تولیدات علمی اسلام

هدف از پژوهش حاضر، بررسى تولیدات علمى در حوزه اسلام، در سطح جهان است. این پژوهش با استفاده از روش علم سنجى انجام شده است و شاخصهایى را براى ارزیابى و سنجش میزان اطّلاعات تولید شده در زمینه هاى گوناگون و در کشورهاى مختلف، در اختیار پژوهشیان قرار مى دهد. در این مقاله، با استفاده از شیوه هاى علم سنجى، میزان انتشارات علمى تولید شده در حوزه هاى اسلام در پایگاه Web of Scienceطى سالهاى 1978ـ2010 مطالعه و تحلیل شد و تمامى پیشینه ها در حیطه هاى موضوع، زبان، کشور، نویسنده، سال انتشار، نوع مدرک، مجلّه و موسّسه و دانشگاهها تجزیه و تحلیل گردید. آن گاه کلّیه پیشینه ها براى ترسیم ساختار علم به نرم افزار Hist Citeوارد شد و 30 مقاله اوّل حوزه مورد بررسى در WOSانتخاب و به وسیله نرم افزار فوق، تجزیه و تحلیل شدند. یافته هاى پژوهش نشان داد که در مجموع 93 کشور در نگارش مدارک حوزه موضوعى اسلام در سطح جهانى، نقش داشته اند که از این میان، کشورهاى ایالات متّحده آمریکا، انگلستان، کانادا در رتبه هاى اوّل تا سوم و ایران در مرتبه هفدهم قرار دارند. همچنین، مشخّص شد که 83% از مدارک به زبان انگلیسى است. 2224 مؤسّسه تولیدکننده متون علمى اسلام اند که عمدتآ امریکایى و انگلیسى اند. یافته ها نشان داد که 53% عناوین منتشر شده در قالب نقد کتاب بوده است و پس از آن، مقالات (6/37%) قرار داشته اند. از مجلّات برتر در زمینه اسلام، مى توان به ترتیب، به مجلّه بین المللى مطالعات خاورمیانه، جهان اسلام و مجلّه خاورمیانه اشاره کرد. از لحاظ کمّى سالهاى 2008 و 2009 بیشترین مدارک را در خود جاى داده اند و این امر استقبال بیشتر جامعه علمى از مقوله هاى مورد پژوهش را نوید مى دهد.