تأثیر فضای نزول

سوره ی آل عمران از جمله سوره های مدنی قرآن است که احتمال نازل شدن همه ی آیات آن به یکباره به دلیل وجود به هم پیوستگی و انسجام و تناسب تام بین ۲۰۰ آیه ی آن، بسیار به ذهن نزدیک است. بررسی مجموعه آیات این سوره، حاکی از این است که فضای نزول آن، ناظر به اوصاف و شرایط و رخداد های ویژ ه ای است که در طول نزول این سوره اتفاق افتاده است. محتوای اصلی سوره ی آل عمران ناظر به دعوت مؤمنان به اتحاد و صبر در برابر دشمنان اسلام می باشد. این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، تدوین شده است و در پی پاسخ به این پرسش است که دلیل وجود همخوانی بین نزول سوره ی آل عمران با حوادث مرتبط با مشرکان، منافقان و اهل کتاب، چیست؟ برآیند و حاصل این تحقیق این است که وجود ارتباط بین مفاد آیات سوره ی آل عمران با کارکرد های هریک از طوایف یادشده در زمان نزول آن ها، حقیقتی تردیدناپذیر می باشد و طرح مباحث متنوعی همانند: توحید، صفات متنوع خداوند، معاد، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، تولی، تبری و حج و نیز بیان تاریخ انبیایی مانند آدم، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و داستان حضرت مریم و عبرت های غزوه احد و غزوه بدر در خلال این سوره، می تواند شاهدی بردرستی نتیجه مذکور باشد.