درمان تعاملی والد-کودک

این پژوهش با هدف تعیین تأثیر درمان تعاملی والد-کودک هیجان محور بر بهبود کارکردهای اجرایی کودکان مبتلا به افسردگی انجام شد. پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با دو گروه آزمایش و گواه بود. تمامی کودکان پسر مبتلا به اختلال افسردگی با دامنه سنی 5/5 الی 4 سال مراجعه کننده به مرکز مشاوره «شناخت نو» شهر اصفهان در سال 1399 جامعه آماری پژوهش را تشکیل دادند. با روش نمونه گیری هدفمند تعداد 30 نفر از کودکان و والدین آن ها انتخاب و به شیوه تصادفی ساده در دو گروه مساوی 15 نفری جایگزین شدند. برای گردآوری اطلاعات از چک لیست احساسات کودکان پیش دبستانی (لوبی و همکاران، 2004) و مقیاس سنجش رفتاری کارکرد اجرایی- نسخه پیش دبستان استفاده شد. درمان تعاملی والد-کودک هیجان محور طی 14 جلسه 1 ساعته به صورت هفتگی برای آزمودنی های گروه آزمایش اجرا شد اما گروه گواه برنامه درمانی را دریافت نکرد و در لیست انتظار قرار گرفتند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که درمان تعاملی والد-کودک هیجان محور بر بهبود کارکردهای اجرایی با ضریب اتای 81/0 تأثیر معناداری داشته است، همچنین این درمان بر مؤلفه های کارکردهای اجرایی شامل میزان تغییر، بازداری، برنامه ریزی، مهار هیجانی و حافظه فعال مؤثر بوده است. بنابراین می توان درمان تعاملی والد- کودک را به عنوان یک راهبرد درمانی برای والدین، جهت بهبود کارکردهای اجرایی به کار برد.

هدف این پژوهش تعیین تفاوت اثربخشی درمان تعاملی والد-کودک(PCIT)، ذهن آگاهی کودک محور(بوردیک) و برنامه سال های باورنکردنی(IY) بر کاهش نشانه های درونی سازی شده دانش آموزان دوره اول ابتدایی شهر تبریز بود. در قالب طرح نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری با سه گروه آزمایش و یک گروه کنترل و اجرای پرسشنامه رفتاری کودک (CBCL) آخنباخ نسخه والدین اطلاعات لازم جمع آوری شد. جامعه آماری شامل کلیه مادران و دانش آموزان دوره ی اول ابتدایی شهر تبریز در سال تحصیلی 1399-1398 بود. نمونه شامل 40 نفر دانش آموز به همراه مادران شان است که 30 نفر به عنوان گروه آزمایشی و 10 نفر به عنوان گروه کنترل به روش داوطلبانه و مبتنی بر معیارهای ورود انتخاب شدند. پس از برگزاری دوره های درمانی(تعاملی والد-کود، ذهن آگاهی کودک محور و سال های باورنکردنی) طی 3 ماه و تحلیل داده ها با روش تحلیل واریانس مختلط، نتایج نشان داد که روش های درمانی تعاملی والد-کودک، ذهن آگاهی کودک محور و برنامه سال های باورنکردنی بر کاهش نمرات درونی سازی شده دانش آموزان از جلسه ی پیش آزمون تا جلسه ی پیگیری موثرند. نتایج آزمون بونفرونی نشان داد که روش درمان تعاملی والد-کودک اثربخش تر از روش درمانی ذهن آگاهی کودک محور در کاهش نشانه های درونی سازی شده دانش آموزان است.