یهودا نوو

یکی از مهمترین نظریه های مستشرقان تجدیدنظرطلب شکل گیری تدریجی اسلام از یک دین توحیدی ابتدایی است که در دوره امویان در قالب اسلام پدیدار می شود. نوو و کورن در کتاب چهارراه هایی به اسلام: مبادی مذهب تازیان و حکومت ایشان به تبیین این نظریه بر اساس شواهد باستان شناختی و متون سریانی صدر اسلام پرداخته اند. یکی از محورهای اصلی این نظریه ایجاد شخصیت پیامبر (ص) در دوره عبدالملک بن مروان است و از این رو دین عرب ها را در این دوره «آیین محمدی» نام نهاده اند. نوشتار پیشِ رو به روش تحلیل تاریخی-انتقادی به ارزیابی این دیدگاه بر اساس متون سریانی صدر اسلام می پردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد نظریه نوو و کورن درباره پیدایش شخصیت پیامبر اسلام (ص) مبتنی بر روش علمی در بهره-گیری از متون سریانی مرتبط با دوره نخستین شکل گیری اسلام نیست، و تبیین نادرستی از این متون ارائه می دهد. در میان متون سریانی کهن، گزارش سال 637، رویدادنامه سال 640، رویدادنامه خوزستان، رویدادنامه مارونی و کتاب نکات اصلی به حضرت محمد (ص) اشاره کرده اند، که سه متن نخست به طور قطعی پیش از دوره حکومت عبدالملک بن مروان نگاشته شده اند. متن چهارم نیز به احتمال زیاد متعلق به این دوره است. تاریخ نگارش متن پنجم تنها دو سال پس از آغاز حکومت عبدالملک است و حتی اگر دیدگاه نوو و کورن مبنی بر ایجاد شخصیت پیامبر (ص) را توسط عبدالملک را بپذیریم، بسیار بعید است که وی در این فاصله کوتاه از آغاز حکومتش توانسته باشد آن قدر سریع این کار را انجام دهد که در متون سریانی نیز انعکاس یابد.