دسترس پذیری داده

هدف: ساده سازی پژوهش ها و ایجاد حجم بزرگی از داده ها  به دلیل توسعه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، به ارائه الگوی علمی نوینی در پژوهش های علمی با عنوان الگوی علمی چهارم پژوهش یا پژوهش های مبتنی بر داده انجامیده است. لذا این پژوهش به تحلیل وضعیت اشتراک گذاری داده های پژوهشی، میان پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی کرمان پرداخته است. روش شناسی:  پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی است. جامعه پژوهش کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان بالغ بر 521 نفر بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 220 نفر برآورد شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ایی محقق ساخته است که روایی آن از طریق صوری سنجیده شده است و ضریب آلفای کرونباخ 886/. نشان دهنده اعتبار پرسشنامه می باشد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری توصیفی مورد نیاز، همچون فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: وضعیت اشتراک گذاری داده های پژوهشی از جنبه عوامل انسانی با میانگین 67/3 در شرایط نسبتا مطلوبی قرار دارد. در بین متغیرهای عوامل انسانی، عامل درک اهمیت و ضرورت اشتراک گذاری داده با میانگین 21/4 از وضعیت بهتری نسبت به سایر گویه ها برخوردار است. همچنین وضعیت اشتراک گذاری داده های پژوهشی عوامل فنی با میانگین 58/2  و از جنبه عوامل سازمانی با میانگین 35/2 در وضعیت نسبتا مطلوب قرار دارد. در میان گویه های عوامل سازمانی به ترتیب برگزاری دوره های آموزشی، حمایت مدیران عالی سازمان، استانداردها و آئین نامه ها، وجود برنامه خاصی برای اشتراک گذاری داده و مجراهای ارتباطی میان پژوهشگران از وضعیت نامطلوبی برخوردار است. همچنین اشتراک گذاری داده های پژوهشی از جنبه عوامل حقوقی با میانگین 36/2 دارای وضعیت نسبتا مطلوبی است. چارچوب های قانونی، وضعیت کنترل شیوه دسترسی به داده ها و الزام سازمان به اشتراک گذاری داده ها در  طرح های پژوهشی، در وضعیت نامطلوبی است. عوامل فرهنگی در ارتباط با اشتراک گذاری داده ها، با میانگین 95/3 در وضعیت مطلوبی است. از بین گویه های این بُعد، فقط دو گویه سازوکارهای تشویقی و انگیزشی و کاهش رقابت ناسالم در وضعیت نسبتا مطلوب قرار دارند نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از این است که جهت بهره مندی جامعه علمی پژوهشی کشور از مزایای فراوان اشتراک گذاری داده می توان برنامه هایی چون تشویق فرهنگ اشتراک گذاری داده، برگزاری دوره های آموزشی، طراحی موافقت نامه اشتراک گذاری داده، حمایت از حریم خصوصی و محرمانگی داده، حمایت های مالی، تقویت زیرساخت های فناوری را در دستور کار سازمان های پژوهشی و دانشگاه ها قرار داد. همچنین طراحی و اجرای یک برنامه مدیریت داده منظم باعث خواهد شد تا ارتباط با حوزه های تولید، ساماندهی، مدیریت و آماده سازی داده های تخصصی پزشکی، فرایند اشتراک گذاری را برای بهره برداری های آینده آماده کند.