اوصاف کعبه

کعبه مقدس‏ترین نقطه در سراسر زمین است و ویژگیها و مزیت‏هایى دارد که هیچ مسجد و معبدى در جهان ندارد .
کعبه در وسط مسجدالحرام واقع شده است و با پارچه سیاه رنگى پوشانده شده و با نوار پهنى که آیه‏هاى قرآن با خط طلایى بر آن نوشته شده، تزیین یافته است . اطراف کعبه محل مستطیل شکلى است که از مرمر مفروش شده و 250 یارد طول و 200 یارد عرض دارد . و مسلمانان در یک خط بیضى شکل این محل را هفت‏بار طواف مى‏کنند و دور کعبه مى‏گردند . در بخش شمال شرقى گوشه کعبه، پنج فوت بالاتر از سطح زمین، سنگ سیاه بزرگى قرار دارد که به «حجرالاسود» معروف است . در روایات وارد شده است که این سنگ از آسمان فرود آمده و جبرئیل آن را به حضرت ابراهیم علیه السلام داده است تا آنرا جزء کعبه قرار دهد . این سنگ مبدا شروع طواف است، لذا مورد احترام بوده و از طواف کنندگان لمس شده و بوسیده مى‏شود . در برابر «حجرالاسود» تقریبى، و در سمت‏شمال غربى و در حدود سى و هشت فوت دور از آن، محفظه‏اى با گنبد کوچک وجود دارد که «مقام ابراهیم‏» نام دارد، به یاد بود تجدید بناى کعبه به دست ابراهیم، در این محفظه، سنگى قرار دارد که مى‏گویند ابراهیم علیه السلام در موقع ساختن کعبه بر روى آن مى‏ایستاد تا بتواند دیوار کعبه را بالا ببرد . اهمیت این سنگ به لحاظ جاى پاى حضرت ابراهیم علیه السلام مى‏باشد که به صورت فرو رفتگى در سطح آن نمایان است . مقدس بودن مقام ابراهیم علیه السلام به این علت است که این نقطه به عنوان نشانه و سمبل اطاعت ابراهیم علیه السلام از دستور و فرمان خداست (1) .
امتیازات کعبه
خانه خدا را امتیازاتى است که هیچ معبد و مکان مقدسى صاحب چنین ویژگیها نیست و این امتیازات مبین فضیلت و برترى آن نسبت‏به سایر مکانهاست:
1 . نخستین عبادتگاه مردم است . «ان اول بیت وضع للناس ...» (2) .
اولین چیزى که خدا از زمین آفرید، جاى کعبه معظمه بود . سپس زمین از زیر آن گسترده شد (3) .
2 . مبارک و مایه خیر و برکت است; زیرا در یکى از پر برکت‏ترین سرزمین‏هاى جهان قرار دارد .
3 . از نظر موقعیت جغرافیایى را سرزمینى واقع شده است (مکه) که مادر سایر سرزمین‏ها (ام القرى) نامیده مى‏شود .
4 . مایه هدایت جهانیان است و مردم از نقاط دور و نزدیک، صفحات خشکى و دریا را زیر پاى مى‏گذارند و مجذوب این مکان مقدس مى‏شوند و در مراسم باشکوه حج که از زمان حضرت ابراهیم علیه السلام همچنان رایج‏بوده است، شرکت مى‏کنند .
5 . قبل از ظهور اسلام مورد عنایت و توجه اعراب جاهلى بوده و از قدیم پرستشگاه و مطاف آنها به شمار مى‏آمد و بعضى از بت‏هاى بزرگ و مقدسى را در کنار یا درون آن قرار داده بودند . حتى نصارى هم آنجا بر روى ستونها و دیوارها در درون کعبه صورت حضرت مریم و عیسى علیهما السلام و تصویر فرشتگان و داستان حضرت ابراهیم علیه السلام را نقش کرده بودند . از نظر بت پرستان، «الله‏» خدایى بزرگ به شمار مى‏آمد; اما نه یکتا بود و نه بى همتا، و خدایان دیگر را به عنوان شریک او پرستش مى‏کردند . مراسم حج را با عنوان اینکه آئین حضرت ابراهیم علیه السلام است، با اینکه با خرافات آمیخته شده بود، انجام مى‏دادند .
6 . در این خانه نشانه‏هاى روشنى از خداپرستى، توحید و معنویت‏به چشم مى‏خورد که در هیچ مکان دیگرى بدین شکل به چشم نمى‏خورد و دوام و بقاى آن در طول تاریخ در برابر دشمنان نیرومندى که قصد نابود ساختن آنرا داشتند یکى از این نشانه‏هاست .
7 . جاذبه معنوى این خانه مقدس به گونه‏اى است که همگان را بى‏اختیار تحت تاثیر خود قرار مى‏دهد .
8 . کعبه یک مامن و پناهگاه عمومى است‏براى تمام انسانها، حیوانات و سایر موجودات زنده .
9 . طاعات و عبادات در آن دائمى و همیشگى است و هیچگاه از «طائفین‏»
و «عاکفین‏» و «الرکع السجود» خالى نیست (4) .
10 . کعبه «مثابة للناس‏» است (5) . مثابه به معناى بازگشت چیزى به حالت نخستین است و از آنجا که خانه کعبه مرکزى است‏براى موحدان که همه ساله به سوى آن روى آورند، با طواف به دور آن نه تنها از نظر جسمانى، بلکه از نظر روحانى نیز بازگشت‏به توحید و فطرت نخستین مى‏کنند از اینرو به عنوان «مثابه‏» معرفى شده است .
11 . به خاطر تقدس و شرافت، ارزش اقتصادى و تجارى به شهر مکه داده است .
12 . کعبه ضامن بقاى دین است . امام صادق علیه السلام فرمودند: «همیشه دین برپاست تا وقتى که کعبه معظمه برپا باشد» (6) .
13 . کعبه رمز وحدت میان مسلمانان است که در شبانه روز حداقل 5 نوبت‏به سوى آن رو مى‏کنند .
14 . کعبه نسبت‏به بیت المقدس فضیلت و برترى دارد; برترى مکانى، زمانى و مقامى .
15 . محل تولد اولین امام و وصى آخرین پیامبر خدا، یعنى حضرت على علیه السلام است که رسالت پیامبر صلى الله علیه و آله را تداوم بخشید .
16 . مبدا معراج پیامبر است‏به سوى مسجدالاقصى .
17 . به استناد بعضى از احادیث و روایات محل ظهور منجى عالم بشریت است که انقلاب جهانى خود را از کنار آن آغاز مى‏کند . چنانکه مفضل از حضرت صادق علیه السلام پرسید: اى آقاى من، حضرت مهدى (عج) از کجا و چگونه ظهور مى‏کند؟ حضرت فرمودند: «اى مفضل! او به تنهائى ظهور مى‏کند و به تنهائى کنار خانه کعبه مى‏آید و به تنهائى شب را در آنجا مى‏گذراند» (7) .
امنیت تکوینى و تشریعى
حضرت ابراهیم علیه السلام پس از ورود به مکه، نخستین تقاضایى را که از خداوند کرد، تقاضاى امنیت‏بود و خداوند هم تقاضاى او را درباره امنیت این مکان مقدس اجابت کرد و خانه کعبه و اطراف آن (تا شعاع معینى که حرم نامیده مى‏شود) از طرف پروردگار به عنوان یک پناهگاه امن اعلام شد و به آنجا هم امنیت تکوینى داد، زیرا شهرى شد که در طول تاریخ، حوادث نا امن کننده کمتر به خود دیده، و هم امنیت تشریعى; یعنى خداوند فرمان داد که نه تنها افراد انسان در هر قشر و گروه و در هرگونه شرایط باید در آنجا در امنیت‏باشند، بلکه حیوانات و پرندگان نیز در آنجا در امن و امان بسر برند و هیچکس حق ندارد مزاحم آنها شود . صید کردن حیوانات آن ممنوع و حتى تعقیب مجرمانى که به این حرم و خانه پناه برند، جایز نیست . تنها مى‏توان براى اجراى عدالت در حق چنین مجرمانى آذوقه را بر آنها بست تا بیرون آیند و تسلیم شوند (8) .
همچنین امن بودن این خانه در این منطقه سبب مى‏شود که مسلمانان با تمام اختلافاتى که دارند، به هنگام حج در جوار آن در کنار هم بنشینند و به مذاکره بپردازند و با استفاده از قداست و امنیت این سرزمین و از معنویت این مکان مقدس که نورانیت و روحانیت‏خاصى در دل ایجاد مى‏کند از حال یکدیگر مطلع شوند به رفع اختلافات خود بپردازند .
پى‏نوشت:
1) نقش کتابخانه‏هاى مساجد، ص 55 .
2) آل عمران، 96 .
3) مجمع‏البیان، ج‏2، ص 477 .
4) و اذ جعلنا البیت مثابة للناس و امنا و اتخذوا من مقام ابراهیم مصلى و عهدنا الى ابراهیم و اسمعیل ان طهرا بیتى للطائفین و العاکفین و الرکع السجود» (بقره/125) .
5) همان .
6) بحارالانوار، ج‏96، ص 57 .
7) بحارالانوار، ج‏53، ص 7 .
8) تفسیر نمونه، ج‏10، ص 366 .