مواضع ایرانیان در مقابل فعالیت های آموزشی میسیونرهای آمریکایی (از دوره محمدشاه تا انقلاب مشروطه)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۲
118 - 151
حوزه های تخصصی:
نگاه ایرانیان به میسیون آمریکایی که از اواسطه دهه چهل سده ی نوزدهم میلادی فعالیتهای خود را در ارومیه آغاز کرد، تا پیروزی انقلاب مشروطه فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشت. این مبلغان در حوزه های مختلف فرهنگی، آموزشی و پزشکی تاثیراتی در جامعه ایران به جای گذاشتند اما علی رغم اقدامات مفید و موثرشان با چالش ها و مخالفت ها گوناگونی روبه رو شدند. پرسش های پژوهش حاضر این است که چه گروه هایی و به چه نحوی به اقدامات فرهنگی میسیونرهای آمریکایی واکنش نشان دادند؟ و آیا این واکنش ها مانع فعالیت میسیونرها شد؟ مقاله به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطبوعات و اسناد منتشر نشده نشان می دهد برخورد حکمرانان قاجاریه با میسیونرهای آمریکایی در ایران تابع متغیرهای گوناگون مذهبی، سیاسی و اجتماعی بوده است. از طرف دیگر نیروهای مذهبی در مقابل ورود اندیشه های نوین و به طور کلی جریان های تازه مقاومت می کردند و این ایستادگی ها حتی منجر به قتل میسیونرهای آمریکایی هم شد، اما علی رغم تمام این چالش ها و مخالفت ها، مطبوعات و ترقی خواهان این دوره به دلیل آگاهی از نظام پیشرفته آموزشی آمریکا یکصدا به حمایت از فعالیت های میسیونرهای این کشور پرداختند و با ارائه گزارش ها و مقالات متعدد، مردم و مقامات دولتی را متقاعد کردند که باید از آموزش ها نوین آمریکا تأثیر پذیرفت و اجازه ورود فرزندان مسلمان به مدارس میسیونری آمریکایی داده شود در نتیجه این مدارس با موانع کمتری روبه رو شدند.