عقلانیت اعتزالی

هدف: این نوشتار با هدف بررسی توان سنجی عقلانیت شیعی در مقایسه با عقلانیتهای اسلامی غیر شیعی در مواجهه با عقلانیت مدرن نگاشته شد. روش: در این نوشتار با تمسّک به روش توصیفی و تحلیلی، مؤلفه های عقلانیت مدرن و سه عقلانیت اعتزالی، اشعری و نواعتزالی در اهل سنّت، به علاوه عقلانیت شیعی، به عنوان عقلانیت اسلامی بررسی شد. یافته ها: بررسی شاخصه های عقلانیتهای سه گانه، به علاوه عقلانیت شیعی نشان داد غلبه اشعریت بر جهان اسلام، خلأ عقلانی حادّی را پدید آورد که سبب اقبال نواندیشان مسلمان به عقلانیت مدرن، به عنوان راهکار برون رفت از عقب ماندگی های این جوامع شد؛ در حالی که عقلانیت مدرن با ابتنا بر مادی گرایی و نسبیت گرایی، در تقابل با عقلانیت اسلامی است. نتیجه گیری: بررسی شاخصه های عقلانیت شیعی نشان داد این عقلانیت، واجد توان لازم در برخورد با عقلانیت مدرن است.