جنگ الکترونیک

1. سیستم هاى نظامى هشدار دهنده و شناسایى :

هشدار و شناسایى دو ماءموریت مستقل اند.

(systems detection and warning military) مـاءمـوریـت سـیـسـتـم هـاى هـشـداردهـنـده جـلوگـیـرى از غـافلگیرى تاکتیکى است . و سیستم هاى شناسایى ماءموریت پیام رسانى دربـاره انـجـام یـا احـتـمـال انـجـام تـهـاجـم و مـیـزان نـزدیـکـى ، مـحـل اسـتـقـرار، حـجـم و نـوع فـعالیت و سلاح دشمن را به عهده دارند. اما ماءموریت هشدار، فـراگـیـرتـر از ایـن اسـت ؛ زیـرا عـلاوه بـر عـمـلیـات شـنـاسـایـى ، فـرآیـنـد تحلیل و اتخاذ تصمیم مناسب ، پس از دریافت اطلاعات لازم از انواع تجهیزات الکترونیک را نـیـز بـر عـهـده دارد. شـیـوه هـاى هـشـدار از گـذشـتـه تـا کـنـون دسـتـخـوش تـحـول فـراوان گـشـتـه اسـت . در جـنـگهاى قدیم از نیروهاى انسانى همچون دیدبان و از حیوانات براى شناسایى نزدیک نیروهاى دشمن استفاده مى شده است . در آستانه ورود به سـال 1914 م . اسـتـفـاده از دوربـیـن و تـلسـکـوپ و وسایل ارتباطى بى سیم و با سیم همچون ابزارهاى جنگى به صورت امرى عادى درآمد. در جـنـگ جـهـانـى یـکم نورافکن هاى شناسایى و مُنوّرها، به میزان بسیار گسترده اى به منظور مشاهده هواپیماها و نیروهاى مهاجم در شب به کار گرفته شد. چنانکه -در چارچوبى مـحـدودتـر- تجهیزات شنیدارى مجهز به آژیرهاى ویژه نیز براى تعیین موقعیت هواپیماها بـه کار گرفته شد. در جنگ جهانى دوم اختراعاتى با تکنیک پیشرفته تر مانند رادار و وسـایـل ارتـباطى بى سیم ، به ویژه در زمینه امواج با فرکانس بسیار بالا، وارد میدان شد. به کارگیرى این تجهیزات در برترى هوایى بریتانیا تاءثیرى تعیین کننده داشت . بـا ورود سـلاح اتـمـى در سـال 1945 م و تـکـثـیـر سـریـع آنها در سالهاى بعد و نیز پـیدایش موشک هاى قاره پیما، ابعاد جدیدى ظهور کرد که موجب افزایش توان غافلگیرى در جنگ شد. در این اوضاع و احوال بود که نیاز به سیستم هاى هشدار بهنگام نیز افزایش یـافـت . از ایـن رو، همه توان تلاشهاى علمى و فناورى در راستاى تاءمین نیازهاى نظامى بـه کـار گـرفته شد و در زمینه ساماندهى ، شناسایى و هشدار، به ویژه در ارتباط با هـواپـیـمـاهـاى جت و ملخدار، بالگرد ، زیردریایى ها، ماهواره ها و... تجهیزات متنوعى به ظهور رسید.

ایـن سـیـسـتـمـهـا ابـزارهـاى گوناگونى ، مثل تلویزیون ، لیزر، شناسایى مغناطیسى و شـنـیـدارى ، دسـتـگـاه هـاى شـنـاسایى مجهز به اشعه مادون قرمز، دستگاه هاى شناسایى پـرتـوهـاى اتـمـى و تـجـهـیـزات شـنـاسـایـى شـیمیایى را به کار مى گیرد. تجهیزات شناسایى شاهد تغییرات فراوانى بوده که مهم ترى نشان اینها است :

الف . تجهیزات شناسایى استفاده کننده از امواج الکترو مغناطیسى مانند امواج نور مرئى و امـواج نـور غـیـرمـرئى (اشـعـه مـادون قرمز و اشعه لیزر)، امواج رادار و دیگر امواج بى سیمى . در زمینه تجهیزات دیدارى تحول جدیدى پدید آمد که در ابتکار تجهیزات دید در شـب و جـنـگ شبانه خلاصه مى گردد. در تجهیزات شناسایى مجهز به اشعه مادون قرمز نـیـز تـحـولات چـنـدى پـدیـد آمـد کـه از تـوانـایـى شـنـاسـایـى نـقـاط داغ مـثـل مـوتـور مـاشـین ، هواپیما، موشک و آتش اردوگاه ها برخوردار است . به طورى که مى تـوانـد اخـتـلاف درجه حرارت اجسام گوناگون را تمیز دهد. در زمینه رادار پیشرفتهایى صـورت گـرفـت کـه زمینه به تجهیزات شناسایى بى سیم تجهیزات گیرنده حساسى بـراى رهـگـیـرى امـواج ارسـالى بـى سـیـمـى و سـیستم هاى دریافت امواج رادارى دشمن و استنباط هشدار مناسب از آنها و تجهیزات بى سیمى جهت یاب در چارچوب فرکانس هاى بى سـیمى قابل استفاده براى شناسایى انفجارهاى اتمى که انرژى بسیار زیادى را آزاد مى کند اختراع گردید.

ب . تجهیزات شناسایى شنیدارى براى شناسایى دشمن در زیر آب و بر فراز زمین

ج . تـجـهـیـزات شـنـاسـایـى امواج (Geophones) که در زمینه ره گیرى امواج صوتى عبورکننده از لایه هاى خاک و شناسایى نفوذ افراد با تجهیزات دشمن کاربرد دارد.

د. تجهیزات شناسایى مغناطیسى (Magneometers): که براى شناسایى اجسام بزرگ فـلزى کـه تـحـرکـاتـشـان بـر هـر نـقـطـه اى از میدان مغناطیسى زمین تاءثیرگذار است . مـثـل : زیـردریـایـى هـا، کاروانهاى نظامى فرازمینى ، این تجهیزات هم به وسیله هواپیما قابل حمل اند و هم قابلیت نصب درون زمین را دارند.

ه‍ . تـجـهـیـزات شـنـاسـایـى تـشعشعات اتمى : عبارت است از تجهیزات سنجش پرتوهاى حاصل از انفجارهاى اتمى . این تجهیزات در هواپیما، موشک ها و ماهواره ها کاربرد دارند.

و. تـجـهـیـزات شـنـاسـایى شیمیایى : این تجهیزات قابلیت شناسایى بوها و ترشحات حاصله از جسم انسان را که به میزان اندکى در فضا پخش مى شود داراست .

ایـن تـجـهیزات به طور مخفیانه در میدان نبرد کار گذاشته مى شود و در حوزه فعالیتش ‍ رفت وآمد نیروهاى دشمن را شناسایى مى کند.

الف . ساخت سامانه هاى دفاع هوایى : رکن اصلى این سامانه ها به کارگیرى رادارها در اندازه ها و اشکال گوناگون ، به کارگیرى تجهیزاتى که هواپیماهاى دوست را از دشمن تـمـیـز مـى دهـد و هـشـدار کـاذب ، بـه ویـژه در حـالت بـه کـارگـیـرى وسـایـل رادارى فـریـبـنـده مـى باشد. از مشهورترین سامانه هاى هشداردهنده سامانه ساج (SAGE) آمـریـکـایـى و سـامـانه نادج VNADGE اروپایى کشورهاى عضو ناتو است . سامانه ژاپنى شبیه به سامانه کشورهاى عضو ناتو مى باشد. اتحاد شوروى (سابق ) نیز از سامانه شناسایى بسیار پیشرفته ى پیچیده و بسیار سرى برخوردار بود.

ب . سـامـانـه هـاى هشدار ضدموشکهاى قاره پیما: این سامانه ها در نیمه دوم قرن بیستم و پـس از تـجـهـیـز مـوشـکـهاى قاره پیما به کلاهک هاى هسته اى ، اختراع شدند. این سامانه تشکیل مى شود از شبکه هاى رادارى عظیم زمینى که امواج داراى فرکانس هاى بسیار بالا و فـوق بـالا را بـه کـار مـى گـیـرد، بـه پـیـمـایـش آسـمـان اقـدام و اجـرام در حال پرواز در آن را دنبال مى کند. این سامانه به وسیله شبکه هاى رادارى ویژه شناسایى فـوق خـط دیـد پـشـتـیـبـانـى مـى شـود کـه از تـوان شـنـاسـایـى مـوشـکـهـاى در حـال حـرکـت در طـبـقـات بـالاى جـو بـرخـوردار است . نیز ماهواره هاى مجهز به دستگاه هاى شناسایى مادون قرمز آنها را پشتیبانى مى کند.

ج . ساماندهى ضدموشکهاى قاره پیما: این سامانه ها از سامانه هاى پیشین ، پیچیده ترند و شـامـل سـامـانـه هـاى هـشـدار و تـعیین هدف هاى خاص آنها مى باشد. این سامانه از شبکه رادارى بـزرگـى تـشـکـیـل مـى گـردد کـه مـاءمـوریتش تعیین مسیر درگیر شدن با هدف و بـازشـناسى هدف هاى حقیقى از هدفهاى کاذب و چیرگى بر اقدامات پدافندى الکترونیک است .

پى گیرى اجرام فضایى طراحى شده اند و رادارهایى گوناگون با اندازه هایى بسیار بـزرگ را در خـدمت دارند. ویژگى عمده این سامانه ها سرعت در انجام عملیات تعقیب و نیز تـوان تـعـقـیب چند شى ء به طور همزمان است . به منظور افزایش کارآیى آنها تلسکوپ هایى روى آنها نصب گردیده که ماءموریتشان انجام تعقیب دیدارىِ ماهواره هایى است که در مدارهاى به نسبت پایین پیرامون زمین در حال حرکت اند.

و. شـنـاسـایـى جـوى : در ایـن نـوع شناسایى انواع هواپیما،هلى کوپتر، هواپیماى بدون سـرنـشـین ، سکوهاى پرنده ، ماهواره و موشک به کار گرفته مى شود. براى موفقیت این تـجـهـیـزات در مـاءمـوریـت هـاى شـنـاسایى ، آنها را به انواع سیستم هاى شناسایى مانند تـجـهیزات دید در شب ، تجهیزات شناسایى مغناطیسى و دستگاه هاى شناسایى انفجارهاى اتمى مجهز مى سازند.

ه‍ . سامانه هاى شناسایى نفوذ دشمن و دفاع از پایگاه ها و تاءسیسات نظامى .

2. تـجـهـیـزات فـرمـانـدهـى و کـنـتـرل Command and control equipment

این تجهیزات بر فناورى کامپیوتر مبتنى است که در خدمت نیروهاى مسلح قرار مى گیرد و در مـاءمـوریت هاى فراوانى جایگزین افراد مى گردد: برخى از آنها اطلاعات را از سیستم هاى شناسایى دریافت و به منظور محاسبه و تعیین دقیق اماکن فعالیت دشمن و شناخت نوع و جـهـت ایـن فـعـالیـت آنـهـا را تـنـظـیـم و تـحـلیـل مـى کـنـنـد. در هـمـیـن حـال کـامـپـیـوتـرهاى دیگرى به انتشار و دریافت امواج رادارى اقدام مى کنند و به منظور تـعـیین سرچشمه فعالیت ، با در نظر گرفتن توپوگرافى زمین آنها را مورد تجهیزات تعیین هدف دقیق آتش توپخانه است ؛ به این ترتیب که با استفاده از داده هاى دستگاه هاى شـنـاسـایـى ، مـخـتـصـات هـدف را تـعـیـیـن مـى کند، آن گاه فرمان لازم را به دستگاه هاى اتـومـاتیکى که کارشان تعیین سمت و اجراى آتشبارى است صادر مى کند. خلاصه این که عـمـلیـات تـبـدیـل اطـلاعـات و داده هـاى سـیـسـتـم هـاى هـشـدار بـه فـرامـیـن روشـن و قـابـل اسـتـفاده ، مقدمه ورود به میدان جنگ الکترونیک است و مغزهاى الکترونیک بخش لاینفک آنـهـا مـحسوب مى گردد. ابرقدرتها سخت در تلاشند تا سیستم ها و تجهیزات پیشرفته اى تولید کنند که بتواند نوع و مشخصات سلاح هایى را که باید بر ضد هدف هاى معین بـه کـارگـیـرى شود تعیین کنند، به طورى که بتوان آنها را در مقیاس گسترده و نیز در سطوح به نسبت پایین نظامى (مثل فرماندهى لشکرها و تیپ ها) به کار گرفت . تصویر روشـنى را از فعل و انفعالات میدان نبرد، بى آنکه نیازى به کشتى یا مراکز دیده بانى بوده باشد، در اختیار داشت .

3. سیستم هاى ناوبرى Navigational equipment

هماهنگ با سیستم هاى پیشین ، تجهیزات ناوبرى نیز ناگزیر باید ارتقا مى یافت و دقت هـدف گـیـرى سـلاح هاى گوناگون تضمین مى گردید. بسیارى از تجهیزات در راستاى اهداف ناوبرى و به کارگیرى آنها در ناوهاى فضایى و دریایى و انواع سلاح ها ارتقا یافت و در این فرآیند سیستم هاى زیر اختراع شد:

الف . سـیـسـتم هاى ناوبرى و هدایت الکترونیک چشمى با استفاده از فناورى تلویزیون : مثل بمب هاى هواپیماهاى آمریکایى ((وال آى )) Walleye و هابوس Habos که هر دوى آنها بـه وسـیـله سـیـسـتـم تـلویـزیـونـى هـدایـت مـى شـود. نـحـوه عـمـل بـه ایـن صـورت اسـت که خلبان هدفى را که روى صفحه تلویزیون نصب شده در نـوک بـمب درست مقابل هدف قرار گیرد، آن گاه به طور خودکار به سوى هدف شلیک مى کند.

ب . سـیـسـتـم نـاوبـرى و هـدایـت الکـتـرونـیـک مـجـهـز به لیزر مانند بمب هاى هواپیمایى هوشمندSmart Bombsآمریکایى هدایت شونده به وسیله اشعه لیزر: در این روش از دو هـواپیما استفاده مى شود. هواپیماى اول پرتو لیزر را به سوى هدف موردنظر هدایت مى کـنـد و هـواپـیـمـاى دوم بـمـبى را که در پى نور منعکس شده از اشعه لیزر حرکت مى کند، شلیک مى کند.

ج . تـجـهـیـزات نـاوبـرى و هـدایـت الکـتـرونـیـک مـجـهـز بـه اشـعـه مـادون قـرمـز: مـثـل سـیـسـتـم مـوشـکـى زمـیـنـى ـ هـوایـى سـام ـ 7 شـوروى (سـابـق ) کـه بـه وسـیله نفر حـمـل مـى گـردد و بـه طـرف اشـعه مادون قرمز منبعث از موتورهاى هواپیما هدف گیرى مى شود.

د. تـجـهـیـزات هـدایـت رادارى : مـثـل سـیـسـتـم رادار ((سـکـاى سـپوت )) Sky Spot Radar آمـریـکـایـى ، ایـن سـیـسـتـم بـه یـک مغز الکترونیک که مى تواند پس از دریافت اطلاعات مـربـوط بـه هدفى معین ، هواپیما را با دقت بسیار بالا به سوى آن هدف هدایت کند مجهز اسـت . ایـن در حـالتى است که فعالیت خلبان به حوزه اطلاعات دریافتى از رادار مذکور محدود بوده باشد.

4. ارتباطات الکترونیک

ارتـبـاطـات الکـتـرونـیـک تـشـکـیل مى شود از دستگاه هاى ارتباطى باسیم و بى سیم به شـکـل ویـژه کـه در ایـجاد ارتباط میان تجهیزات فوق الذکر و سلاح هاى متعلق به آنها و فـرمـاندهى تاکتیکى و استراتژیکى از اهمیت ویژه اى برخوردار است . با آن که این نوع از ارتـبـاطـات در گـذشـتـه شـنـاخته شده بود، طبیعت جنگ الکترونیک پیشرفت دستگاه هاى الکترونیک را به منظور وصول به هدف هاى زیر قطعى ساخت :

اطـلاعـات از مـنـابـع مـربـوط بـه پـایـگـاه هـاى فـرمـانـدهـى و کـنـتـرل بـه مـنـظـور اتـخـاذ تـصـمـیـم و عـکـس العـمل مناسب و پخش آنها در میان سلاح هاى گوناگون در حال تعامل با هدف . این امر موجب پیدایش شبکه هاى ارتباطى بسیار پیچیده اى گشت که از پایگاه هاى تقویت و انتقال ارتباطات و شبکه هاى ماهواره اى نظامى براى زیر پوشش قرار دادن همه کره زمین برخوردار بود.

فـناورى جنگ الکترونیک : ابزارهاى الکترونیک در جنگ هاى جدید به صورت اصلى ترین ابـزارهـاى تـسـلط بر نیروها و سلاح ها در میان ارتشهاى متخاصم درآمده است . به طورى کـه بـدون وجـود ابـزارهـاى الکـتـرونیک لازم ، حصول پیروزى براى آنها میسر نیست . با تـوجـه بـه تـعـریـفـى کـه از تـجـهـیـزات الکـتـرونـیـک بـه عـمـل آمـد، روشن مى شود که این ابزارها به طور اصولى در موارد زیر به کار گرفته مـى شـود: 1. دسـتـیـابـى به اطلاعات موجود در میدانهاى نبرد، به عبارت دیگر اقدام به انـجـام مـاءمـوریـت هـاى شـناسایى به وسیله تجهیزات شناسایى و تجهیزات نظامى . 2. تـسـلط بـر سـلاح ها و نیروها با به کارگیرى سیستم هاى هشدار و تجهیزات فرماندهى کنترل و نیز تجهیزات ناوبرى و هدایت .

از آنـجـا کـه بـرخـى از این تجهیزات ویژگى شناسایى شدن دارند به این معنا که به محض استفاده از آنها جایگاه و کدهایشان شناسایى مى گردد؛ مانند دستگاه هاى بى سیمى و رادارى کـه امـواج الکـتـرومـغـنـاطـیـسـى قابل دریافت انتشار مى دهند. و دستگاه هایى که پـرتـوهـاى غیرقابل دید با چشم منتشر مى کنند (مانند اشعه مادون قرمز و لیزر) اما امکان مـشـاهـد آنـهـا بـا وسـایـل مـنـاسـب مـمـکـن اسـت ، عـلوم کـاربـردى وسـایـل ضـد آنـهـا را بـه کار مى گیرد تا کارآیى آنها را کاهش دهد و این به نوبه خود مـوجـب پـیشرفت countermeasures گشته که هدف آنها شناخت ویژگى هاى شناسایى شوندگى و شناسایى وسایل و لوازم الکترونیک دشمن گشته است . مانند شناخت ویژگى هـاى شـنـاسـایـى شـونـدگـى رادار هـمـچـون فـرکـانـس امـواج نـاقـل ، نمایش ضربان در ثانیه ، میانگین تکرار ضربان در ثانیه ، میانگین چرخش آنتن یـا مـیـانـگـیـن پـیـمـایـش آنـتـن در یـک دقـیـقـه ، مـکـان رادار، شـکـل و حجم آنتن و ساماندهى رادار. هدف این کار تعیین پایگاه هاى تجهیزات الکترونیک و تـحـلیـل ویژگى هاى آنها براى دریافت اطلاعات لازم از نیروهاى دشمن است تا بتوان از این راه وسایل لازم را براى مقابله با او تدارک دید.

از ویـژگـى هـاى بـرجـسـته این تجهیزات ضدالکترونیک ، سرى بودن فعالیت آنهاست . زیـرا ایـنـهـا مـثـل ـ تـجهیزات ارسال بى سیمى و رادارى ـ دستگاه هایى هستند که در هنگام دریافت پیام قابل شناسایى نیستند.

ایـن تـجـهـیـزات چند ویژگى دیگر نیز دارند؛ مثل وسعت میزان شناسایى ، سهولت جابه جـایـى ـ بـه طـورى کـه مـى توان آن را در نقاط بسیار و دور از دشمن نصب کرد ـ ثبات و انـعـطـاف پـذیـرى در گردآورى اطلاعات و عدم اتکاى این تجهیزات به اوضاع جوى . از مهمترین تجهیزات ضدالکترونیک مورد استفاده به موارد زیر مى توان اشاره کرد:

الف . تجهیزات قابل حمل زمینى مثل تجهیزات شناسایى بى سیمى و رادارى زمینى .

ب . تجهیزات قابل حـمـل فـضـایـى ، مـانـنـد تـجـهـیـزات شـنـاسـایـى بـى سـیـمـى و رادارى قابل حمل به وسیله هواپیماهاى شناسایى .

ج . تـجـهـیـزات قـابـل حـمـل دریـایـى ، مـانـنـد تـجـهیزات شناسایى بى سیمى و رادارى قابل حمل به وسیله یگان هاى دریایى .

د. هواپیماهاى بدون سرنشین Drones که از زمین براى هدایت مى شود.

ه‍ . اطـلاعـات حـاصـل از بـه کـارگـیـرى نـیـروهـاى جـاسـوس مـجـهـز بـه وسایل اطلاعاتى قابل حمل .

به مقتضاى پیشرفت دائم فناورى نظامى ، موضوع تنها به مجادله اراده ها میان اقدامات و ابـزار الکـتـرونـیـک بـا اقـدامـات و تـجـهـیـزات ضـدالکـترونیک محدود نمى گردد، بلکه عـامـل تـازه اى بـه ایـن درگـیـرى وارد گـشـتـه کـه هـدف آن افـزایش اقدامات و تجهیزات الکترونیک در راستاى مقابله با اقدامات و تجهیزات ضدالکترونیک است . به عبارت دیگر ارتش ها توانسته اند اقدامات و تجهیزات ضدالکترونیک Electronic

countermeasures - counter را اخـتـراع کـنند که برخى جنبه سلبى دارند و برخى دیگر جنبه ایجابى .

عوامل سلبى به دو نوع استتار و فریب الکترونیک تقسیم مى گردد.

الف . اقدامات استتار الکترونیک ؛

که به نوبه خود به دو گونه اقدام تقسیم مى گردد:

1. اقـدامـات اخـتـفـاى بـى سـیـمى ؛ اقداماتى که به منظور اختفاى فعالیت ارتباطات بى سـیـمـى انـجـام مـى گـیرد، مثل به کارگیرى تلگراف رادیویى با تجهیزات کدنویسى پـیـچیده در ارسال و دریافت ؛ به کارگیرى تجهیزات ارتباط بى سیمى در محیط جانبى انـفـرادى (B.S.S) در شـبـکـه هـا و رادارهـاى بـى سـیـمـى ؛ بـه کـارگـیـرى حـداقـل مـمـکـن قـدرت خـرج در پـیـام بـى سـیـمى براى برقرارى ارتباط؛ به کارگیرى تـجـهـیـزات بـى سـیـمـى بـا بـرد بـسـیـار کـوتـاه در سطح گروهان ها و دسته ها یا در ارتباطات نزدیک ، همانند تشکیلات دریایى و فضایى و به کارگیرى آنتن هاى رادیویى ، براى هدایت ارتباط در جهت دلخواه ؛ ارسال به منظور گرفتن فرصت شناسایى جایگاه ؛ سایت هاى ارسال از دشمن و مانور به وسیله فرکانس ها و شبکه هاى بى سیمى .

2. اقـدامات اختفاى رادارى ؛ شامل اقدامات امنیتى که براى استتار پرتوهاى رادار انجام مى گـردد. مـانند محدود ساختن زمان فعالیت رادارها که موجب کاهش فرصت دریافت پرتو آنها مى گردد و در نتیجه تعیین مفاهیم آنها و شناخت جایگاهشان از این طریق ؛ تعیین منطقه امنیتى یـا بـه کـارگـیـرى آنـتـنـى مـشـابـه هـنـگـام فـعـالیـت رادار بـه مـنـظـور کنترل ، هماهنگى یا آزمایش آنها، تهیه جداول فعالیت رادار با در نظر گرفتن عدم تکرار روزانـه ، هـفته گانه یا ماهانه براى فاصله هاى فعالیت ؛ کاهش شمار سایت هاى رادارى پـرتـوزا در یـک مـنـطـقـه ؛ بـه کـارگـیـرى آنـتـنـى مـشـابـه یـا انـتقال سایت هاى رادار به بیرون از منطقه شناسایى الکترونیک دشمن در هنگام تمرینات جـنـگـى ؛ روشـن کـردن سایت هاى رادار با کمترین نیروى خرج ممکن به طورى که بتواند هـدفـهـاى شـنـاسـایـى مـورد نـظـر را بـه انـجـام بـرسـانـد و در عـیـن حـال تـعـیـیـن دقـیـق مواضع آنها از سوى جاسوسى الکترونیک دشمن ممکن نباشد و دشمن در شناخت فرکانس هاى ثابت سایت ها و راه هاى کنترل دوباره این فرکانس ها گمراه شود.

چـنـیـن کـارى از راه تـغـیـیـر فـرکـانـس امـواج رادارى ناقل و تغییر میانگین ضربان ها و تغییر انواع رقمها و کدها و قرار دادن سایت ها در زیر پـوشـش هـاى ویـژه یـا ارتـفـاعات ممکن مى گردد، مشروط به این که به میزان شناسایى رادارى و مـانـور و گـسـتـرش در بـه کـارگـیـرى جـایـگـاه هـاى تـبـادل کـنـنـده و پرهیز از روشن کردن رادارها در هنگام اجراى اقدامهاى استتار تاکتیکى یا دیـده شـدن هـواپـیـمـاهـاى شـنـاسـایـى دشـمـن یـا در زمـان تـمـرکـز یـافـتـن سـایـت ها در مـحـل هـاى جـابـجایى و سرى نگهداشتن دستگاه هاى رادار یا فرکانس هایى جز در عملیات تهاجمى به کار گرفته نمى شود،
ب . اقدام هاى فریب الکترونیک ؛

و آن عـبـارت از سـلسـله اقـدامـهـایـى است که هدف آن به کارگیرى منظم پرتوها و امواج وسـایـل الکـتـرونـیـک دوسـت بـراى گـمـراه سـاخـتـن دشـمـن نـسـبـت بـه شـکـل واقـعـى تـجـمـع نـیـروهـا و اهـداف بـه ویـژه در اثـنـاى عملیات جنگى مى باشد. از مشهورترین شیوه هاى فریب الکترونیک به موارد زیر مى توان اشاره کرد: وضع قوانین انـعـطـاف نـاپـذیـر بـراى بـه کارگیرى تجهیزات الکترونیک در حین آماده باش عملیات جـنـگـى بـه مـنـظـور اسـتـتـار نیروها ـ در هنگام عملیات ـ و ایجاد این توهم در دشمن که در مـواضـع و نـیـروهـاى خـودى هیچ گونه تغییرى صورت نگرفته است ؛ تنظیم تجهیزات الکـتـرونـیـک در راسـتـاى دادن اطـلاعـات غـلط به نیروهاى اطلاعاتى دشمن درباره اوضاع نـیـروهـا، مـراکـز فـرمـانـدهـى ، پـایـگـاه هـاى رادارى خـودى و وانـمـود کـردن تـجـمـع وسـایـل الکـتـرونـیـک نـیـروهـاى عـمـل کـنـنـده در مـنـاطـق عـمـلیـاتـى ثـانـوى ؛ ایـجـاد اخـتـلال در شـبـکـه هـاى مـخابراتى دشمن با القاى فرامین و آموزشهاى گمراه کننده - این شـیـوه در هنگامى به کار گرفته مى شود که دشمن وقت کافى براى تعیین صحت و سقم آنها را نداشته باشد.

عـوامـل ایـجـابـى : اقـدامـهـا و ابـزارهـایـى هـستند که به هدف ایجاد آشفتگى در تجهیزات الکـتـرونـیـک دشـمـن و یـا نـابـودى آنـهـا بـه کـار گـرفـتـه مـى شـونـد؛ و در مـوارد ذیل خلاصه مى گردند:

1. اقـدامات پارازیت و فریب الکترونیک : هدف از این اقدام ها استتار هدف هاى حقیقى از راه ایـجـاد اخـتـلال در تـجـهـیـزات ارسـال پیام دشمن و صفحه نمایش تجهیزات رادارى آن به صورتى ویژه است . از جمله این اقدامات موارد زیر است :

الف . پـخـش امـواج با قدرت بالا به صورت پیوسته بر روى امواج مورد استفاده دشمن به طورى که آنها را به طور کامل از کار آنها از طریق تجهیزاتى که هواپیماها به طور مـعـمـول حـمـل مـى کـنـنـد، امـکـان پـذیـر نـیـسـت . چـه بـسـا کـه مـوج ارسـال دشـمـن شـناخته شده نیست و در این حالت انجام عملیات پارازیت در حوزه همه امواج صـورت مـى گـیـرد. بـه مـنـظـور پـرهـیـز از عـمـلیـات اخـتـلال ، رادارهـا اقـدام بـه تـغـیـیـر امواج خود مى کنند. این موضوع بر اهمیت ویژه سرعت انـتقال امواج مثل اقدامات ضداختلال مى افزاید؛ و این نیز به نوبه خودش منجر به ساخت تجهیزاتى گردیده که مى تواند امواجش را با هر ضربانى تغییر دهد.

ب . اخـتـلال از طـریـق مـحـو، بـه ایـن تـرتـیـب کـه تـجـهـیـزات اختلال همه امواج را از راه ایجاد اختلال کوتاه مدت بر روى هر یک از امواج محو و این کار را به طور متناوب تکرار مى کنند.

ج . اخـتـلال از طـریـق تـکـرار: در ایـن روش دسـتـگـاه هاى خودى رمزهاى دشمن را دریافت و فـرکـانـس هاى مشابهى را پخش مى کنند که به دشمن اطلاعات غلط مى دهد، یا چنان مداخله مى کنند که در پاسخگویى به فرکانس ها تاءخیر ساده اى صورت گیرد و موجب فریب دشـمـن شـود. بـراى مـقـابـله بـا ایـن نـوع اخـتـلال از رمـزهایى استفاده مى شود که تغییر فـرکـانس هاى آنها از برنامه مشخصى پیروى مى کند به طورى که تقلید از آنها ناممکن است .

د. افشاندن شمار فراوانى نوار فلزى در فضا به منظور ایجاد نوعى ((غبار الکترونیک )) کـه مـشاهده هواپیما از میان آنها دشوار مى گردد. چنین کارى از طریق پایه هاى ویژه اى کـه بـه وسیله هواپیما حمل مى گردد انجام پذیر است . معایب این شیوه در این خلاصه مى شـود کـه ایـن نـوارهـا بـه سـرعـت در دنـبـال هواپیما آشکار مى گردد و علاوه بر آن امکان تشخیص آنها از هواپیما نیز به دلیل اختلاف سرعت آنها وجود دارد.

ه‍ . کاستن از کارآیى رادارها از طریق مواد داراى خاصیت انعکاسى ضعیف یا استفاده از نقشه هـایـى کـه بـه مـیـزان بـسـیـار انـواع ویـژه اى از روغـنـهـایـى کـه تـوان جـذب امـواج الکترومغناطیسى را دارا هستند.

و. بـه کـارگـیـرى وسـایـل گمراه کننده گرمازا در مقابله با تجهیزاتى که داراى اشعه مـادون قـرمز هستند؛ مانند پرتاب بالون یا فورانهاى گرمایى به منظور گمراه سازى موشکهاى ضدهواپیمایى هدایت شونده به وسیله پرتو مادون قرمز.

2. نابودسازى وسایل الکترونیک : هدف از این کار آن است که تجهیزات الکترونیک دشمن پـس از تـعـیـیـن جـایـگـاه آنـهـا، بـا بـه کـارگـیـرى وسـایـل شـنـاسـایـى الکـتـرونـیـک و دیـگـر روشـهـاى مـعـمـول نـظـامـى مـورد حـمـله قرار گیرد. از سوى دیگر سلاح هاى تاکتیکى پیشرفته اى اختراع شده که خود هدایت کننده به سوى هدفهاى رادارى هستند، مانند موشک ((شرایک )) که پـرتـوهـاى مـنـبـعـث از آنـتن رادار را دریافت مى کند و آن را براى هدایت خودش به کار مى گیرد و هدف را نابود مى سازد.

وسـایـل و تـجـهـیـزاتـى کـه تـا ایـن جـا از آنـها سخن گفتیم ، یعنى همان ابزارى که جنگ الکـتـرونـیک را ممکن ساخته است ، در شمارى از رویارویى هایى که پس از جنگ جهانى دوم انـجـام گـرفـت بـه کـار گـرفـتـه شـد. ایـن مـیـادیـن کـارآیـى و ضـعـف و محدودیتهاى این وسایل و تجهیزات را آشکار ساخت . از نمونه هاى این جنگ مى توان به جنگ الکترونیک در ویتنام و جنگ الکترونیک در خاورمیانه اشاره کرد.

5 . جنگ سرد الکترونیک

بـه مـجموعه عملیاتهاى تجسسى الکترونیک دستگاه هاى اطلاعاتى دولتها در هنگام جنگ و صلح ، جنگ سرد الکترونیک گفته مى شود.

مـتـهـم بـه پـرتـاب بـالونـهـاى حامل دستگاههاى جاسوسى روى خاک آن کشور به منظور تصویربردارى از مؤ سسه هاى نظامى و صنعتى کرد.

ایـن رویـداد از آغـاز ایـجـاد تحولى بزرگ در ابزار و راه هاى گردآورى اخبار و اطلاعات پـرده بـرداشـت . پـس از آن بـا فـنـاورى پـیـشـرفـتـه روز وسـایـل گـونـاگـونـى در زمـینه هاى الکترونیک و فعالیتهاى جاسوسى و ضدجاسوسى اخـتـراع شـد. از آن جـمـله هـواپـیـمـاى شـنـاسـایـى آمـریـکـا ((یـو ـ 2)) بـود کـه در سـال 1960 در آسمان شوروى ساقط گردید. در حادثه ((آرم سفارت آمریکا)) در 1960 نـیـز جاسوس هاى روسى گفت وگوهاى دفتر سفارت آمریکا در مسکو را به وسیله دستگاه هـاى الکـتـرونـیـکـى شـنـود کـردنـد. در سـال 1968 کـشتى جاسوسى بى سیم آمریکایى ((پـیـوبـل Pueble)) بـه وسـیـله جمهورى دموکراتیک خلق کره به اسارت درآمد؛ و ساخت کشتى جاسوسى ((لیبرتى )) از نمونه هاى دیگر بود.

امـروزه مـشـهـور است که هواپیماها و ماهواره هاى جاسوسى متعلق به دستگاه هاى اطلاعاتى دولتـهـاى بـزرگ ، نـه تـنـهـا در زمـان جـنـگ ، بـلکـه در زمـان صـلح نـیـز فـعـال هـستند و اطلاعات موردنظرشان را درباره تاءسیسات نظامى ، صنعتى ، اقتصادى ، مـحـصـولات زراعـى ، جارى شدن سیلاب ها، مناطق و خشک سالى و دیگر اطلاعاتى که آنان رابـه ارزیـابـى وضعیت اقتصادى و نظامى کشورهاى موردنظرشان کمک مى کند، گرد مى آورنـد، و مـى کـوشـنـد تـا بـر پایه این اطلاعات به حساسیت هاى سیاسى آن کشور پى ببرند.

دسـتـگـاه هـاى جاسوسى ، متناسب با توان و امکاناتشان ، انواع ابزارهاى الکترونیکى را بـراى دریـافـت اطـلاعـات سـرّى مـورد نـظـرشـان بـه کـار مـى گـیـرنـد. از مـهـم تـریـن وسایل الکترونیک به الف . وسایل قابل حمل زمینى مانند تجهیزات شناسایى بى سیمى و رادارى زمینى .

ب . وسایل قابل حمل فضایى مانند تجهیزات شناسایى بى سیمى و رادارى و تجهیزات تصویربردارى با اشعه مادون قرمز قابل حمل به وسیله هواپیماها یا ماهواره هاى نظامى .

ج . تـجـهـیـزات قـابـل حـمـل دریـایـى ؛ مـثـل تـجـهـیـزات شـنـاسـایى بى سیمى و رادارى قابل حمل به وسیله یگانهاى دریایى اعم از نظامى یا تجارى .

د. هـواپـیـمـاهـاى جـاسـوسـى بـدون سـرنـشـین Drones که از زمین به وسیله دستگاه هاى کـنـتـرل از راه دور زمـیـنـى control Remote بـراى شـنـاسـایى مواضع دشمن هدایت مى شوند.

ه‍ . جـاسـوسـى بـا بـه کـارگـیـرى مـاءمـوران سـرى مـجـهـز بـه تـجـهـیـزات شـناسایى قـابـل حمل و ابزار و وسایل جاسوسى پیشرفته اى که براى ماءموریتهاى گوناگون و در انـدازه هـاى مـخـتلف ساخته شده است . از ویژگى هاى این تجهیزات ارزان بودن قیمت و سـادگـى آمـوزش آنـهـا در مـقـایـسـه با تجهیزات جاسوسى سابق الذکر است ؛ که از مهم ترین آنها موارد ذیل است :

1. تجهیزات جاسوسى الکترونیک از گفت وگوهایى که در مکانهاى پیچیده در جریان است .

الف . مـیـکـروفـونـهـاى بـى سـیـم : ایـن مـیـکـروفـون هـا تـجـهـیـزات ارسـال پـیـام بـى سـیـمى کوچکى هستند که در قالب هاى گوناگونى استتار مى شوند. انـدازه هـاى آنـهـا از انـدازه یـک پـاکـت سـیـگـار تـا یـک تـمـبر پستى در نوسان است . این وسـایـل بـه مـیـکـروفـون هاى حساسى براى ضبط صدا و نیز باطریهاى خشک کم حجمى مـجـهـز هـسـتـند که آنها را با نیروى برق براى مدت ده تا صدها ساعت شارژ مى کند. این مـیـکروفون ها مخفیانه به وسیله جاسوس ها در آنها به وسیله دستگاه هاى پیام گیر مجهز بـه مـوج اف .ام FM کـه در اتـاق مـجـاور و یـا در سـاخـتمانى در فاصله ده تا صدها متر متناسب با نوع و توان در دستگاه مورد استفاده کار گذاشته مى شود دریافت مى گردد.

ب . مـیـکـروفـون هـاى بـاسـیـم : ایـن مـیـکـروفـون هـا بـه طـور مـعـمـول دسـتـگـاه هـاى کـوچـکـى هـسـتـنـد و بـراى آن کـه جـلب تـوجـه نـکـنـنـد بـه شـکـل هاى گوناگونى ساخته مى شوند. میکروفون استتار مى شود و به وسیله یک سیم بـرق نـازک کـه جـلب تـوجـه نـمـى کـنـد بـه دسـتـگـاه ضـبـط صـوت مـتـصـل مـى گـردد. سـپس ضبط صوت در همان اتاق یا اتاق مجاور کار گذاشته مى شود. گـاهـى نـیـز از ضـبـط صـوت هـاى خـودکـار اسـتـفـاده مـى گـردد کـه بـا قـطـع و وصـل صـدا بـه طـور خودکار روشن و خاموش مى شود VoiceActivated . البته این امر نیازمند نیروى برق فراوان است .

ج . ضـبـط صـوت هـاى مـجـهـز بـه مـیـکـروفـون هـاى بـسـیـار حـسـاس ؛ کـه بـا وصـل و قطع صدا به کار مى افتد و خاموش مى شود. جاسوس ها این میکروفون ها را به هنگام گفت وگو با اشخاص ‍ موردنظر درون اتاق یا در لباس خودشان جاسازى مى کنند.

تجهیزات جاسوسى از طریق گفت وگوهاى تلفنى :

الف . تـجـهـیـزات بى سیم تغذیه کننده از تجهیزات تلفن ؛ آن عبارت است از تجهیزات فـرسـتـنـده بـسـیار کوچکى به اندازه یک قوطى کبریت به منبع نیروى برق نیاز ندارد، بلکه برق مورد نیازش ‍ را به صورت دایم از خود خط تلفن دریافت مى کند. این دستگاه در داخـل یـا خـارج دسـتـگـاه تـلفـن بـه سـیـسـتـم آن وصـل مـى شـود و از ایـن طـریـق پـیـام هـاى دریـافـتـى را بـه وسـیـله خـطـوط بـى سـیـم مـتـصـل بـه دسـتـگـاه دریـافـت مـجـهـز بـه مـوج اف ام در فـاصـله 2500 مـتـرى انتقال مى دهد.

در ایـن شـیـوه شـخـص کـنـتـرل کـنـنـده بـایـد شـمـاره تـلفـن تـحـت کنترل را به وسیله تلفن خارجى از فاصله اى هر چه دورتر بگیرد. در این حالت تلفن زنـگ نـمـى خـورد؛ و گـیـرنـده شـمـاره هـمـه گـفـت وگـوهـاى داخـل اتـاق را مـى شـنـود. دسـتـگـاه تـلفـن ، بـدون آنـکـه هـیـچ یـک از حـاضـران داخـل اتـاق مـتـوجـه شـونـد، در واقـع بـه مـیـکـروفـون سـیـمـى تبدیل مى گردد.

ج . جـایـگـزیـن سـازى دکـمـه هـاى دسـتـگـاه تـلفـن بـا دسـتـگـاه دیـگـرى کـه از نـظـر شکل به طور کامل مشابه آن است اما به تجهیزات بى سیمى مجهز مى باشد.

ایـن دسـتگاه همه مکالمه ها را تا حدود صد متر انتقال مى دهد و به باطرى هم نیازى ندارد. چـرا کـه از بـرق خـود دسـتگاه تلفن تغذیه مى کند. امواج ارسالى این سیستم به وسیله دستگاه پیام گیر مجهز به اف .ام FM دریافت مى گردد.

تجهیزات ضبط سرى مکالمات

الف . میکروفون بى سیم : و آن عبارت است از دستگاه فرستنده کم حجمى که جاسوس در جـیـب خـود مـى گـذارد. این دستگاه میکروفون روکش داده اى دارد که در شکاف دکمه لباس ‍ جـاسـوس جـا مـى گـیـرد و بـه وسـیـله یـک نـوار الکـتـریـکـى ظـریـف به درون لباس او انـتـقـال مـى یـابـد. ارسـال پـیام از طریق یک دستگاه دریافت مجهز به موج اف ام FM تا مـسـافـت 300 مـتـرى انـجـام مـى گـیـرد؛ و پـیـام هـاى ارسـالى را مـى تـوان از طـریـق اتصال دستگاه دریافت به یک دستگاه ضبط صوت ، ضبط کرد.

ب . کـیـف هـاى دسـتـى ویـژه اى وجـود دارد کـه بـه دسـتـگـاه ضـبـط و ارسـال مـجـهـز است ؛ و مى توان آن را از طریق دکمه اى مرکب در نزدیک دست نگهدارنده در داخل کیف کار گذاشت و پس از آن در حال قفل بودن کیف آن را به کار گرفت .

دستگاه هاى ارسال بى سیم مخصوص تعقیب اتومبیل ها

در این جا دو نوع دستگاه وجود دارد: داخلى و خارجى .

دسـتـگـاه تـعـقیب داخلى : دستگاه فرستنده کوچکى است که مى توان آن را در پایین موتور اتـومـبـیـل کـار گـذاشـت کـه بـا روشـن شـدن سـویـچ اتـومـبـیـل دسـتـگاه نیز اقدام به ارسال پیام کند. این دستگاه ها آهنگ هاى بریده بریده اى تـولیـد مى کنند که فرکانس آنها از 200 تا 1000 واحد در یک یا دو ثانیه (CPS) در نـوسـان اسـت . امـا دسـتـگـاه تـعـقـیـب خـارجـى : دسـتـگـاه پـیـشـرفـتـه اى اسـت مـتـشـکـل از مـنـبـع انـرژى و آنـتـن فـرسـتـنـده . ایـن دسـتـگـاه داخـل آهـن ربـایـى قـرار دارد کـه بـه هـر یـک از فـلزات زیـر مـاشـیـن مـحـکـم مـى چـسبد؛ و اصـول کـار آن مـشـابـه دسـتـگاه هاى پیشین است . پیام هاى ارسالى این دستگاه به وسیله دسـتـگـاه گـیـرنـده مـجـهـز بـه اف ام FM مـوجـود در اتومبیل هاى تعقیب کننده قابل دریافت است . نیروهاى کارشناس در شرایط عادى مى توانند اتـومـبـیـل را در مـنـطـقـه اى بـه قـطـر 5/1 مـایـل در داخـل شـهـرهـا و 14 مایل در مناطق باز و صحرایى ، تعقیب الکترونیکى کنند.

دستگاه هاى جاسوسى مکالمات خارجى

عـمـلیـات شـنود گفت وگوهایى که در بیرون اتاق ها و اماکن بسته صورت مى گیرد، از جـنـبـه تـکـنـیـکـى بـسـیـار دشـوار و در بـسـیـارى از مـوارد بـى حاصل است . تنها شمار اندکى از دستگاه هاى الکترونیکى است که در این زمینه آن هم اغلب در امـاکـن تـشـکـیـل کـنـفـرانس ها و همایش هاى عمومى به کار گرفته مى شود. دستگاه هاى مـتـخـصـص جـاسوسى میکروفون هاى هدایت شونده اى دارند که مى توان آنها را به سوى تـجـمـع هـایـى بـه فـاصـله چـنـد صـد مـتـر هـدایـت و سـخـنـان ردوبـدل شـده در آنـجـا را دریـافـت کـرد. اما خارجى محدود است . بر برخى از مشکلات مى تـوان بـا بـه کـارگـیرى میکروفون هاى حساس بى سیمى و استتار آنها در جسم سگهاى آموزش دیده به منظور نزدیک شدن به منابع گفت وگو و گرفتن آنها به وسیله دستگاه هـاى دریـافـت کـنـنـده فـایـق آمـد. نـیز این میکروفون ها را مى توان در لباس کودکان کار گذاشت ؛ همان شیوه اى که در خلال اشغال فرانسه توسط آلمان نازى در جنگ جهانى دوم به کار گرفته شد.

اقدامات ضدجاسوسى الکترونیک

همان گونه که وسایل الکترونیکى فوق الذکر براى دست یابى به اطلاعات سرى ، در چـارچـوب جـنـگ سـرد الکـتـرونـیـک ، اخـتـراع گـردیـد، وسـایـل الکترونیکى ضد آنها نیز به منظور حفاظت از سرى بودن گفت وگوها و اطلاعات مـهـم و از مـیان بردن زحمت دریافت آنها به وسیله نیروهاى دشمن اختراع گردیده است . این اقدام ها دو جنبه دارد: سلبى و ایجابى . از جمله اقدام هاى سلبى به موارد زیر مى توان اشاره کرد:

الف . اسـتـتـار بـى سـیـمـى : و آن عـبـارت اسـت از اقـدامـاتى که با هدف استتار فعالیت ارتباطات بى سیمى انجام مى پذیرد؛ مانند استفاده از تایپ کننده تله تایپ Teleprinter بـا دسـتـگـاه هـاى کـد پیچیده در ارسال و دریافت و استفاده از آنتن هاى هدایت شونده براى هـدایت پیام هاى بى سیمى در جهت موردنظر به کار گرفته مى شود. مانند سیستم رله ى بـى سـیـمـى relay Radio، ارسـال در سـایـه و یـا زیـر پـوشـش پـایـگـاه ارسال قوى بى سیمى ، ارسال براى مدت محدود و کوتاه ، و با هدف جلوگیرى از تعیین جـهـت بـه وسـیـله دسـتـگـاه هـاى دشـمـن و جـلوگـیـرى از کـشـف محل سایت هاى ارسال بى سیمى یا جلوگیرى از شنود بى سیمى آنها به وسیله دشمن .

ب . اسـتـتار رادارى ؛ و آن عبارت است از اقداماتى که به منظور ج . فریب الکترونیک ؛ و آن عـبـارت از سـلسـله اقـدام هـایـى اسـت کـه بـه مـنـظـور بـه کـارگـیـرى وسایل الکترونیکى خودى براى گمراه سازى دشمن انجام مى گیرد. از شیوه هاى این نوع فـریـب ، ایـجـاد قـوانـیـن سـخـت بـراى بـه کـارگـیـرى وسـایـل الکـتـرونـیـکـى به منظور استتار فعالیت هاى نیروهاى خودى و نیز تنظیم فریب الکـتـرونیکى به منظور اقدام دشمن به دریافت علامت هاى منظمى که متضمن اطلاعات غلط و بـه زعـم او درست مى باشد. اما اقدام هاى ایجابى ، مجموعه وسایلى است که هدف آن کشف وسـایـل جـاسـوسـى الکـتـرونـیـک دشـمـن یـا نـابـودى و یـا ایـجـاد اخـتـلال در آنـهـا و یـا بـه کـارگـیـرى وسـایـل از کـارانـدازى آنـهـاست . از مهم ترین این وسایل مى توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف . دسـتـگـاه هـاى الکـتـرونـیـکـى کـه وجـود مـنـابـع ارسـال بـى سـیـمـى دشـمـن را شـنـاسـایـى مى کند؛ و آن عبارت است از دستگاه هاى سنجش فـرکـانـس هـاى بـى سیمى شامل بلندگو یا عقربه هایى که مى توان از طریق آنها به وجود دستگاه هاى پیام پى برد و آنها را از کار انداخت . نیز مى توان دستگاه هاى مشابهى را براى تفتیش اتاق هایى که گفت وگوهاى سرى در آنها انجام مى شود، به کار گرفت .

ب . دستگاه هاى اختلال بى سیمى و رادارى ! و آن عبارت است از دستگاه هایى که با پخش ‍ امـواج پـارازیـت در فـضـا، دسـتـگـاه هـاى بـى سـیـم یـا رادار دشـمـن را دچـار اخـتـلال مـى کـنـد. نـیز مى توان دستگاه هاى ویژه اى را به کار گرفت که در اتاقها کار گـذاشته مى شوند و از آنجا امواج اختلال روى میکروفون هاى بى سیمى که براى شنود گـفـت وگـوهـاى سـرى داخـل اتـاق هـا بـه کـار گـرفـتـه مـى شـود، ارسـال گـردد. ایـن نـوع دسـتـگـاه هـا قـدرت ایـجـاد اخـتـلال در دسـتـگـاه هاى باسیم جاسازى شده در اتاق ها و دستگاه هایى را که ج . دستگاه هـاى حـفظ سرى بودن گفت وگوهاى تلفنى ؛ و آن دستگاه هایى است که مى توان آنها را بـه خـط تـلفـن وصـل کـرد و دسـتـگـاه هـاى احـتـمـالى مـتـصـل شده به آن را از کار انداخت . همین طور دستگاه هاى دیگرى وجود دارد که به منظور تـقـطـیـع مکالمات به دستگاه تلفن وصل مى شود Scramblers. کار این دستگاه بریده بـریـده کـردن مـکـالمـات است به گونه اى که نامفهوم گردد. در این حالت لازم است نزد شـخـصـى که گفت وگو رابا طرف دوم انجام مى دهد دستگاه دیگرى از این نوع باشد که گـفـتـه هـا را به وضعیت اولیه بازگرداند. از ویژگى هاى دستگاه هاى تقطیع مکالمات ایـن اسـت کـه چـنـدیـن کـد داردو مى توان هر کدام از آنها را انتخاب کرد و به منظور سرّى بودن هرچه بیشتر مکالمات روز دیگر آن را تغییر داد.