پیرایش در پرتو روزه

آگاهی از حکمت و آثار روزه و پی بردن به فلسفه کامل آن همچون سایر احکام الهی ممکن نیست. دانش محدود بشر نمی‌تواند راه‌گشای همه اسرار نهفته باشد.
خداوند درباره روزه می‌فرماید:
«یا أیهَا الّذِینَ آمنوا کُتب علیکُم الصِّیام کما کُتِبَ عَلی الّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعلَّکُمْ تَتَّقُون
ای ایمان آورندگان! روزه برشما نوشته شد هما ن گونه که برپیشینیان از شما ثبت گردید، شاید پرهیزگار شوید».(سوره بقره،آیه 183)
رسول‌اللّه در معراج از محضر پروردگار می‌پرسد: ای پروردگار! روزه چه فایده‌ای دارد؟ خدای سبحان فرمود: روزه سبب حکمت است و حکمت باعث شناخت (خداوند) است و معرفت حق تعالی موجب یقین است.
و آنگاه که انسان ایمانش به مرتبه‌ای از یقین رسید، برایش مهم نیست که در دنیا به سختی زندگی کند یا به راحتی… .1
از ژرفنای معارف دینی، آثاری را برای روزه برشمرده‌اند:
*اثر روانی و تربیتی:
روزه روح انسان را تلطیف و اراده را قوی و غرایز او را تعدیل می‌سازد؛ به او نیرومندی ارادی مبارزه با حوادث دشوار را می‌بخشد ونفس ر چون اسب سرکش مهار می‌کند. برقلب آدمی نورانیت و صفا می‌بخشد. برحکومت عادات و شهوات نفس پایان می‌دهد و او را از بردگی آرزوهای نامشروع که ریشه تمام مفاسد است، رها می‌سازد و انسان آزاد کسی است که هیچ نوع عادت نا مطلوب براو حکومت نکند و با اراده آهنین؛هواهای نفسانی را سرکوب سازد و روزه پدید‌آورنده این آزادگی است.
از این‌رو پیامبر‌ما‌ در توصیه به جوانان می‌فرماید: ای جوانان! هر که از شما نیروی جنسی دارد، ازدواج کند و هرکس توانایی ندارد، برروزه مداومت کند که آن بازدارنده است.2
* اثر اجتماعی:
روزه نموداری از مساوات و هماهنگی است که ب آن روزه‌دار به احساس همدردی با محرومان وبا صرفه‌جویی در خوراک، به یاری مستمندان می‌شتابد. امام‌رضا‌(ع) در پاسخ به نامه محمد بن سنان. که از علت روزه پرسیده بود ـ فرمود: برای شناخت واقعی حالت گرسنگی و عطش است تا بنده فروتن و حسابگر و شکیبا گردد.....3
اندرون از طعام خالی دار تا در آن نور معرفت بینی
* اثر بهداشتی: عامل بسیاری از بیماری‌ها پرخوری و شکم‌چرانی است؛ زیرا مواد جذب نشده به شکل چربی در بدن و قند در خون باقی می‌ماند، بهترین شیوه برای مبارزه با تولید میکرب، امساک است.
دکتر الکسی سوفورین دانشمند روسی می‌نگارد: درمان از طریق روزه فائده ویژه‌ای در کم خونی، ضعف روده‌ها، التهاب بسیط و مزمن دمل‌های خارجی و داخلی، سل اسکلیروز، روماتیسم، نقرس، استسقاء، بیماری‌های چشمی، مرض قند و بیماری‌های جلدی و کلیه و کبد و بیماری‌های دیگر دارد. معالجه از طریق امساک اختصاص به بیماری‌های فوق ندارد؛ بلکه بیماری‌هایی که مربوط به اصول جسم انسان است و با سلولهای اساس جسم آمیخته شده؛مانند: سرطان، سفلیس، سل و طاعون را نیز شفا می‌بخشد‌.4
*عبادت ویژه:
در روایات آمده است که حق تعالی می‌فرماید:
«…الصُّوم لی وأنا اَجزی علیه…»5 روزه از من است و من پاداش آنم.
دو نکته ظریف در این ویژگی نهفته است:
الف ـ سرّی بودن؛ روزه سرّی است بین خداوند و بنده، روزه ارتباط پنهانی است و قابل مشاهده نیست.
ب‌ شیطان با نفوذ به درون انسان بر او چیره می‌شود و با تسلط برقوّه غضب و شهوت،او را تسخیر می کند؛ پس حال روزه‌دار با ارتباط ویژه معنوی و چیرگی بر شهوات، سزاوار پاداشی است که از بهشت موعود و لذت‌های او برتر است.
براین پایه، روزه در درجات نفس سه گونه است: روزه عام، که امساک شکم و شهوت است. روزه خاص، که امساک تمامی اعضا و جوارح است و روزه خاص الخاص که روزه دل و اندیشه است و پالایش روان از یاد هرچه جز حق تعالی است.
1. بحار الأنوار: ج77، ص27، ح6.
2. همان، ج103، ص220، ح20.
3. علل الشرایع: ص378، ح1، باب 108.
4. روزه روش نوین برای درمان بیماریها، الکسی سوفورین، ترجمه محمد جعفر امامی، نشر دار الکتاب اسلامیه، ص65 ـ برگرفته از تفسیر نمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی، ج1، ص628 ـ ذیل آیه 184سوره بقره.
5. اصول کافی: ج4، ص63، ح6