تهدیدهای فضای مجازی

رهبر حکیم و فرزانه انقلاب، در همان نخستین ایام توسعه اینترنت در کشور، بر لزوم مراقبت از فضای مجازی و انجام اقدام های لازم تأکید نمودند؛ چنان که بیانات معظمٌ له در آذرماه سال 1381ش گواه این موضوع است. ایشان در سال 1390 با تشکیل شورای عالی فضای مجازی، تلاش برای مدیریت فضای مجازی، بومی سازی سخت افزارها و نرم افزارهای پُرکاربرد، بهره گیری حداکثری از فرصت ها و پیشگیری جدی از تهدیدها و آسیب های این فضا را از مسئولان امر مطالبه کردند. کوتاهی و بی توجّهی برخی از متولّیان و مجریان به این مطالبات، باعث شد ایشان در سال های اخیر نیز بارها از وضعیت آسیب زا و رهاشده فضای مجازی کشور و سلطه دشمنان بر آن، به شدّت اظهار نارضایتی نمایند و از کوتاهی مسئولان گلایه کنند؛ بیانات ایشان از سال 1395 تا 1400ش، بیانگر دغدغه های رهبری در خصوص مدیریت سنجیده و درست فضای مجازی است. در این نوشتار، ضمن اشاره به برخی از منویات رهبری، به گوشه ای از کاستی ها و نقایص عملکرد مسئولان مدیریت فضای مجازی می پردازیم؛ هرچند این انتقادها و انتظارهای بجا، نفی کننده زحماتِ انجام شده یا در دستِ انجامِ متولّیان امر در تحقّق بخش اندکی از مطالبات رهبری، نیست.

فضای مجازی با توجه به قابلیت های ویژه ای که دارد از دو جهت حائز اهمیت است. یکی به خاطر فرصت ها و موقعیت هایی که به واسطه آن در جهت پیشرفت مادی و معنوی جامعه ایجاد کرده است و دیگری به خاطر تهدیدها و خطراتی که دارد. امام خامنه ای (حفظه الله) با توجه به سواد رسانه ای بالا و شناخت خوبی که از ماهیت رسانه ها به ویژه فضای مجازی دارند؛ همچنین با نگاه قرآنی به فضای مجازی، از سال ها پیش، تأکیدات فراوانی بر لزوم استفاده از فرصت های فضای مجازی و لزوم بر حذر بودن از تهدیدها و خطرات آن دارند. ازاین رو هدف این تحقیق آن است که با استفاده از منابع کتابخانه ای و با روش توصیفی و تحلیلی به یافتن مستندات و مبانی قرآنی فرمایشات ایشان در مورد فرصت ها و تهدیدهای فضای مجازی بپردازد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که از منظر ایشان فضای مجازی کشور تحت سلطه بیگانگان است که این یک تهدید بالقوه و بالفعل بزرگی است که به واسطه آن اقدام به تهاجم فرهنگی و جنگ نرم علیه ما می کنند که مقابله با آن ها و خارج کردن فضای مجازی از تحت سلطه آن ها جهاد فی سبیل الله است. همچنین به عنوان یک فرصت برای جهاد می توان از فضای مجازی به عنوان وسیله ای برای خدمت رسانی به مردم و ابلاغ و انتشار خوبی ها و معارف الهی در بین آن ها و همچنین شناخت شبهات و پرسش های مختلف دینی، سیاسی، فرهنگی مردم و پاسخ به آن ها و همچنین رشد علمی کشور استفاده کرد.