ملی گرایی شاهنشاهی

برپایی مراسم جشن و کنگره هزاره فردوسی و بزرگداشت هزارمین سال تولد حکیم ابوالقاسم فردوسی، سراینده شاهنامه در 1313ش، از برجسته ترین و ماندگارترین نمودهای ملی گرایی در حکومت پهلوی اوّل است که با حضور و دخالت شخص رضاشاه و مهم ترین رجال سیاسی و فرهنگی این حکومت، همراه با احداث و افتتاح آرامگاه فردوسی در شهر توس به اجرا درآمد و فصل نوینی را در بازنمایی زندگی و زمانه فردوسی و مطالعات شاهنامه شناسی در سطح ملی با هدف تقویت ایدئولوژی ناسیونالیسم شاهنشاهی رقم زد. مسئله محوری پژوهش حاضر، بررسی چرایی و چگونگی برگزاری این مراسم و تبیین نسبت آن با ملی گرایی شاهنشاهی حاکم بر فضای سیاسی و فرهنگی عهد پهلوی اوّل بر پایه رجوع به منابع دست ِاوّل این دوره است. بررسی منابع اصلی تاریخی مربوط به این دوره که نتایج آن در این مقاله به تفصیل ذکر شده است، نشان می دهد که حکومت پهلوی به صورتی گسترده کوشید تا از طریق بزرگداشت مقام و منزلت فردوسی، به بهانه هزارمین سال تولد وی، بر گستردگی، قدرت و توان مشروعیت بخش ایدئولوژی ناسیونالیسم شاهنشاهی آن دوره بیفزاید و از طریق بهره برداری از شاهنامه، این منظومه حماسی و تاریخی پُرآوازه ادبیات ایران را به عنوان سند شاه دوستی و شاه پرستی ایرانیان در طول تاریخ معرفی کند.