آسیب شناسی غزل

غزل فارسی که روزی، تنها معطوف به مغازله به معنی خاص آن بود، بعد از گستردگی موضوعی و مضمونی که پیدا کرد به بازیابی افق های تازه ای نائل شد؛ اما به همین نسبت، آسیب هایی جدی نیز در پیکره صوری و انسجام معنایی آن ایجاد کرد. هدف این مقاله، مطالعه غزل آیینی امروز ایران از نظرگاه آسیب های مبتنی بر متن و فرامتن آن است. مسئله بنیادی مقاله، بررسی چالش هایی است که غزل آیینی امروز را به ضعف و سستی کشانده، با نگرشی به خاستگاه این آسیب ها در فرامتنی که این قالب شعری را تحت تأثیر قرار داده است. روش پژوهش حاضر به گونه استدلالی و از نوع استقرایی است. بدنه اصلی مقاله را که جامعه آماری آن، غزل های چاپ شده در مجموعه شعرهای معاصران است، بررسی منتقدانه غزل آیینی امروز از منظر آسیب های مترتب بر آن تشکیل می دهد و در پایان این نتیجه حاصل می شود که در شعر امروز به طور عام و غزل آیینی به طور خاص، هرچند رویکردهای مضمونی و به ویژه ایدئولوژیک، گسترده تر شده است، آسیب هایی بسیار جدی بر آن سایه انداخته که مانع از اقناع عمومی مخاطب خاص و عام شده است. نکته مهم تر اینکه تأثیر آسیب های فرامتنی مثل جشنواره های بی رویه عمیق و وسیع است که متن بسیاری از غزل های آیینی امروز را نیز دچار اختلال کرده است و باید ریشه بسیاری از ضعف های متن را در فرامتن آن جست.