فعالیت های تحقیق و توسعه

درحالی که، امروزه اکثر شرکت ها اعتقاد به افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه دارند، اما این موضوع در کشورمان مغموم مانده و درک مناسبی از ابعاد فعالیت های تحقیق و توسعه وجود نداشته و شرکت های ایرانی برای افشاء این اطلاعات الگوی مشخصی ندارند.از اینرو هدف پژوهش حاضر، تدوین الگویی برای افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه در شرکت های ایرانی با تاکید بر استانداردهای حسابداری می باشد. این پژوهش، ابعاد، مولفه ها و شاخص های افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه شرکت ها را با مطالعه دستورالعمل ها و رهنمودهای بین المللی از طریق روش های پرسشنامه، تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر در یک چارچوب جامع ارائه نموده است. نتایج نشان می دهد که از میان 9 مولفه مطرح شده در این پژوهش ؛ به جزء یک مولفه، یعنی جنبه های عمومی مربوط به افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه، کلیه مولفه ها شامل 8 مولفه ؛1- مراحل توسعه محصول2- پروژه های تحقیقاتی در حال اجرا 3- حق اختراعات و علائم تجاری 4- ابعاد و جنبه های استراتژیک5- جنبه های حسابداری فعالیت های تحقیق و توسعه 6- مخارج جاری فعالیت های تحقیق و توسعه 7- جنبه های تامین مالی مربوط به فعالیت های تحقیق و توسعه 8- مخارج آتی مربوط به فعالیت های تحقیق و توسعه؛ دارای معناداری ، تبیین و توجیه الگوی افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه در شرکت های ایرانی می باشند. و می توان آن ها را به عنوان ابزاری کارآمد و جامع برای تعیین سطح افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه در شرکت های ایرانی، مبنای عمل قرار داد. انتظار می رود ارائه این الگو و شناخت و آگاهی از این عوامل بتواند در جهت شفافیت و کارایی بازار سرمایه و بهبود رفاه اجتماعی مفید واقع شود. و بتواند بستری لازم جهت افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه در شرکت ها با حمایت و مساعدت مدیریت ارشد شرکت ها، سهامداران نهادی و مسئولین ذیربط و نهادهای مرتبط در حوزه گزارشگری شرکت ها از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار برای پاسخگوئی به انتظارات ذینفعان باشد.

شرکت ها به طور فزاینده ای عملکردهای تحقیق و توسعه خود را مورد استفاده قرار می دهند و از دانش متنوعی که در شبکه های جهانی بازارهای در حال ظهور و توسعه یافته پخش می شود، استفاده می کنند. این جریان تحقیقاتی نه تنها از نظر کسب دانش، بلکه بر استفاده و توسعه محصول جدید تاکید دارد. دانش و مولفه های آن می توانند در موفقیت انجام فعالیت های تحقیق و توسعه نقش اساسی ایفا کنند. هدف این پژوهش، مطالعه نقش مولفه های مدیریت دانش بر فعالیت های تحقیق و توسعه در صنعت نفت می باشد. در این راستا، در ابتدا با مرور ادبیات نظری و پیشینه ها، مدل مفهومی ارائه شده و فرضیات تحقیق نیز تدوین شدند. به منظور آزمون فرضیات تحقیق، جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسان یکی از شرکت های فعال در صنعت نفت در نظر گرفته شده که تعداد این افراد حدود 135 نفر می باشد. بر اساس رابطه کوکران تعداد نمونه آماری برابر با 100 نفر یوده که پرسشنامه میان این افراد توزیع گردید. سوالات این پرسشنامه از منابع معتبر اقتباس شده و روایی و پایایی آن ها نیز مورد تایید قرار گرفت. با توجه به عدم نرمال بودن توزیع داده ها، از روش حداقل مربعات جزیی و نرم افزار اسمارت پی ال اس 2 برای تحلیل های آماری استفاده شد. بر اساس مقادیر معنی داری مربوط به فرضیات، هر چهار مورد تایید شدند. میزان تاثیر خلق، کاربرد ، تبادل و حفظ دانش بر فعالیت های تحقیق و توسعه به ترتیب برابر با 0.884، 0.905، 0.748 و 0.625 حاصل شد. بنابراین مهمترین پیشنهاد پژوهش، توجه به کارهای تیمی بوده که در این تیم ها تبادل دانش انجام شده و بر این اساس با ایجاد خلاقیت و نوآوری، موفقیت فعالیت های تحقیق و توسعه افزایش یابد.