تیپ شناسی معماری بناهای مسکونی میان اقلیم های سرد کوهستانی (نمونه موردی خانه های تاریخی اردبیل، همدان و زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات هنر اسلامی سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۲
503 - 521
حوزههای تخصصی:
شهر و اقلیم، دو سیستم انسان ساخت و طبیعی هستند که تأثیرگذاری تنگاتنگی بر روی هم دارند. اقلیم و شرایط اقلیمی یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در طراحی شهرها و معماری بناها در جهان می باشد. آن چنان که تأثیر آن در تمام تاروپود بافت شهری و حتی تک تک بناها و عناصر معماری داخلی فضاها دیده می شود. تنوع اقلیمی در ایران نیز منجر به متفاوت بودن الگوهای ساخت بنا و تیپ های گوناگون آن شده است و بر فرم، بافت و معماری بناها تأثیرگذار می باشد. بنابراین مسئله اصلی در این پژوهش بررسی تیپ شناسی و الگوی غالب در بناهای مسکونی میان اقلیم های سرد کوهستانی ایران می باشد و محقق به دنبال پاسخ به تأثیرات عوامل مختلف اقلیمی در معماری و نحوه شکل گیری بناهای مسکونی می باشد؛ بنابراین هدف از این پژوهش شناخت عوامل اقلیمی مهم که بر شکل گیری بناها تأثیرگذار بوده می باشد. روش تحقیق در این پژوهش روش تحلیلی-توصیفی بوده و شیوه گردآوری اطلاعات بر پایه روش کتابخانه ای و مشاهده میدانی می باشد. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان می دهد، خانه جمالی زنجان در میان اقلیم Dfa، خانه تقوی اردبیل در میان اقلیم Dfb و خانه سیفی همدان در میان اقلیم Dsa به عنوان نزدیک ترین همسایگی ازنظر شباهت های مرتبط با تناسبات کالبدی، سازمان دهی فضایی و معیارهای مرتبط با شرایط محیطی را با میانگین خانه های دیگر را دارد. از طرفی دیگر، خانه لاله ای تبریز در میان اقلیم Dfa، خانه خلیل زاده اردبیل در میان اقلیم Dfb و خانه منزوی شهرکرد و مشیرالدیوان سنندج در میان اقلیم Dsa به عنوان دورترین فاصله از شاخص ها و معیارهای مرتبط با شرایط محیطی را دارد.اهداف پژوهش:بررسی الگوی ساماندهی اقلیمی فضاهای عملکردی در بناهای مسکونی با گرایش اقلیمی سردسیر.مطالعه تیپ شناسی معماری خانه های تاریخی اردبیل، همدان و زنجان.سؤالات پژوهش:اقلیم سرد کوهستانی ایران چه تأثیری بر نحوه ساماندهی فضاهای عملکردی در بناهای مسکونی داشته است؟خانه های تاریخی اردبیل، همدان و زنجان به عنوان بناهای مسکونی منطقه سرد کوستانی از اقلیم چه تأثیری گرفته است؟