مساجد التقاطی

معماری مساجد تاریخی ایرانی، به هویتی تداوم یافته در طول زمان دست یافته و با تغییر الگوهای فرهنگی و گرایش به مدرنیسم دچار گسست در هویت کالبدی شده اند. مساجد در شهر کرمانشاه از دوره قاجار تا پهلوی منطبق بر سنت گرایی و در دوره معاصر با ویژگی های مدرنیسم ساخته شده اند. هدف این پژوهش شناسایی گونه های مساجد کرمانشاه و بررسی تأثیر تغییر الگوهای فرهنگی بر معماری آنان می باشد. گردآوری اطلاعات میدانی و اسنادی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. با مطالعه مساجد سنتی 8 مسجد دوره ی قاجار و 4 مسجد دوره ی پهلوی قابل بررسی می باشند. با توجه به تنوع گونه ها 7 مسجد انتخاب و بررسی شد. نتایج نشان داد که گونه های مساجد مجموعه ای از کنش های فرهنگی است که از طریق بازنمایی در کالبد، مفاهیم را منتقل می کنند. مساجد قاجار عموماً دارای شبستان و از سه الگوی مساجد شبستانی حیاط دار، مساجد حیاط مرکزی دار دارای حجره و ایوان و مساجد حیاط مرکزی دار دارای حجره تبعیت می کنند. این تنوع در سبک، در دوره پهلوی کمتر شده و در این دوره مساجد شبستانی با حیاط مرکزی دارای حجره و ایوان و مساجد برونگرا مشاهده گردید. بسیاری از عناصر مساجد ازجمله ورودی، صحن، شبستان، محراب، مناره و... در مساجد دوره قاجار و پهلوی دیده شد که نشان دهنده حضور سنت گرایی در معماری این مساجد بوده است. تنوع فضاها و رنگ در تزئینات دوره پهلوی کم شده و مساجد به شیوه برونگرا ساخته شده اند. مساجد معاصر برونگرا و به چهار گونه سنتی (محلی)، سنتی یا مرسوم، کلاسیک نوین اسلامی، معاصر یا مدرن التقاطی مشاهده گردید که در تمام این گونه ها حضور مدرنیست مشاهده می شود.