سولیپسیسم نزد شوپنهاور و ویتگنشتاین متقدم (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

سولیپسیسم، به مفهوم اینکه از لحاظ هستی شناختی تنها من هستی دارم و هستیِ جهانِ خارج فقط به مثابه موضوع و مضمون ذهن من، هستی دارد و هر آنچه شناخته می شود فقط به واسطه ذهنمندی من همچون تنها شناسنده، نگریسته می شود، مساله ای است که از دوران مبنا قرار گرفتن سوژه اندیشنده توسط دکارت و همچنین توجه به ذهن شناسنده توسط فلاسفه ای همچون بارکلی و کانت و سپس در ایده آلیسم آلمانی، اهمیت فراوانی داشته است. در نتیجه سولیپسیسم مساله ای فرعی در فلسفه نیست بلکه به طور اساسی در همین چارچوب، من به عنوان هستنده ای خودآگاه و شناسنده، منطبق بر نحوه هستومندی و به خاطر قالب ها و صورت های آگاهی ام، جهان و آگاهی و ذهنمندی دیگران را به طور سولیپسیستی می شناسم. این مساله نزد برخی فیلسوفان معاصر، آنچنان که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته است. شوپنهاور و ویتگنشتاین به این موضوع در قالب بحث پیرامون نحوه شناخت من متافیزیکی و نیز محدوده و مرزهای جهان پرداخته اند. شوپنهاور بر اساس ایده آلیسمِ مبتنی بر فلسفه استعلایی کانت، معتقد است که هستی جهان منوط به ذهنی شناسنده است که جهان در آن بازنمود یافته است. این ذهن، خودش در قالب زمان و مکان و علیت نمی-گنجد. خود، شناسنده جهان است ولی نمی تواند خودش را بشناسد. ویتگنشتاین متقدم نیز در تراکتاتوس، تحت تاثیر شوپنهاور، بر اساس کاربردها و نقش زبان، مرزهای جهان و شناختِ من متافیزیکی را در بحث سولیپسیسم مورد توجه قرار داده و آن را در تجربیات اول شخص مانند درد و تجربه عواطف نسبت به شناخت آن در دیگران به بحث گذاشته است.