مهندسی مواد

نظم آموزش مهندسی مواد، هر چند در نظام آموزش مهندسی قرار می گیرد، ولی به دلیل ماهیت رشته و رابطه نزدیک آن با علوم( فیزیک و شیمی) و فن و حرفه هایی که برخی از آن ها سابقه چندین صد ساله دارد و رسوخ و نفوذ عوامل مختلف زیست محیطی، مدیریت و اقتصاد در آن، نیازمند بررسی مستقلی است تا بتواند از پاره ای تناقضات جلوگیری کند. وسعت و دامنه مهندسی مواد و انتظاراتی که از آموزش آن وجود دارد طبقه بندی رشته ها و گرایش ها، مقاطع تحصیلی، موضوع و روش آموزش، شرایط مدرسان و دانشجویان نقد، بررسی و تحلیل شده است. پیشنهادها عموما با ترسیم سیمای آرمانی ارائه شده اند تا حرکت از وضعیت کنونی بسوی شرایط آرمانی، هدفمند باشد. در پایان ایجاد نهاد پژوهش در آموزش مهندسی مواد با همکاری همه گروهها مرتبط با مهندسی مواد نیز توصیه شده است.

مواد نام عام و وسیعی است که به هر چه از اتم ها یا مولوکول ها تشکیل می شود، اطلاق می گردد و در این بیان موجودات جاندار و بی جان، گاز، مایع یا جامد، زیستی و غیر زیستی را در بر می گیرد که در مهندسی مواد فقط بخش کوچکی از آنها استفاده می شود. طبقه بندی های مواد هرچند ویژگی های کاربردی مناسبی دارد، ولی از تعریف و بنیان علمی مناسبی برخوردار نیست. در این مقاله، پس از مروری تاریخی بر مواد و طبقه بندی های آن، مواد مهندسی شامل فلزات، سرامیک ها و پلیمرها به صورتی علمی تعریف و ساختار، خواص، حالت و کاربرد آنها مشخص می شود. در پایان با پیشنهاد کاربرد واژه مواد مهندسی در رشته های مهندسی مواد برای طبقه بندی آموزشی آن نیز پیشنهادهایی مطرح می شود.

این مقاله گزارشی از وضعیت آموزش مهندسی متالورژی و علم مواد در ایران در سال 1382 است. در این گزارش به تعداد دانشجویان، نام شهرها و رشته هایی که وجود دارد و مقاطع تحصیلی رشته مهندسی مواد و متالورژی (کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری) اشاره و اطلاعات و آمار نسبتاً دقیقی ارائه شده است.

با تکامل شبکه جهانی، فناوری های برنامه نویسی و چند رسانه ای قادر به عمق بخشیدن و دادن توانایی های زیاد و گسترده به نرم افزارهای آموزشی شده اند. در این مقاله گسترش و تکمیل ابزارهای با پایه شبکه ای در آموزش دروس مقدماتی علم مواد مورد بحث قرار گرفته و چگونگی استفاده از این ابزارها[شامل نرم افزارهایی مانند کویک تایم، جاوا، جاوا اسکریپت و نرم افزارهای مدلسازی حقیقت مجازی] شرح داده شده است. چنین راهکارهای آموزشی در مؤسسات آموزشی مختلف با تغییرات جزئی و موفقیت نسبی استفاده شده و مورد استقبال زیاد استادان و دانشجویان قرار گرفته اند. در پرتو این موفقیت می توان به گسترش استفاده از منابع اینترنتی امیدوارتر و منتظر تر و منتظر بهینه شدن و بهبود ساختار و کاربرد این منابع شدو در این مقاله پیامدهای حاصل از استفاده از این گونه منابع بحث و فهرست مفیدی از نرم افزارهای چند رسانه ای قابل استفاده در علم مواد شرح داده شده است. در پایان بررسی کلی ای از وضعیت فعلی استفاده از ابزارهای محاسباتی و شبیه سازی در علم و مهدنسی مواد ارائه و دو عدد از پرکار بردترین نرم افزارهای مورد اسفاده معرفی شده است.