برگزیدگان الهی

پیامبر اکرم، حضرت صدیقه کبری و امامان دوازده گانه شیعه:، از جانب خداوند متعال برگزیده شده اند. این موضوع از دیرباز برای شیعیان حقیقتی روشن بوده است. دومین گروه برگزیده، گروه دیگری از برگزیدگان الهی اند که در رتبة بعدی جای دارند. این نوشتار به معرفی این افراد و جایگاه ایشان می پردازد. جناب عبدالمطلب، ابوطالب، حمزه سید الشهداء، جعفر طیار: نمونه هایی از افراد این برگزیدگان ناشناخته هستند.

در آیه 32 سوره فاطر به برگزیدگان اشاره شده است. در تفسیر این آیه از آغاز به لحاظ معنا و مصادیق از سوی تفسیرپژوهان فریقین دیدگاه های مختلف فراوانی ارائه شده است که اهمیت و ارزش فوق العاده این مسئله را نشان می دهد. پژوهش پیش رو با بررسی آراء، مستندات و دلائل پژوهشگران قرآنی درباره آیه شریفه فوق، با تکیه بر قرآن مجید، سنت، عقل به ویژه سیاق، روایات شأن نزول و دیگر قرائن پیرامونی به این نتیجه روشن و مستند قطعی رسید که در مورد وارثان کتاب (قرآن) و مصادیق «الَّذِینَ اصْطَفَیْنَا ...» دو نظریه عمده از سوی فریقین ارائه شده و اغلب قرآن پژوهان عامه، «الَّذِینَ ...» را به امت اسلامی و قاطبه امامیه و بسیاری از نخبگان عامه، مصادیق آن را عترت طاهره: علی، فاطمه و ائمه اهل بیت عصمت^ دانسته اند. از بررسی اقوال فریقین روشن می شود که نظریه نخست را نه تنها هیچ دلیل عقلی و نقلی تأیید نمی کند، بلکه به عکس همه دلائل علیه آن است اما نظریه دوم را قرآن مجید، سنت قطعی، تاریخ و دلائل استوار عقلی تأیید می کند. سه گروه بودن: «مصطفین» و برگزیدگان با توجه به اینکه، ثقل امانت بر دوش «سابقین بالخیرات»؛ معصومان^ است، اشکالی را ایجاد نمی کند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف محوریت بخشی به آموزه های قرآنی در بازنگری به مفاهیم غربیِ رایج در جامعه اسلامی ایران، به عنوان نمونه درصدد تبیین مبانی و ارکان بنیادین نخبگی در آموزه های قرآنی است. روش: از روش توصیفی تحلیلی برای تبیین داده های به دست آمده از مطالعه آموزه های قرآنی استفاده شده است. یافته ها: 1. می توان واژه «الصفوه» را به عنوان کلیدواژه نخبگی در آموزه های قرآنی دانست. 2. می توان در قالب دو بخش موهبتهای غیر اختیاری و اختیاری، هفت رکن بنیادین نخبگی شامل «ویژگی های وراثتی»، «خداباوری و توکل»، «خودیابی و خودباوری»، «اهتمام در کسب دانش و بینش»، «تفکر روشمند و خلاقیت»، «شجاعت در ابراز و اجرای نظرات» و «توانمندی راهبری دنیای پیرامونی» را تبیین کرد. نتیجه گیری: برخلاف نگرش رایج در جوامع غربی و مکتب نخبه گرایی که هدف از نخبگی را کسب قدرت و سلطه می داند، نخبگی در آموزه های قرآنی، موهبتی الهی است که بر اساس حکمت الهی تبیین شده و تنها با توانمندی فرد نخبه در جهت دهی به استعدادهای الهی خویش برای هدایت مادی و معنوی انسانها و در مسیر کسب رضایت الهی معنا می یابد.