بررسی روایات فریقین درباره آیه فَصَلِّ لِرَبِّک وَانْحَرْ (مقاله ترویجی حوزه)

چکیده

صاحب نظران تفسیری فریقین درباره مصداق و معنای واژه های «صلّ» و «انحر»، در آیه «فَصَلِّ لِرَبِّک وَانْحَرْ»، دیدگاه های متعددی را مطرح نموده اند. دیدگاه مفسران شیعه درباره معانی و مصادیق «صلّ»، با وجود اختلاف ظاهری قابل جمع است، اما مفسران اهل تسنن معانی و مصادیق متضادی برای آن نقل نموده اند که قابل جمع نیست. همچنین مخالف روایات سبب نزول، قانون عرض حدیث بر قرآن و سیاق آیات است. بسیاری از سخنان مطرح شده در تفسیر این آیه، ربطی به تفسیر آن ندارد و نوعی خلط مفهومی در این زمینه است. از قراین مختلف به دست می آید که مصداق «صلّ» در هنگام نزول سوره تنها «نماز شکر» بوده است و مصداق دیگر، دلیل قانع کننده ای ندارد و نوعی تحمیل دیدگاه بر قرآن به حساب می آید. در تفاسیر شیعه نیز این نوع دیدگاه ها از طریق تفاسیر اهل تسنن وارد شده است. درباره معنای «انحر» نیز بین مفسران فریقین دیدگاه های متضادی بیان شده است. معنای قابل پذیرش برای «انحر»، همان قربانی شتر است که برخی مفسران فریقین بر آن تأکید دارند و این را می توان در راستای مقابله قرآن با فرهنگ عرب جاهلی ارزیابی نمود؛ زیرا آنان در تولد پسر شتر می کشتند و قرآن همین عمل را برای تولد دختر از پیامبر| خواست تا خط بطلان بر رسومات تبعیض آمیز آنان بکنند.