مصادر روایی تاریخی

از جمله موضوعات چالش برانگیز در فقه اسلامی، بحث از احکام ارتداد است. در بسیاری از متون تاریخی روایی فریقین، گزاره های متعددی موجود می باشد که در آن ها امام علی(ع) در موقعیت های گوناگون و به هنگام اجرای پاره ای از احکام فقهی درباره مرتدان، به پایمال کردن، کشتن و گردن زدن آنان دستور نموده است؛ لذا پژوهش حاضر، با نظر به حساسیت موضوع و با هدف تحلیل شبهات موجود در این باب، سند و متن گزاره «قَالَ طَئُوا یَا عِبَادَ اللَّهِ فَوُطِئَ حَتَّى مَاتَ» و تحریرات مشابه با آن را تاریخ گذاری نموده و به دنبال بررسی این پرسش است که تعیین حلقات مشترک، کدامین دوره را نخستین مبدأ زمانی پدیداری روایات، معرفی می دارد. این نوشتار در راستای رفع خلأ مطالعاتی پیرامون تاریخ گذاری روایات در مجامع فریقین، گزاره های موجود را با تکیه بر ضوابط تحلیل سند و متن از نگاه غربیان، بررسی نموده و با کاربست روش توصیفی تحلیلی بدین نتایج رسید، که روایات دالّ بر لگدمال کردن، قتل و ضرب مرتد، به لحاظ اسنادی از اتقان کافی برخوردار نیست و در تحلیل دلالی نیز به سبب تعارض روایات با آیات، سیره نبوی و علوی، علم و عصمت امام(ع) و توافق مفهومی گزاره ها با آموزه های ادیان غیراسلامی و سنت حکام اموی، به وضوح می توان وضعی بودن این دسته از روایات را فهم نمود.