کتاب شناسى گزینشى و توصیفى نمــاز

نماز به عنوان ((ستون دین)) و ((معراج انسان هاى باورمند و مطمئن)) همیشه مورد توجه فقها, عرفا, علما و شعراى مسلمان بوده و تاکنون نزدیک به دو هزار کتاب و رساله, و صدها غزل و قصیده در اهمیت و مسائل مختلف نماز به رشته تحریر کشیده شده است.
فقیهان درباره نماز ـ که نخستین فرع از فروع دین شمرده مى شود ـ کتاب هایى نوشته اند که آکنده از ژرف نگرىها و موشکافى هاى فقیهانه, و به راستى اعجاب برانگیز است. گویندگان مذهبى, مبلغان دین, واعظان وارسته و پارسا, آنان که دستى بر قلم داشته اند به سهم خود و نیز براى ارشاد مردم, دست به قلم برده, کارهاى باارزشى را در تبیین و تفسیر نماز ارائه کرده اند و آثار نماز را در خودسازى انسان ها و اصلاح فرد و اجتماع نشان داده اند.
عارفان نیز که عشق را در عبادت و عبادت را در عشق به خدا و کمال مطلق مى دیدند از باب ((افضل الناس من عشق العباده و عانقها, و احبها بقلبه و باشرها بجسده و تفرع لها...))(1) نماز را عاشقانه ترین عبادت و عارفانه ترین کار و ریاضت دیده اند و به سبک دل انگیز عارفان, آثارى دل پسند در مورد نماز آفریده اند.
در این میان شاعران پاکدل نیز با زبان شیرین شعر ـ که به قول استاد سید محمد حسین شهریار زبان عشق است ـ منظومه هاى ماندگار و دلواره هاى جاودانه و بسیارى را در پرتو نماز خلق کرده اند که نه تنها به ادبیات فارسى که به ادبیات همه مسلمانان با هر نژاد و زبانى, غنا و آبرو بخشیده اند. و در سایه سار نماز که فراتر از همه فرهنگ هاست به فرهنگ آب و خاک خود, روح حیات دمیده اند. و با زمزمه هاى زیبا و عاشقانه اى که در زیر رواق باصفا و بلند نماز سروده اند آثارشان را آسمانى و جاوید ساخته اند. شاعران عارف و عارفان شاعر, دل تشنه خود را از سلسبیل عبادت و از تسنیم تشهد, سیراب ساخته و پیاله قنوت را پر از شراب طهور نماز سر کشیده اند تا آن جا که توانسته اند کوه هاى کمال را رکعت رکعت درنوردند و با خواندن فاتحه الکتاب, قله هاى قیام را یکى پس از دیگرى فتح کنند و صعود حقیقى را با سجود به خدا و رایت پیروزى را با رکوع به رب العالمین, به دست آرند و ساحل نشینان سبکبار و بى خبر را سرزنش کنند که:
تو را زکنگره عرش مى زنند سفیر
ندانمت که در این دامگه چه افتاده است
حال با توجه به گستره بسیار بحث, برگزیده مختصرى را از کتاب هاى نماز با اندک توصیفى و با تفکیک موضوع, نام مى بریم. باشد که اهل دلى را به کار آید و رهروان راه کمال را ـ که رو به سوى حضرت دوست سبحانه و تعالى, زندگى را زنده نگه داشته, راه مى برند ـ رهیار و کارساز باشد. تذکر این نکته نیز لازم است که از کتاب شناس ((کتاب هاى مرجع و منابع اولیه)) و نیز ((کتاب هاى فقهى و استدلالى نماز)) به علت تخصصى بودن و اطاله سخن, صرف نظر نموده و به موضوع هاى دیگر نماز مى پردازیم:

الف ـ کتاب هاى عرفانى و نماز شب
این نوع کتاب ها, به شکر خدا بسیار است و ما در این مجال اندک به برخى از آنها اشارتى مى کنیم:
1 ـ اسرار الصلوه, حسین بن عبدالله بن سینا (427ق)
دانشمند و فیلسوف پرآوازه شیعى شیخ الرئیس ابوعلى سینا این رساله را در سه فصل ترتیب داده است:
فصل اول: در ماهیت نماز; فصل دوم: احکام ظاهرى و اسرار باطنى نماز; فصل سوم: در تفکیک و معرفى کسانى که هم ظاهر نماز و هم باطن نماز بر آنان واجب است, و کسانى که تنها ظاهر نماز بر آنان واجب است. این رساله در ضمن مجموعه ((کلمات المحققین)) در سال 1315ق در تهران منتشر شده است و به زبان عربى است.
2 ـ اسرار الصلوه, صائن الدین على بن محمد ترکه (م830ق)
نویسنده که از حکماى شیعى بوده و بیشتر با اثر بزرگش ((تمهید القواعد)) شناخته مى شود, این رساله را به سبک عرفانى, در یک مقدمه و دو بخش نوشته است: 1ـ در معناى طهارت و ارکان معنوى آن; 2ـ در تحقیق معناى نماز. نسخه هاى خطى آن در کتابخانه آیت الله مرعشى در قم پیدا مى شود و بعید است که تا حال چاپ نشده باشد.
3 ـ فلاح السائل, رضى الدین ابوالقاسم على بن موسى بن جعفر بن طاووس (م664ق) سید بن طاووس که به حق ((سید العارفین)) و ((جمال السالکین)) خوانده شده است در این اثر بسیار پر بار و عارفانه, پرده از روى رموز و اسرار بسیارى برمى دارد که در جاى دیگر پیدا نمى شود و با توجه به این که سید بن طاووس ـ قدس سره ـ تشنگى دل و جان را مى خواهد از سرچشمه سیراب کند و جز به سخنان و ادعیه درربار امامان معصوم(ع) از بیگانگان نه تنها تإثیر نمى پذیرد که بیزار نیز هست مى توان گفت که عرفانى خالص و شیعى به دست مى دهد که بسیار مغتنم و مفید است.
از آن جا که از عنوان کتاب ((فلاح السائل)) هیچ اشارتى به نماز یا مسائل و احکام و اسرار نماز نمى توان یافت بسیارى از پژوهشگران در اسرار و احکام نماز از این اثر گرانسنگ غفلت مى ورزند و تصور مى کنند که کتاب تنها در دعاهاى روایت شده از امامان معصوم(ع) بحث مى کند, غافل از این که روح غالب بر این کتاب نماز و اسرار و رموز نماز بوده و مسایل دیگرى که گاه گاهى به صورت مختصر مطرح شده نیز در پرتو نماز و اسرار آن است. این نکته تنها با مرورى گذرا در فهرست کتاب هم به وضوح پیداست. این اثر دل انگیز توسط دفتر تبلیغات اسلامى در قم چاپ و انتشار یافته است.
4 ـ اسرار الصلوه, شهید ثانى (م965ق)
این اثر که گاهى از آن با نام ((التنبیهات العلیه على وظائف الصلاه القلبیه)) نیز یاد مى شود از دیرباز مورد توجه دانشمندان بوده برخى به آن حواشى نوشته و برخى دیگر به شرح آن پرداخته اند و برخى دیگر نیز آن را به زبان فارسى ترجمه کرده اند.
اسرار الصلوه شهید ثانى در سال 1312ق با حواشى ملا عبدالرسول فیروزکوهى (م حدود1325ق) در 307 صفحه وزیرى در تهران به چاپ رسیده بود که بعدها نیز به صورت هاى گوناگون انتشار یافته است. از ترجمه هاى چاپ شده آن به فارسى مى توان به ترتیب انتشار از دو ترجمه زیر نام برد:
اول ـ ترجمه محمد صالح بن محمد صادق واعظ, با تصحیح میرجلال الدین حسینى, مشهور به محدث ارموى, در 154 صفحه وزیرى, سال 1365ش, توسط انتشارات فیض در تهران چاپ شده است; دوم ـ ترجمه استاد على اکبر مهدى پور که در 280 صفحه وزیرى, توسط انتشارات کعبه در سال 1410ق چاپ, و هر دو ترجمه با عنوان اصلى کتاب (اسرار الصلوه) انتشار یافته است.
5 ـ اسرار الصلوه, قاضى سعید قمى (م1103ق)
نویسنده ابتدا کتابى با نام ((حقیقه الصلاه)) نوشته بود که این رساله خلاصه و فشرده آن است و در حاشیه ((شرح الهدایه ملا صدرا)) ص357 ـ 362, به سال 1313ق منتشر شده است.
6 ـ حقیقه الصلاه, قاضى سعید قمى.
نویسنده این کتاب را نیز مانند خلاصه آن که پیش از این نام برده شد به زبان عربى نوشته است با قلمى شیرین و عارفانه که سبک خاص خود قاضى سعید است و با مقدمه, پاورقى هاى سید محمد باقر سبزوارى یکى از اساتید دانشگاه تهران در سال 1339ش توسط انتشارات دانشگاه چاپ شده است. قاضى سعید قمى کتاب دیگرى نیز در این رابطه و با نام ((روح الصلاه)) دارد که ما از انتشار آن بى خبریم.
7 ـ آداب نماز شب, علا مه مجلسى(م1110ق)
رساله اى است مختصر و به زبان فارسى که به تصحیح سید مهدى رجایى در هشت صفحه وزیرى و در سال 1367ش چاپ شده است.
8 ـ نماز شب, آخوند ملا على اکبر ایجى اصفهانى (م1232ق)
این اثر را که بعضى از پژوهشگران در نوع خود بهترین خوانده اند به زبان فارسى و چاپ دوم آن در اصفهان توسط انتشارات منوچهرى, به سال 1375ق, در 167 صفحه خشتى انتشار یافته است.
9 ـ آداب صلاه اللیل, ملا محمد باقر فشارکى اصفهانى (م1315ق)
این کتاب نیز در اصفهان و در سال هاى 1332ق و 1347ق و به زبان فارسى انتشار یافته است.
10 ـ اسرار الصلوه, میرزا جواد آقا ملکى تبریزى (م1344ق)
این اثر عرفانى و اخلاقى داراى امتیازات ویژه اى است و در نوع خود پرآوازه ترین کتاب خوانده مى شود. براى نخستین بار در سال 1338ق و بار دوم در تهران به سال 1391ق و پس از آن نیز بارها چاپ و منتشر شده است. این اثر روح پرور و دلنواز همانند آثار دیگر عارف نامى میرزا جواد آقا تبریزى مثل ((المراقبات)) و ((رساله لقإ الله)) از همان ابتداى انتشارش مورد عنایت اهل حال و صاحب دل بوده است و توسط اشخاص گوناگونى به فارسى ترجمه یا شرح و توضیح داده شده است که از آن میان ترجمه آقاى رضا رجب زاده در 516 صفحه وزیرى توسط انتشارات پیام آزادى, در تهران, سال 1364ش منتشر شده است.
11 ـ اسرار الصلوه و سرالاستغفار بین السجدتین, شیخ عبدالحسین تهرانى
کتاب به زبان فارسى و به قلم رسایى نوشته شده است, نویسنده در جاى جاى کتابش از اشعار سودمند و مفیدى که بیشتر به زبان فارسى است سود برده و بر جذابیت اثرش افزوده است مثل آن که در مقدمه مى نویسد:
عارف از حکمت تکبیر اگر آگاه است
پس چرا طالب قرب در شاهنشاه است
نتوان رفت به سر منزل قرب اى عارف
که در این راه تو را نفس و هوا همراه است
کتاب در سال 1378ق و در تهران به کوشش آقایان محمد سهرابى, محسن ایزدپناه و احمد فرهومند در 320 صفحه رقعى چاپ شده است.
12 ـ صلاه اللیل, استاد شیخ غلامرضا عرفانیان یزدى
استاد خود در پسوندى که بر اسم کتاب نوشته است محتواى آن را چنین معرفى مى کند:
((فضیلت, وقت, عدد, کیفیت و خصوصیات نماز شب, برگرفته از قرآن و سخنان و سیرت معصومان(ع))). کتاب پیشترها در نجف و به تازه گى توسط انتشارات دفتر تبلیغات در قم چاپ و در 137 صفحه وزیرى انتشار گردیده است.
13 ـ آداب الصلوه, امام خمینى ـ قدس سره الشریف ـ
رهبر کبیر انقلاب که در عرفان شاگرد نامدار عارف پرآوازه میرزا جواد ملکى تبریزى شمرده مى شود این اثر همیشه جاوید را با سبک و سیاق خاص خود نوشته اند که بى نیاز از توصیف است.
کتاب که پیشترها با نام ((پرواز در ملکوت)) و به کوشش سید احمد فهرى انتشار یافته بود در سال 1370ش نیز توسط موسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینى, در 420 صفحه وزیرى و با عنوان اصلى کتاب (آداب الصلوه) انتشار یافت و پس از آن نیز بارها چاپ شده که از چاپ چهارم آن در سال 1373ش و در 20000 تیراژ مى توان نام برد.
کتاب آداب الصلوه توسط همان موسسه یاد شده در بخش امور بین الملل آن, از زبان اصلى(فارسى) به زبان عربى نیز ترجمه و انتشار یافته است.
14 ـ سر الصلوه, امام خمینى (م1409ق)
این اثر گرانبار که گاهى ((معراج السالکین و صلاه العارفین)) هم نامیده مى شود, توسط موسسه نام برده شده در 169 صفحه وزیرى و همراه با اصل رساله به خط حضرت امام در 96 صفحه, چندین بار چاپ شده و چاپ سوم آن در زمستان 1375ش انجام یافته و از فارسى که زبان اصلى کتاب است به عربى هم ترجمه و چاپ شده است.

ب ـ کتاب هاى اجتماعى (نمازهاى جمعه و جماعت)
این نوع کتاب هم بسیار نوشته شده است و ما تنها از چهارده کتاب نام مى بریم:
1 ـ صلاه الجمعه, محقق ثانى (کرکى)
در وجوب تخییرى نماز جمعه, ضمن جلد اول ((رسائل المحقق کرکى)) چاپ شده است.
2 ـ رساله فى صلاه الجمعه, شهید ثانى, در وجوب عینى نماز جمعه, توسط انتشارات اسلامى در قم چاپ شده است.
3 ـ الشهاب الثاقب, ملا محسن فیض کاشانى, در وجوب عینى نماز جمعه, و در بیروت چاپ شده است و دو کتاب در نقد این کتاب یکى توسط ملا اسماعیل خاجوئى (م1183ق) و دیگرى توسط ملا امین بن عبدالوهاب نوشته شده است.
4 ـ رساله فى صلاه الجمعه, شیخ حیدر دزفولى (م قرن13)
در وجوب تخییرى و همراه با تقریظى از شیخ انصارى (م1281ق) در 86 صفحه رقعى چاپ شده است.
5 ـ خیر لمعه فى صلاه الجمعه, سید احمد موسوى قزوینى.
در سال 1349ق در بغداد چاپ شده است.
6 ـ ضیإ اللمعه فى صلاه الجمعه, سید محمد حسین موسوى شاهچراغى, در وجوب تخییرى و به زبان فارسى در تهران, توسط انتشارات مرکزى, به سال 1360ق, در 162صفحه رقعى چاپ شده است.
7 ـ صلاه الجمعه والروایات المشترکه حولها, محمد على تسخیرى و محمود قانصوه.
در این اثر روایات مربوط به نماز جمعه از منابع شیعه و سنى گردآورى شده و در سال 1406ق از طرف سازمان تبلیغات اسلامى تهران در 135 صفحه جیبى منتشر گردیده است.
8 ـ صلاه الجمعه, شیخ مرتضى حائرى (1406ق)
در توصیف این کتاب نوشته شده: ((شرح قواعد علامه بوده و در مواضعى که علامه متعرض بیان مسإله اى نشده, آن مسإله را با استفاده از دو کتاب تذکره علامه و شرایع محقق, مطرح مى کند)).(3) و توسط دفتر انتشارات اسلامى قم, در 344 صفحه وزیرى چاپ شده است.
9 ـ اللمعه الساطعه فى تحقیق صلاه الجمعه الجامعه, سید طیب موسوى جزایرى. چاپ نجف , 1374ق, 151 صفحه رقعى.
10 ـ رساله فى ((من ادرک الامام فى اثنإ الصلاه)), ملا اسماعیل خاجوئى اصفهانى (1173ق)
چاپ اول, در ضمن ((رسائل المحقق الخاجوئى)), قم, دارالکتاب الاسلامى, 1369ش.
11 ـ صلاه الجماعه, آیت الله شیخ محمد حسین غروى اصفهانى
12 ـ عنوان الطاعه فى اقامه الجمعه والجماعه, سید اسماعیل حسینى مرعشى, چاپ اهواز, سال 1352ش, 164 صفحه وزیرى.
13 ـ الصلاه جامعه المسلمین, سید جواد شبر, چاپ کربلا, 1381ق, 88صفحه رقعى.
14 ـ رساله فى صلاه الجماعه, حاج شیخ محمد حسن قدیرى.
این رساله با عنایت به کتاب شرایع و در 96 صفحه, ضمن کتاب ((البحث فى رسالات عشر)) در سال 1409ق, توسط دفتر انتشارات اسلامى در قم چاپ گردیده است.

ج ـ کتاب هاى تبلیغى و تربیتى
1 ـ شرح و تفصیل کامل نماز, غلامرضا زندى بروجردى
به زبان فارسى و شامل انواع بسیارى از نمازهاى واجب و مستحبى است, به صورت مصور در تهران توسط انتشارات اسلامى در 132 صفحه رقعى چاپ شده است.
2 ـ صراط المستقیم یا نماز در اسلام, سید محمد على موسوى مبارکه اى, به زبان فارسى و در اصفهان به سال 1365ق در 178 صفحه رقعى چاپ گردیده است.
3 ـ صلاه الخاشعین, شهید دستغیب شیرازى (م1402ق)
کتاب هم چون دیگر آثار آیت الله دستغیب بسیار با حال و پندآموز است که به زبان فارسى و در تهران, توسط انتشارات محراب, سال 1361ش در 212 صفحه رقعى چاپ شده است.
4 ـ فلسفه نماز و اهمیت آن, سید جواد امیرى اراکى, به زبان فارسى و در قم, سال 1349ش, در 148 صفحه جیبى انتشار یافته است.
5 ـ مرآه الصلوه, میرزا حسن ناصر زاده واعظ تبریزى(ره)
این کتاب که به قلم واعظ شجاع و مبارز آذربایجان در سده اخیر تإلیف شده از مسائل مختلف و مربوط به نماز سخن مى گوید که بیشتر مناسب خطبإو گویندگان مذهبى است. در سال1351ش, به زبان فارسى, توسط چاپخانه شعاع در تبریز, به خط زیبا و چشم نوازى, در 235 صفحه رقعى منتشر شده است.
6 ـ نماز از دیدگاه قرآن و حدیث, سید حسین موسوى رادلاهیجى, به زبان فارسى و در 280صفحه وزیرى توسط دفتر انتشارات اسلامى قم, در سال 1368ش نشر یافته است.
7 ـ نماز, على گلزاده غفورى. با قلم سلیس و روان و به زبان فارسى نوشته شده و چاپ چهارم آن در تهران, توسط انتشارات فجر, در 176 صفحه رقعى چاپ شده است.
8 ـ نماز (فوائد دینى, روحانى, جسمانى, اخلاقى, اجتماعى), عطإالله شهاب پور, به زبان فارسى و با قلمى جذاب نوشته شده که در تهران, چاپ دوم آن, در 137 صفحه جیبى, به سال 1322ش منتشر گردیده است.
9 ـ نماز چیست؟ شهید دکتر سید محمد حسینى بهشتى (1402ق)
کتاب از آثار قلمى پربار و ماندگار شهید بهشتى است که از استقبال کم نظیرى برخوردار بوده و تا حال در حدود 25 بار تجدید چاپ شده که چاپ بیست و سوم آن در تهران به کوشش دفتر نشر فرهنگ اسلامى در سال 1366ش در 48 صفحه رقعى منتشر شده و به زبان عربى با عنوان ((ما هى الصلاه؟)) چاپ گشته است.
10 ـ نماز عصیانى علیه شرک, محمد جواد شفیعیان, به زبان فارسى و در 1395ق, در تهران و در 82 صفحه رقعى نشر گردیده است.
11 ـ نماز یا شاهراه کمال, ابوتراب هدائى, به زبان فارسى و در مشهد مقدس, به سال 1398ق, در 240 صفحه جیبى منتشر شده است.
12 ـ هشت بهشت, میرزا محمد طیب زاده احمد آبادى, در ترجمه و اسرار نماز به زبان فارسى و در اصفهان به اهتمام انتشارات فروزان, در 132 صفحه جیبى انتشار یافته است.

د ـ کتاب هاى هنرى و خواندنى
1 ـ نماز, تسلیم انسانى عصیانگر, جلال رفیع, انتشارات اطلاعات, تهران, چاپ ششم, 115 صفحه رقعى.
2 ـ ساقه هاى سبز قنوت (مجموعه شعر) به کوشش على اکبررشاد, چاپ اول , انتشارات اطلاعات, تهران, چاپ اول 1374ش, 400 صفحه رقعى.
3 ـ آبشار رحمت (سى متن ادبى درباره نماز) نوشته جواد چنارى, چاپ اول, 1374ش, ستاد اقامه نماز, 128 صفحه رقعى.
4 ـ مجموعه اشعار نماز و عاشورا, به کوشش ستاد اقامه نماز, تهران, چاپ اول, 1374ش, 79صفحه رقعى.
5 ـ نماز ابرار (شصت داستان کوتاه درباره نماز و زندگانى دانشمندان), محمد صحتى سرد رودى, ستاد اقامه نماز, تهران, چاپ اول, آبان 1375ش, 124 صفحه رقعى, جلد دوم کتاب نیز که حاوى شصت داستان دیگر درباره نماز نیکان و نماز ابرار است آماده چاپ است.
6 ـ نام دیگر زمین (مجموعه شعر) عبدالعظیم صاعدى, ستاداقامه نماز, تهران, چاپ دوم, 1373ش, 151 صفحه رقعى. شاعر در این مجموعه شعر, اشعارش را بیشتر به صورت آزاد سروده است که تنها در واپسین صفحات کتاب چند قطعه شعر به سبک کلاسیک دیده مى شود.
7 ـ جاده سجاده, (مجموعه شعر) به کوشش محمد رضا سنگرى, ستاد اقامه نماز, تهران, چاپ دوم, 1374ش, 53 صفحه رقعى.
8 ـ اولین نمازى که خوانده ام, مجموعه خاطرات برگزیده دانش آموزان, به کوشش وزارت آموزش و پرورش, چاپ اول, 1375ش, 208 صفحه وزیرى.
9 ـ شکوه محراب (قصه هاى نماز), لطیف راشدى, دفتر تبلیغات اسلامى, قم, چاپ اول, 1374ش, 56 صفحه رقعى.
10 ـ نماز و چهارده معصوم علیهم السلام (قصه ها و نکته هاو...) سید محمود میرنوربخش, نشر الف, مشهد مقدس, چاپ اول, 1375ش, 128 صفحه رقعى.
11 ـ نافله باغ, (سومین دفتر شعر نماز) به اهتمام محمد رضا سنگرى, ستاد اقامه نماز, چاپ سوم, 1374ش, 103 صفحه رقعى.
12 ـ بوى بال فرشته, هدى رشاد, (مجموعه شعر نماز ویژه نوجوانان, انتشارات اطلاعات, تهران, چاپ اول 1374ش, 159 صفحه رقعى. کتاب جذاب و صمیمى است که از مجموعه شعرهاى شاعران فارسى زبان گزینش شده است.

هـ ـ کتاب هاى سودمند و مفید براى عموم
1 ـ از ژرفاى نماز, رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله العظمى خامنه اى. انتشارات بعثت, تهران, 1393ق, 64 صفحه رقعى.
2 ـ پرتوى از اسرار نماز, محسن قرائتى, جواد محدثى, سازمان تبلیغات اسلامى, تهران, 1369ش, 251 صفحه رقعى.
3 ـ آشنایى با نماز (براى نوجوانان)
4 ـ تفسیر نماز
5 ـ راز نماز (براى نوجوانان)
6 ـ همراه با نماز
7 ـ یکصد و چهارده نکته درباره نماز. همه این آثار پربار به قلم حجه الاسلام قرائتى نوشته شده و توسط ستاد اقامه نماز چاپ شده است و دهها اثر دیگر نیز به تشویق و ترغیب ایشان به زیور طبع آراسته شده است که الحق باید ایشان را احیاگر نماز نامید.
8 ـ سیماى نماز, حسین انصاریان, انتشارات پیام آزادى, چاپ اول, 1375ش, 167صفحه رقعى.
9 ـ جایگاه نماز در ادیان الهى, محمد جواد غمخوار یزدى, مشهد مقدس, نشر الف, بى تا, 112 صفحه رقعى.
10 ـ کلید بهشت, حبیب الله ارزانى, انتشارات کانون پرورش, چاپ دوم, 1376ش,148 صفحه وزیرى.
11 ـ و نماز یعنى رهبرى, ابوالفتح دعوتى, ستاد اقامه نماز, چاپ اول, 1374ش, 245 صفحه رقعى.
12 ـ سلامت روح (نماز و عبادت در تفسیر نمونه) عباس عزیزى, با مقدمه اى از استاد مکارم شیرازى, انتشارات نبوغ, قم, چاپ اول 1376ش, 352 صفحه وزیرى.
13 ـ سخنان چهارده معصوم(ع) پیرامون نماز, عباس عزیزى, چاپ اول, 1375ش, انتشارات نبوغ, 175 صفحه رقعى. از همین نویسنده چندین اثر دیگر نیز درباره نماز در دست است که همگى به کوشش انتشارات نبوغ و به صورت چشم نوازى چاپ شده است.
14 ـ برداشتى از نماز, شیخ على نجفى کاشانى, تهران, 1355ش, 235صفحه رقعى.
15 ـ آئین پارسایى و فلسفه نماز در اسلام, محسن طالعى نیا زنجانى, تهران, انتشارات خزر, 1350ش, جلد اول و دوم: 485 صفحه وزیرى.
16 ـ چهل حدیث نماز, تهیه و تنظیم و ترجمه از محمود شریفى, تهران سازمان تبلیغات اسلامى, بى تا, 71 صفحه پالتوى.
17 ـ داستان ها و حکایت هاى نماز, رحیم کارگر محمد یارى, ستاداقامه نماز, تهران, چاپ اول, 1373ش, جلد اول و دوم: 243 صفحه رقعى.
8 ـ بهترین پناهگاه (مجموعه حکایات و داستان هاى نماز), رحیم کارگر محمد یارى, ستاد اقامه نماز, ج اول, 1374ش, 155 صفحه رقعى.
9 ـ راز و نماز, عبدالکریم بىآزار شیرازى, تهران, انتشارات بعثت, چاپ دوم, 1363ش, 68 صفحه رقعى.
0 ـ رموز نماز, محمد فرید نهاوندى, چاپ اول, مشهد مقدس, 1330 ش, 450صفحه وزیرى, کتابى بسیار مفید و سودمند است و مطالب جالب و جذابى را به دست مى دهد.
پاورقی ها:پى نوشت ها: 1) مستدرک الوسائل, محدث نورى, چاپ جدید, ج1, ص120, روایت از امام على علیه السلام است, یعنى: بهترین مردم کسى است که به عبادت عشق ورزد و آن را تنگ در آغوش گیرد, با دل و جان دوستش دارد و با جسم و جسد به آن اقدام کند, خود را دربست وقف عبادت سازد... 2) هزار کتاب و رساله پیرامون نماز, ناصرالدین انصارى قمى, ص151, چاپ دوم, 1374ش, تهران, ستاد اقامه نماز. لازم به یادآورى است که ما در تهیه این مقاله از این کتاب بسیار سود جستیم. 3) هزار کتاب و رساله پیرامون نماز, ص246.