نقش تربیتی - اخلاقی

بنیادهای فرهنگی و علمی از دیرباز برای عمل کنندگان در نقش های مدرس یا آموزشگر و آموزش گیرنده وظایف و حقوقی قائل شده اند. از جمله وظایفی که می توان بر اساس همان بنیادها برای آموزشگر قائل بود فراهم سازی تدابیری است که آموزش گیرنده را آماده برای زیست در حال و شرایط در حال شکل گیری خواهدکرد. آموزشگری در موقعیت های تربیتی رسالتی چند وجهی است زیرا رهبریت تربیت اخلاقی، عاطفی، شناختی، اجتماعی، رفتاری و شغلی آموزش گیرندگان فرایند پیچیده ای است که به کارگیری مجموعه ای از توانمندی ها را می طلبد. تلفیقی همگون از دانش ها، مهارت ها و باورها که مدرس را آماده یا به عبارتی شایسته ی چنین هدایتگری می نماید. از طرف دیگر، واقعیت محیط یادگیری در انواع سنتی و مجازی صرفاً یک ویژگی فیزیکی یا ارتباط کمّی بین عناصر فیزیکی نیست بلکه فراتر از آن یک سازه ی مفهومی است که از تعاملات نظام باوری، ذهنیت های شناختی، هیجانی و اجتماعی- فرهنگی نقش آفرینان صحنه ی یادگیری متأثر می شود. بر این اساس، این پژوهش که مقاله برگرفته از آن است، با هدف کاوش و توصیف مؤلفه های ارزش های کاری و حرفه ای مبتنی بر نقش تربیتی- اخلاقی مدرسان/آموزشگران دانشگاه تنظیم شده است. در این راستا از شیوه ی پژوهش کیفی اکتشافی بهره گرفته شد و داده ها به کمک مصاحبه ی بازپاسخ با 36 مدرس (خبره ی علمی) رشته های علوم انسانی، پایه، پزشکی و مهندسی از دانشگاه های تهران، صنعتی امیرکبیر، شهید بهشتی، خوارزمی، علامه طباطبایی، تربیت مدرس، علوم پزشکی تهران و علوم پزشکی شهید بهشتی جمع آوری شد. تحلیل داده ها بر مبنای استقرای تحلیلی انجام گرفت. یافته ها گستره ای از ارزش های کاری مبتنی بر نقش تربیتی-اخلاقی مدرسان دانشگاه را نمایان ساخت و نشان داد که آموزشگری ماهیت جامع و تلفیقی دارد و مؤلفه های ارزش های کاری در تلفیق با دیگر مؤلفه های حرفه ای برای آموزشگری در محیط آموزش عالی نقش آفرین است. یافته ها مؤلفه های ارزش های کاری شخصیتی، ارتباطی، شناختی، انگیزشی، باوری و حمایتی را در بر می گیرند که به لحاظ گستردگی به ارائه ی مؤلفه های باوری اشاره شده است. مؤلفه های ارزش های کاری می توانند به عنوان شاخص هایی در جذب، توانمندسازی، ارزشیابی و ماندگاری اعضای هیئت علمی در محیط آموزش عالی مورد تأمل قرار گیرند.