روش صحیح حفظ قرآن
آرشیو
چکیده
متن
در شماره قبلی اشاره شد به اینکه تکرار آیات قرآن فواید و آثار مبارک زیادی دارد و یکی از آن فواید تثبیت آیات در ذهن است، فراموش نشود.در این قسمت به شرح آثار مورد نظرـ بطورفشرده ـ می‌پردازیم.
آیات حفظ شده لازم است در دفعات متعددی تکرار شود، تا اینکه بصورت ملکه ذهنی در آید و در ذهن ثابت شود. بطور یکه قبلاً گفته شد، لازم است مقدار وقتی را که صرف حفظ قرآن می‌شود به دو قسمت تقسیم کرد. در قسمتی از آن به حفظ آیا ت جدید پرداخت و در قسمت دوّم باید آیات حفظ شده قبلی تکرار شود .
در جهت تکرار آیات حفظ شده علاوه بر وقتی که در شبانه روز به این کار اختصاص می‌یابد، می‌شود از وقتهائی که در بین روز غالباً تلف می‌شود و از بین می‌رود،استفاده کرد.مثلاً وقتی که کسی به مدرسه و محل کار خود می‌رود یا در وسیله نقلیه نشسته است و بجائی می‌رود و یا منتظر شروع کار ، درس است و یا درصفی مثل صف نانوائی ایستاده و منتظر رسیدن نوبت خود است.
در این زمینه مناسبت دارد به مطلب جالبی اشاره شود که از عالم و مرجع تقلید بزرگ شیعه حضرت آیة اللّه بروجردی رحمة اللّه علیه نقل شده است . و آن اینکه روزی در جلسه درس ایشان بعضی از علما به ایشان اعتراض گونه‌ای کردند که شما گاهی اندکی دیرتر از وقت تعیین شده در جلسه درسی حاضر می‌شوید و در نتیجه مقداری از وقت ما تلف می‌شود!
ایشان فرمودند :اینکه من گاهی اندکی دیرتر سر درس حاضر می‌شوم از روی ناچاری است. مثلاً فردی از راه دور آمده است به دیدن من و کاری با من دارد و سوالی دارد و در نتیجه من ناچار اندکی دیر سر درس می‌آیم . اما شما چرا وقتتان تلف می‌شود ؟ شما بهتر است دراین دقایق که انتظار شروع درس را می‌کشید به حفظ آیاتی از قرآن بپردازید و خود من ـ منظور آیه اللّه بروجردی است ـ دوازده جزء از قرآن را در این نوع وقت‌ها یعنی دقایقی که منتظر شروع درس بودم حفظ کردم .
چنانکه می‌دانیم در آیات قرآن مجید خداوند عالم بطور مکرر به بندگانش دستور ذکر اللّه آن هم بصورت کثیر صادر فرموده است از جمله:
«یا ایها الذین آمنوا اذکر وا الله ذکرا کثیرا» (سوره احزاب ، آیه 41)
یعنی ای کسانیکه ایمان آورده اید اللّه را یاد کنید آن هم یاد کردن کثیر ، یعنی بطور مستمر و پی در پی متوجه او شوید .
ذکر اللّه آثار و نتایج و فواید زیادی دارد که توضیح کامل موضوع احتیاج به مباحث مفصّل و تلیف کتابهای مستقلی دارد وطبعاً‌حتی طرح موضوع و بعضی از نکات آن در حد ارتباطی که با تکرار آیات حفظ شده از قرآن‌دارد اشاره‌ای می‌کنیم:
بطوریکه در آیات ذکر شده ملاحظه می‌شود، خداوند عالم فلاح انسان را متوقف بر ذکر اللّه کثیر کرده است. یعنی رسیدن انسان به مقصد حیات و ورود به زندگی در بهشت ـ که فلاح حقیقی در آن صورت حاصل می‌شود ـ از طریق ذکر اللّه آن هم بصورت کثیر تحقق می‌یابد.
ذکر اللّه بصورت مستمر و در همه حالات
درآیاتی از قرآن مجید دستور ذکر اللّه بطور استمراری صادر شده است. خداوند می‌فرماید :
«فادا قضیتم الصلاة فاذکروا الله قیاما و قعودا وعلی جنوبکم»(سوره نساء آیه 103) یعنی وقتی نماز را تمام کردید به ذکر اللّه بپردازید در حال ایستاده و نشسته و به پهلو خوابیده، منظور این است که در همه حالات اللّه را ذکر کنید و چیزی مانع آن نشود .
در صورتیکه کسی در مقام حفظ کردن قرآن بطور مستمر و در هر فرصتی که پیش می‌آید به تکرار آیات حفظ شده بپردازد، موضوع ذکر اللّه کثیر و آثار آن درمورد او تحقّق پیدا خواهد کرد . چون قرائت آیات قرآن و در ذهن حاضر کردن آنها یکی از مراتب مهم ذکر اللّه است . یعنی کسانیکه به تکرار مستمر آیات قرآن ـ حتی در ذهن ـ اشتغال پیدا می‌کنند در مقام و موقعیت بسیار متعالی و باعظمت اهل ذکر قرار می‌گیرند و روح آنها پی در پی با عطر توحیدی معطر می‌شود و با نور آیات قرآن منوّر می‌شود.
در احادیث نقل شده از ائمه معصومین ثواب عظیمی برای کسی که قرآن مجید را قرائت می‌کند ذکر شده است از جمله امام محمد باقر می‌فرمایند:کسی که قرآن را در نماز خود بخواند در حالیکه ایستاده نماز می‌خواند،خداوند به هر حرفی از آن صد حسنه برای او می‌نویسد و هر کس آن را در نماز در حال نشسته بخواند ، خداوند به هر حرفی پنجاه حسنه برای او می‌نویسد و هر کس آ ن را در غیر نماز بخواند، خداوند به هر حرفی ده حسنه برایش می‌نویسد.
دراین زمینه روایات دیگری وجود دارد که از آنها برمی‌آید که اگر کسی آیه‌ای را در ذهن خود تصوّر کند و یا گوش فرا دهد به قرائت دیگران، مطابق هر حرفی یک حسنه برای او نوشته می‌شود.
با این توضیح مشخّص می‌شود که تکرار آیات حفظ شده مراتب عظیمی از ثواب با خود همراه خواهد داشت و هیچ کار دیگری دارای این همه آثار مبارک نخواهد بود.
برنامه حفظ از هفته یازدهم
دراین هفته سوره انفطار و 15 آیه از سوره تکویر حفظ شود، وحفظ بقیه سوره مطفّفین به هفته بعدی موکول شود. و سوره انشقاق و 10 آیه اول سوره مطفّفین سه مرتبه تکرار شود .
این که دریک سوره، بعد از حفظ تعدادی از آیات فاصله تعیین شد،به جهت آن است که حفظ بعضی از سوره‌ها در یک مرتبه گاهی اوقات مقداری ایجاد مشکل می‌کند؛ از این رو برای این که جاذبه و شیرینی حفظ تحت تثیر خستگی ذهن قرار نگیرد ،لازم است جهت ایجادنوعی تنوع یک سوره در دو یا چند بخش حفظ شود .
هفته دوازدهم
در این هفته از آیه 11 تا 30 سوره مطففین و بقیه سوره تکویر حفظ شود و سوره انفطار و انشقاق و بروج و طارق دو مرتبه تکرار شود .
ادامه از صفحه 63
هفته سیزدهم
از این هفته بقیه سوره مطففین ـ 6 آیه آخر ـ‌و 30 آیه اول سوره عبس حفظ شود و سوره های مطففین و تکویر سه مرتبه و سوره‌های اعلی و غاشیه و فجر وبلد و شمس یک مرتبه و در صورت امکان دو مرتبه و حتی بیشتر تکرار شود
هفته چهاردهم
در این هفته بقیه سوره عبس و سوره نازعات حفظ شود و سوره‌های طارق و بروج و انشقاق و مطففین یک مرتبه تکرار شود.
بطوریکه قبلاً گفته شد تکرار سوره‌ها هرچه بیشتر انجام بگیرد ، بهتر خواهد بود و در این برنامه حداقل تکرار تعیین می‌شود و اگر دفعات تکرار بیشتر از حد تعین شده باشد ، بهتر خواهد بود .
هفته پانزدهم
دراین هفته سوره نب حفظ شود و سوره‌های لیل تا ناس یک مرتبه تکرار شود و به این ترتیب و در صورت بکار بستن دقیق این برنامه یک جزء قرآن‌مجید بطور کامل و دقیق و آیه به آیه حفظ و تکرار شده است .
هفته شانزدهم
در این هفته سوره مرسلات از جزء 29 حفظ شود و برنامه تکرار جزء 30 که قبلاً‌حفظ شده، بصورت ذیل ادامه یابد :
لازم است سوره‌ها ی جزء 30 بطور تقریبی به 4 قسمت تقسیم شور و هر قسمت در طول هفته یک مرتبه تکرار شود . اما علاوه بر آن سوره هایی که اخیراً‌حفظ شده ، یعنی سوره‌های تعیین شده، برای هفته‌های یازدهم تا پانزدهم حداقل در این هفته و هفته بعد دو مرتبه تکرار می‌شود.
هفته هفدهم
دراین هفته سوره انسان و 20 آیه از سوره قیامت حفظ شود و سوره مرسلات درطول هفته سه مرتبه تکرار شود. و این تکرار علاو ه برنامه تکرا ر یک چهارم جزء 30 است که در هفته شانزدهم دکر شد.
هفته هیجدهم
در این هفته بقیه سوره قیامت و30 آیه اول سوره مدثر حفظ شود و سوره انسان و 20 آیه اول سوره قیامت در طول هفته 3 مرتبه تکرار شود و همچنین سوره مرسلات دو مرتبه درطول هفته تکرار شود.
آیات حفظ شده لازم است در دفعات متعددی تکرار شود، تا اینکه بصورت ملکه ذهنی در آید و در ذهن ثابت شود. بطور یکه قبلاً گفته شد، لازم است مقدار وقتی را که صرف حفظ قرآن می‌شود به دو قسمت تقسیم کرد. در قسمتی از آن به حفظ آیا ت جدید پرداخت و در قسمت دوّم باید آیات حفظ شده قبلی تکرار شود .
در جهت تکرار آیات حفظ شده علاوه بر وقتی که در شبانه روز به این کار اختصاص می‌یابد، می‌شود از وقتهائی که در بین روز غالباً تلف می‌شود و از بین می‌رود،استفاده کرد.مثلاً وقتی که کسی به مدرسه و محل کار خود می‌رود یا در وسیله نقلیه نشسته است و بجائی می‌رود و یا منتظر شروع کار ، درس است و یا درصفی مثل صف نانوائی ایستاده و منتظر رسیدن نوبت خود است.
در این زمینه مناسبت دارد به مطلب جالبی اشاره شود که از عالم و مرجع تقلید بزرگ شیعه حضرت آیة اللّه بروجردی رحمة اللّه علیه نقل شده است . و آن اینکه روزی در جلسه درس ایشان بعضی از علما به ایشان اعتراض گونه‌ای کردند که شما گاهی اندکی دیرتر از وقت تعیین شده در جلسه درسی حاضر می‌شوید و در نتیجه مقداری از وقت ما تلف می‌شود!
ایشان فرمودند :اینکه من گاهی اندکی دیرتر سر درس حاضر می‌شوم از روی ناچاری است. مثلاً فردی از راه دور آمده است به دیدن من و کاری با من دارد و سوالی دارد و در نتیجه من ناچار اندکی دیر سر درس می‌آیم . اما شما چرا وقتتان تلف می‌شود ؟ شما بهتر است دراین دقایق که انتظار شروع درس را می‌کشید به حفظ آیاتی از قرآن بپردازید و خود من ـ منظور آیه اللّه بروجردی است ـ دوازده جزء از قرآن را در این نوع وقت‌ها یعنی دقایقی که منتظر شروع درس بودم حفظ کردم .
چنانکه می‌دانیم در آیات قرآن مجید خداوند عالم بطور مکرر به بندگانش دستور ذکر اللّه آن هم بصورت کثیر صادر فرموده است از جمله:
«یا ایها الذین آمنوا اذکر وا الله ذکرا کثیرا» (سوره احزاب ، آیه 41)
یعنی ای کسانیکه ایمان آورده اید اللّه را یاد کنید آن هم یاد کردن کثیر ، یعنی بطور مستمر و پی در پی متوجه او شوید .
ذکر اللّه آثار و نتایج و فواید زیادی دارد که توضیح کامل موضوع احتیاج به مباحث مفصّل و تلیف کتابهای مستقلی دارد وطبعاً‌حتی طرح موضوع و بعضی از نکات آن در حد ارتباطی که با تکرار آیات حفظ شده از قرآن‌دارد اشاره‌ای می‌کنیم:
بطوریکه در آیات ذکر شده ملاحظه می‌شود، خداوند عالم فلاح انسان را متوقف بر ذکر اللّه کثیر کرده است. یعنی رسیدن انسان به مقصد حیات و ورود به زندگی در بهشت ـ که فلاح حقیقی در آن صورت حاصل می‌شود ـ از طریق ذکر اللّه آن هم بصورت کثیر تحقق می‌یابد.
ذکر اللّه بصورت مستمر و در همه حالات
درآیاتی از قرآن مجید دستور ذکر اللّه بطور استمراری صادر شده است. خداوند می‌فرماید :
«فادا قضیتم الصلاة فاذکروا الله قیاما و قعودا وعلی جنوبکم»(سوره نساء آیه 103) یعنی وقتی نماز را تمام کردید به ذکر اللّه بپردازید در حال ایستاده و نشسته و به پهلو خوابیده، منظور این است که در همه حالات اللّه را ذکر کنید و چیزی مانع آن نشود .
در صورتیکه کسی در مقام حفظ کردن قرآن بطور مستمر و در هر فرصتی که پیش می‌آید به تکرار آیات حفظ شده بپردازد، موضوع ذکر اللّه کثیر و آثار آن درمورد او تحقّق پیدا خواهد کرد . چون قرائت آیات قرآن و در ذهن حاضر کردن آنها یکی از مراتب مهم ذکر اللّه است . یعنی کسانیکه به تکرار مستمر آیات قرآن ـ حتی در ذهن ـ اشتغال پیدا می‌کنند در مقام و موقعیت بسیار متعالی و باعظمت اهل ذکر قرار می‌گیرند و روح آنها پی در پی با عطر توحیدی معطر می‌شود و با نور آیات قرآن منوّر می‌شود.
در احادیث نقل شده از ائمه معصومین ثواب عظیمی برای کسی که قرآن مجید را قرائت می‌کند ذکر شده است از جمله امام محمد باقر می‌فرمایند:کسی که قرآن را در نماز خود بخواند در حالیکه ایستاده نماز می‌خواند،خداوند به هر حرفی از آن صد حسنه برای او می‌نویسد و هر کس آن را در نماز در حال نشسته بخواند ، خداوند به هر حرفی پنجاه حسنه برای او می‌نویسد و هر کس آ ن را در غیر نماز بخواند، خداوند به هر حرفی ده حسنه برایش می‌نویسد.
دراین زمینه روایات دیگری وجود دارد که از آنها برمی‌آید که اگر کسی آیه‌ای را در ذهن خود تصوّر کند و یا گوش فرا دهد به قرائت دیگران، مطابق هر حرفی یک حسنه برای او نوشته می‌شود.
با این توضیح مشخّص می‌شود که تکرار آیات حفظ شده مراتب عظیمی از ثواب با خود همراه خواهد داشت و هیچ کار دیگری دارای این همه آثار مبارک نخواهد بود.
برنامه حفظ از هفته یازدهم
دراین هفته سوره انفطار و 15 آیه از سوره تکویر حفظ شود، وحفظ بقیه سوره مطفّفین به هفته بعدی موکول شود. و سوره انشقاق و 10 آیه اول سوره مطفّفین سه مرتبه تکرار شود .
این که دریک سوره، بعد از حفظ تعدادی از آیات فاصله تعیین شد،به جهت آن است که حفظ بعضی از سوره‌ها در یک مرتبه گاهی اوقات مقداری ایجاد مشکل می‌کند؛ از این رو برای این که جاذبه و شیرینی حفظ تحت تثیر خستگی ذهن قرار نگیرد ،لازم است جهت ایجادنوعی تنوع یک سوره در دو یا چند بخش حفظ شود .
هفته دوازدهم
در این هفته از آیه 11 تا 30 سوره مطففین و بقیه سوره تکویر حفظ شود و سوره انفطار و انشقاق و بروج و طارق دو مرتبه تکرار شود .
ادامه از صفحه 63
هفته سیزدهم
از این هفته بقیه سوره مطففین ـ 6 آیه آخر ـ‌و 30 آیه اول سوره عبس حفظ شود و سوره های مطففین و تکویر سه مرتبه و سوره‌های اعلی و غاشیه و فجر وبلد و شمس یک مرتبه و در صورت امکان دو مرتبه و حتی بیشتر تکرار شود
هفته چهاردهم
در این هفته بقیه سوره عبس و سوره نازعات حفظ شود و سوره‌های طارق و بروج و انشقاق و مطففین یک مرتبه تکرار شود.
بطوریکه قبلاً گفته شد تکرار سوره‌ها هرچه بیشتر انجام بگیرد ، بهتر خواهد بود و در این برنامه حداقل تکرار تعیین می‌شود و اگر دفعات تکرار بیشتر از حد تعین شده باشد ، بهتر خواهد بود .
هفته پانزدهم
دراین هفته سوره نب حفظ شود و سوره‌های لیل تا ناس یک مرتبه تکرار شود و به این ترتیب و در صورت بکار بستن دقیق این برنامه یک جزء قرآن‌مجید بطور کامل و دقیق و آیه به آیه حفظ و تکرار شده است .
هفته شانزدهم
در این هفته سوره مرسلات از جزء 29 حفظ شود و برنامه تکرار جزء 30 که قبلاً‌حفظ شده، بصورت ذیل ادامه یابد :
لازم است سوره‌ها ی جزء 30 بطور تقریبی به 4 قسمت تقسیم شور و هر قسمت در طول هفته یک مرتبه تکرار شود . اما علاوه بر آن سوره هایی که اخیراً‌حفظ شده ، یعنی سوره‌های تعیین شده، برای هفته‌های یازدهم تا پانزدهم حداقل در این هفته و هفته بعد دو مرتبه تکرار می‌شود.
هفته هفدهم
دراین هفته سوره انسان و 20 آیه از سوره قیامت حفظ شود و سوره مرسلات درطول هفته سه مرتبه تکرار شود. و این تکرار علاو ه برنامه تکرا ر یک چهارم جزء 30 است که در هفته شانزدهم دکر شد.
هفته هیجدهم
در این هفته بقیه سوره قیامت و30 آیه اول سوره مدثر حفظ شود و سوره انسان و 20 آیه اول سوره قیامت در طول هفته 3 مرتبه تکرار شود و همچنین سوره مرسلات دو مرتبه درطول هفته تکرار شود.
تبلیغات
