مشاغل کتابداری و اطلاع رسانی

هدف از پژوهش حاضر، تدوین هستی شناسی مشاغل حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، از نوع پژوهش های توصیفی است. جامعه پژوهش شامل کلیه مشاغل حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی بود. در این پژوهش برای استخراج و شناسایی لیست مشاغل رشته علم اطلاعات و دانش شناسی ایران، آیین نامه های سازمان استخدامی کشور، کتاب بانک مشاغل ایران، و لیست مشاغل رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در کشورهای پیشرفته مورد بررسی قرار گرفت و تعدادی از مشاغل استخراج شد. سپس، بر اساس تحلیلی که بر روی سرفصل دروس رشته علم اطلاعات و دانش شناسی انجام گرفت و مهارت هایی که توسط دانشجویان کسب می شود، تعدادی شغل برای دانش آموختگان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی ارائه شد و سرانجام، در لیست مشاغل تهیه شده وارد شد. در پژوهش حاضر برای ایجاد مدل مفهومی حوزه مشاغل علم اطلاعات و دانش شناسی از رویکرد تحلیل حوزه استفاده شد و روایی صوری و محتوایی مدلِ ارائه شده توسط 8 نفر از متخصصان حوزه مطالعات صنفی کشور تأیید شد. سرانجام، هستی شناسی مشاغل حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی با استفاده از نسخه 5 نرم افزار «پروتژه» طراحی شد. در پژوهش حاضر، با بهره گیری از روش هفت-مرحله ای ساخت هستی شناسی «سندلوسکی» که شامل تعیین دامنه و پوشش هستی شناسی، تعیین سلسله مراتب هستی شناسی، تعیین جفت های مفهومی، تعیین رده ها، توصیف ویژگی ها، تعریف چهریزه ها و ایجاد نمونه است، به تدوین هستی شناسی مشاغل حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی ایران پرداخته شده است. در این پژوهش انواع مشاغل و مهارت های مورد نیاز هر شغل شناسایی شده و هستی شناسیِ طراحی شده که دارای 4 کلاس اصلی و 90 زیرکلاس است، قرار گرفت. هستی شناسی ارائه شده می تواند به طرح طبقه بندی مشاغل و ایجاد پایگاه های دانش بنیان کمک شایانی کند و همچنین می تواند به نهادها و سازمان های مرتبط با اشتغال رشته علم اطلاعات و دانش شناسی از جمله انجمن کتابداری و اطلاع رسانی در تعریف ردیف های شغلی کمک کند. گروه های علمی و دانشجویان نیز می توانند از این هستی شناسی در آموزش و یادگیری مهارت های مورد نیاز برای اشتغال یاری گیرند.