentioned, which may have been associated with his father's name. In the third line, we have only two letters, but the word εὐχήν/ex-voto that is used in Greek inscriptions as a word for thanksgiving can be certainly identified. In appearance, this piece of stone appears to be part of a head of a votive pillar of a small Doric Capital, inscribed by a man named Diodoros on the abacus section dedicated to the god Serapis, who placed it in his temple/altar.