ادوارد گرانویل براون

ادوارد گرانویل براون، شرق شناس انگلیسی آثار متعددی در زمینه مطالعات مربوط به ایران دارد که در این میان می توان به کتاب تاریخ ادبیات اشاره کرد. این اثر که خود تحت تأثیر شرق شناسان بزرگ اروپایی و شیوه های آن تدوین شده بود، بعدها در ایران سرمشق تاریخ ادبیات نویسان فارسی شد. هدف از این نوشتار بازگو نمودن نقش وی در ایران پژوهی است. از دید عالمان و محققان ادبی مقام وی به عنوان یک شرق شناس دوستدار فرهنگ مردم ایران ستودنی است. گسترده نگری ادوارد بروان در زمینه ایران شناسی از یک سو و تکیه بر روایت و اسناد تاریخی از سوی دیگر سبب شده تا نظرها درباره وی گوناگون باشد؛ برخی وی را نقد می کنند و برخی دیگر وی را می ستایند. در این جستار که با روش کتابخانه ای انجام شده است، نویسنده نخست به معرفی کوتاهی از براون می پردازد و سپس نقش وی در ایران پژوهی را با تأکید بر کتاب تاریخ ادبیات ایران مطالعه و بررسی می کند تا جایگاه او از دید عالمان ادبی مشخص شود. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد در میان شرق شناسانی که به موضوع ایران پرداخته اند، براون سهم بسزایی در شناساندن ایران و ادبیات آن به اروپاییان دارد و اینکه بعد از چاپ این کتاب محققان ایرانی روش تاریخ نگاری روایی و رجالی صرف را در پژوهش های ادبی خود کنار گذاشتند و روشی را در پیش گرفتند که براون آن را در تاریخ ادبیات خود به کار گرفته بود.