تبیین ضرورت و چرایی توکل به خداوند متعال بر مبنای تحلیل محتوای آیات قرآن کریم (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
خداوند متعال در قرآن کریم به صورت امر ارشادی، بندگانش را به توکل بر خود امر کرده و در موارد متعددی به طور مستقیم و یا ضمنی، به بیان صفات و اسماء مبارکه خویش در ذیل آیات متضمن مفهوم توکل پرداخته است تا به این روش، مٶمنان را به توکل بر ذات پاکش مجاب سازد. از آنجا که مفهوم توکل، یکی از واژگان دارای ابهام در نظام معارف اسلامی بوده است، لذا ضروری به نظر رسید که در پژوهشی مستقل به تبیین ضرورت این امر از منظر آیات قرآن کریم پرداخته شود و بدون هیچ پیش فرض مفهومی و دسته بندیِ از پیش تعیین شده، به تحلیل آیات قرآن کریم در این زمینه پرداخته شود. به همین منظور در این پژوهش تلاش شده با استفاده از روش «تحلیل محتوا» به مثابه یکی از روش های تحقیق میان رشته ای متن محور، به تحلیل آیات قرآنی متضمن اسماء و صفات الهی برای کشف ضرورت توکل پرداخته شود و ضرورت مسئله توکل با توجه به ماهیت اسمایی که در آیات توکل بدان ها اشاره شده، تحلیل و تبیین گردد. تحلیل محتوای آیات قرآنیِ مستخرج به عنوان جامعه آماری نشان می دهد که صفات الهیِ بیان شده در قرآن کریم، بیانگر آن است که خداوند مسلط بر کل هستی، آگاه به تمام مخلوقات، مهربان به بندگان، مبدأ و مقصد هستی، یاریگر مخلوقات و جزادهنده بندگان است و این صفات، مهم ترین عامل برای درک ضرورت توکل بر خداوند است که توجه به آن ها می تواند ما را با مفهوم توکل حقیقی به خداوند متعال آشنا کند.The Explanation of the Necessity and Whyness of Tawakkul or Ultimate Trust in God Based on the Content Analysis of the Holy Quran Verses
Allah almighty in the holy Quran commands His men to trust in Him (reliance on Him) in the form of the directory command (indicates only what should be done or what should be not done for encompassing profit or advantage in what has been commanded with no provision for enforcement) and in the different cases has stated directly or indirectly His holy names and attributes within the verses including the concept of reliance or trust to assure the believers to rely on His pure essence (Arabic: ذات dhat). Because the concept of “trust” has been one of the words which contains ambiguity in the system of the Islamic studies; therefore, it is necessary to be explained the necessity of this problem from the holy Quran perspective in the independent research and without any conceptual premise and pre-determined categorization to analyze these Quran verses in this field. For this regard with applying the method of the content analysis as a one of the interdisciplinary text-based research methods .it has been attempted to analyze the Quranic verses encompassing His holy names and attributes to reveal the necessity of “trust”. The content analysis of the extracted Quranic verses as a statistical population shows that God’s attributes mentioned in the holy Quran indicates the authority of God on whole universe, His knowledge on all creatures, God’s mercy on men, God being the origin and goal, He being men’s helper and the giver of the reward to men that these attributes are the most important elements (factors) to understand the necessity of trust in God. Paying attention to them can acquaint us with the concept of the real trust in God.
تبلیغات
