جریان شناسی تاریخ نگاری شیعی در مسئله شهادت ائمه اطهار علیهم السلام (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

مسئله شهادت ائمه اطهار علیهم السلام از مسائل بحث برانگیز در بین تاریخ نگاران و محدثان بوده است. اهمیت این مسئله به تأثیر آن در میزان نقش آفرینی های اجتماعی و سیاسیِ امامان شیعه برمی گردد. بررسیِ جریان شناسانه نگاه علمای شیعه به شهادت ائمه معصوم علیهم السلام نشان می دهد که مکتب حدیثی قم (شیخ صدوق) شهادت ائمه علیهم السلام را فراتر از یک خبر تاریخی، در شمار یکی از باورهای اعتقادی می داند (که ردّ آن معادل کفر است). اما مکتب عقلی بغداد (شیخ مفید) شهادت ائمه علیهم السلام را به عنوان یک خبر تاریخی (مثل دیگر اخبار) می داند که ارتباطی با عقاید شیعی ندارد (که تأیید و ردّ آن، تأثیری در ایمان و کفر داشته باشد). بنابراین، گزارش های شهادت برخی ائمه علیهم السلام را تأیید و بقیه را محل تردید می دانند. تاریخ نگاران شیعی بعد از شیخ مفید، تأثیرهایی از هر دو مکتب پذیرفته اند. برایند این اثرپذیری ها نشان می دهد که بیشتر تاریخ نگاران شیعه شهادت همه ائمه علیهم السلام را پذیرفته اند، اما آن را به عنوان یک باور اعتقادی قلمداد نمی کنند.