مهندسی فرهنگ نماز

هدف پژوهش حاضر بررسی شیوه های مهندسی فرهنگ نماز در جامعه اسلامی براساس تفسیر تنزیلی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده، و ضمن توجه به فضا و جو نزول آیات و سوره های قرآن کریم، به تبیین مهم ترین راهکارهای قرآن برای نهادینه کردن فرهنگ نماز در عصر نزول پرداخته است. نتایج نشان داد که خداوند ابتدا به اسوه مداری و معرفی اسوه پرداخته، سپس با تبشیر، انذار، تکریم و داستان سرایی، به بصیرت افزایی نسبت به نماز و اصلاح نگرش افراد می پردازد و در گام های بعدی، فریضه سازی، زمینه سازی، تدریج و تدرج، مداومت و محافظت و... انجام می شود. البته این روش ها به صورت دورانی و چرخشی در موقعیت های مناسب، با هر روشی از آیات قرآن کریم قابل اتخاذ است؛ به طوری که از اولین سوره هایی که بحث نماز در آنها قرار دارد تا آخرین سوره نازل شده در مدینه، این روش ها پیوسته به صورت های گوناگون (چنانکه در بررسی آیات مشهود است) قابل مشاهده می باشد. همچنین با تثبیت فرامین پیرامون نماز و نهادینه کردن فرهنگ آن، می توان همه نهادهای فرهنگی جامعه را در ابعاد مختلف به زیباترین نمادها رساند و نمودهای زشت را از ساحت فرهنگ جامعه بشری بدون محدودیت تاریخی، با کارآمدی همیشگی و پایدار زدایید و زمینه های ترقی و پیمودن مسیر کمال را فراهم آورد.